سیدرضی؛ محله‌ای با بافت متراکم

تاریخچه

سکونت در محله سیدرضی از اواسط دهه ۶۰ آغاز شده است. قدیمی‌ترها این‌طور روایت می‌کنند که بعد از تشکیل محله آزادشهر در قبل از انقلاب و توسعه نسبی آن و پیشرفت بوستان ملت، این قسمت شهر مورد توجه بیشتر قرار گرفت، به‌طوری‌که در گذر زمان ساخت ساختمان‌های ویلایی در محله سیدرضی آغاز شده است. این محله در ابتدا بیشتر مکانی برای تفریحات آخر هفته شهروندان بوده است.

افزایش جمعیت در دهه‌۶۰ و ۷۰ و روی‌آوردن شهروندان به زمین‌های حاشیه‌ای شهر سبب شد یک‌باره تغییر کاربری در این محله و محدوده آزادشهر اتفاق بیفتد و ساختمان‌های آپارتمانی بنا شود و فضایی مناسب برای تجاری‌سازی شکل بگیرد.

درباره نام‌گذاری بولوار سیدرضی، دو دوره زمانی مطرح است؛ یا در دوره دوم یا دوره سوم شورای اسلامی شهر، این نام برای این محله انتخاب شده است. اما سیدرضی کیست؟ ابوالحسن محمد بن‌الحسین‌بن‌موسی، معروف به سیدرضی از شاعران و فقهای قرن چهارم شیعه و گردآورنده کتاب شریف نهج‌البلاغه است.

او نهج البلاغه را حدود ۴۰۰ سال پس از زندگی امام‌علی (ع) گردآوری و تدوین کرده است. سیدرضی در سال‌۳۵۹ در شهر بغداد به دنیا آمد. پدر و مادرش هر دو از سادات علوی و از نوادگان امام‌حسین (ع) بودند.

کوچه مهران ۵

بافت

محله سیدرضی ۱۶۳‌هکتار وسعت دارد و حدود ۲۷‌هزار نفر را در خود جای داده است. به‌طور میانگین در هر هکتار این محله ۱۶۶‌نفر سکونت دارند که تقریبا سه‌برابر میانگین شهری است و نشان‌دهنده بالابودن تراکم جمعیت در این محله است. اما نکته خوب درباره محله سیدرضی این است که جمعیت در این محله به‌صورت یکدست پراکنده شده و شاهد تراکم شدید نقطه‌ای نیستیم.

۸۵ درصد مساحت محله سیدرضی را خانه‌های مسکونی تشکیل می‌دهند و بعد از آن مغازه‌های تجاری قرار دارند. گرچه ۲۵ تا ۳۰‌ساله‌ها بیشترین گروه سنی محله سیدرضی را تشکیل می‌دهند، می‌توان گفت از همه گروه‌های سنی به‌صورت تقریبا برابر در محله حضور دارند. هرچند هنوز می‌توان نشانی از خانه‌های ویلایی قدیمی در محله سیدرضی یافت، اکنون بیشتر ساختمان‌های این محله به آپارتمان‌های پنج و شش‌طبقه اختصاص دارد.

نرخ باسوادی در محله سیدرضی بیش از ۹۷ درصد است. این محله نیز جزو محله‌های برخوردار مشهد است. کمبود فضای سبز محلی و ترافیک سنگین از مشکلات اهالی این محله به حساب می‌آید و شهروندان همواره تقاضای رفع این کمبودها را دارند.

دسترسی

محله سیدرضی از سمت جنوب در بزرگراه وکیل‌آباد به خط‌یک قطار‌شهری و ایستگاه کوثر دسترسی دارد. دسترسی راحت به بزرگراه وکیل‌آباد از طریق محور‌های جلال آل‌احمد و سیدرضی از ویژگی‌های این محله است.
پراکندگی ایستگاه‌های اتوبوس هم در این محله متوسط است. بر اساس کتاب «اطلس محلات شهر مشهد»، به‌طور میانگین از هر نقطه محله تا ایستگاه اتوبوس ۲۰۴ متر راه است، یعنی هر ۲ دقیقه و ۳۳ ثانیه به یک ایستگاه اتوبوس خواهید رسید.

امکانات فرهنگی و رفاهی

• محله سیدرضی بازار پر‌رونقی دارد. بازاری که در آن از پوشاک تا لوازم خانه و... را می‌توان یافت. در کنار اینها، اما یک بازار خاص هم در این محله قرار دارد. ابتدای ورودی به بولوار سیدرضی از گذشته بورس سمساری‌ها و امانت‌فروشی‌ها بوده است و شهروندان از نقاط مختلف شهر برای خرید با قیمت ارزان‌تر به این محله می‌آمدند، اما اکنون با‌توجه‌به سکونت قشر برخوردار در این محله کم‌کم
• مغازه‌های سمساری جای خود را به فروشگاه‌های لوازم چوبی دست‌اول می‌دهند.
• دیگر صنف فعال در محله سیدرضی، تعمیرکاران و فروشندگان لوازم یدکی خودرو هستند.
• بازار دیگری که در حاشیه محله سیدرضی رونق خوبی دارد، بازار خوراکی است که حاشیه بولوار وکیل‌آباد واقع شده است و سبب حضور شهروندان بسیاری در این محله می‌شود.
• سالن ورزشی مهران از فضا‌های ورزشی شناخته‌شده در محله سیدرضی هستند که سبب حضور ورزشکاران در این محله می‌شوند.
• با‌توجه‌به تردد فراوان و جمعیت زیاد محله سیدرضی، کمبود فضای سبز یکی از مشکلات مهم این محله است. این محله فقط دو بوستان کوچک محلی دارد و میانگین فاصله مکانی تا نزدیک‌ترین فضای سبز ۳۱۰ متر و میانگین فاصله زمانی برای پیمودن این مسافت، ۳ دقیقه و ۵۳ ثانیه است.
• از محور‌های مهم و طبیعی موجود در سیدرضی می‌توان به مسیل فرعی نشئت‌گرفته از چهل‌بازه اشاره کرد که از سمت شمال‌غربی وارد محله می‌شود و از قسمت شمال‌شرقی خارج می‌شود.
• محله سیدرضی پنج مسجد و پنج دبستان دارد.
• این محله دو درمانگاه عمومی دارد.

حدود جغرافیایی

محله سیدرضی از شرق به بولوار جلال آل‌احمد، از شمال به بولوار آموزگار، از غرب به بولوار سیدرضی و از جنوب به بولوار وکیل‌آباد می‌رسد. این محله که در مجاورت محله‌های شهیدرضوی، دانش‌آموز، کوثر و آزادشهر قرار دارد، در دو خط موازی از ابتدای بولوار‌های جلال آل‌احمد و سیدرضی در حاشیه وکیل‌آباد شروع می‌شود و تا بولوار آموزگار ادامه دارد. بولوار سیدرضی در مسیر خود بولوار‌های فرهنگ، معلم، مهران و آموزگار را قطع می‌کند.