تکیه شهدای جهرم و زائرانی که میزبانند

منطقه ثامن در همه روز‌های سال به عطر نفس‌های زائران زنده است، اما محرم و به‌ویژه روز‌های پایانی ماه صفر، زائرانی داریم که شاید عزیزتر از هر زائر دیگر باشند: زائران پیاده.

در این بین بعضی‌شان هنوز گرد راه از تن نتکانده، میهمانی را فراموش کرده و خود کمر همت به میزبانی زائران دیگر می‌بندند. نمونه‌اش خادمان تکیه شهدای جهرم که ۱۵ سال است در عین میهمانی، خود میزبان هستند.

۳ اتوبوس زائر بودیم با چند کارتن خرما

برای گفتگو با این میزبانان جهرمی، به محل استقرارشان در محله پایین‌خیابان می‌رویم. سرهنگ مهدی سرور، یکی از راهنمایان اصلی این گروه، به استقبالمان می‌آید.

او که مدام در رفت‌وآمد و مدیریت برنامه‌هاست می‌گوید: این برنامه عقبه‌ای ۸۰ ساله دارد. به‌واسطه نشستن پای منبر علمای بزرگ جهرم، حرمت و بزرگداشت اهل‌بیت (ع) در خون تک‌تک مردم این شهر هست و خواهد ماند. همین است که خرج دادن در مناسبت‌ها از رسوم قدیم اهالی این خطه به شمار می‌آید.

این زائر جهرمی، گریزی به روز‌های اولیه شکل‌گیری تکیه شهدا می‌زند و تعریف می‌کند: حدود ۱۵ سال پیش در سالگرد رحلت حضرت رسول (ص) و شهادت آقا امام‌رضا (ع) در قالب اعضای پایگاه بسیج کمیل و زیر نظر مرکز فرهنگی دارالقرآن امیرالمؤمنین (ع) شهر جهرم به مشهد می‌آمدیم.

سه اتوبوس زائر بودیم با چند کارتن خرما که نذر اهالی بود و ما نایب‌الزیاره‌شان می‌شدیم. فاصله‌ای قریب به هزار و ۶۰۰ کیلومتر را طی می‌کردیم تا به پابوس امام هشتم (ع) برسیم.

بعد از اسکان در مشهد، ۱۵۰ بسیجی حدود ۲۰۰-۳۰۰ کیلو خرما را روی دست گرفته، پیاده راه حرم را می‌پیمودند تا در طی این مسیر، خرما‌ها را بین زائران پیاده حضرت (ع) توزیع کنند.

مقدمات میزبانی

سرهنگ سرور اضافه می‌کند: همیشه دوست داشتیم به تأسی از حرکت زائران اربعین در کربلا، موکبی در مشهد داشته باشیم و کار را توسعه بدهیم. ارائه خدمات به زائران پیاده امام‌رضا (ع) و مجاورانش از جمله طرح‌هایی بود که در نظر گرفته بودیم.

بر همین اساس، ساختاری تعریف شد و  کمیته‌های متعددی از جمله کمیته خیران، پشتیبانی، فرهنگی و ... در تکیه شهدا تشکیل شد که هرکدام به تناسب نیاز، نیرو‌هایی برای رتق و فتق امور در اختیار داشتند.

برای مثال، کمیته خادمان حدود ۲۵ عضو دارد که دو هفته قبل از برپایی ایستگاه به مشهد سفر می‌کنند تا کار‌های تدارکاتی و هماهنگی‌های اداری را انجام دهند. بعد از اینکه آمادگی‌های لازم به همت این عزیزان صورت گرفت، گروه‌های دیگر نیز به تناسب موقعیت و زمان به آن‌ها ملحق می‌شوند.

او ادامه می‌دهد: زمان برپایی ایستگاه و خدمت‌رسانی به زائران پیاده حضرت از شب رحلت حضرت رسول اکرم (ص) و شهادت امام حسن مجتبی (ع) آغاز و می‌شود تا روز و شب شهادت شاه خراسان علی‌بن‌موسی‌الرضا (ع) ادامه دارد.

تعامل‌ها بیشتر از سال قبل بود

آن‌گونه که سرهنگ سرور می‌گوید، در سال‌های اخیر، نهاد‌های منطقه ثامن مثل شهرداری و نیروی انتظامی هم پای کار آمده‌اند و بدین‌گونه این برنامه با کیفیت بیشتری برگزار می‌شود.

او می‌گوید: کارمان در سال گذشته چند بار با مشکل اساسی مواجه شد، آن‌چنان‌که حتی احتمال می‌دادیم رسم هرساله‌مان برای خدمت‌رسانی به زائران منتفی شود. اماکن و ناجا به‌واسطه برخی مسائل امنیتی، با برپایی ایستگاه به‌شدت مخالف بودند.

همکارانی که برای رسیدگی به این دست هماهنگی‌های اداری زودتر از موعد به مشهد آمده بودند، تعریف می‌کردند که «همان شب به خانم فاطمه زهرا (س) متوسل شدیم و از او خواستیم تا گره کارهایمان را باز کند.» گویا فردایش همان بنده‌خدایی که با این کار مخالفت کرده بوده راهکار‌های قانونی جلو پایشان می‌گذارد و می‌گوید اگر نامه‌ای از شورای تأمین شهرستانتان بیاورید، کار درست می‌شود.

ه این ترتیب سال گذشته اگرچه دیر، ولی بالأخره موفق به برپایی ایستگاه شدیم. امسال، اما خدا را شکر، کار‌ها خیلی سریع و به‌خوبی انجام گرفت و تعاملات نهاد‌ها نیز بیشتر از سال قبل بود.

او اضافه می‌کند: نیرو‌های شهرداری منطقه ثامن به‌ویژه معاونت فرهنگی و خدمات شهری کمک بزرگی بودند. همچنین شورای تأمین استان، مجموعه ناجا، اداره نظارت بر اماکن و ... انصافا همکاری خیلی خوبی با ما داشتند و دارند.

پذیرایی با محصولات جهرم 

حرف به شیوه پذیرایی از زائران که می‌رسد، او می‌گوید: تلاش کرده‌ایم برای پذیرایی از زائران از محصولات بومی خود جهرم استفاده کنیم. شهرستان جهرم قطب مرکبات کشور است.

لیموی جهرم برندی ملی محسوب می‌شود. دیگر مرکبات مثل پرتقال و همچنین انواع خرما از جمله محصولات شهر ما هستند. علاوه‌براین، امسال چند نفر از دوستان خیر حدود ۱۵ تن سیب از استان اردبیل خریداری کرده بودند و در بین زائران پیاده حضرت رضا (ع) توزیع کردیم.

جهرمی‌ها روز می‌شمارند

او درباره مشارکت همشهریانش نیز می‌گوید: سال اول، به علت تازگی کار، برای جمع‌آوری کمک‌های مردمی، نیاز به تبلیغات بیشتر و اعلام فراخوان داشتیم، اما امسال از چند هفته مانده به دهه پایانی صفر، خود خیران و مردم با مراجعه حضوری و تماس‌های تلفنی زمان تحویل اقلام اهدایی‌شان را پرس‌و‌جو می‌کردند.

همه چیز به وقت مشهد

او ادامه داد: حدود ۴۸ نفر در این ایستگاه مشغول خدمت رسانی هستند، ۴۸ نفری که از بین ۲۵۰ تن داوطلب گزینش شده‌اند.

به‌قدری همراهی با این گروه و خدمت به زائران پیاده امام‌رضا (ع) در بین جهرمی‌ها مشتاق دارد که ما مجبور به گزینش افراد هستیم. هرکدام از دوستانی که در اینجا فعالیت می‌کنند برنامه‌های کاری و مرخصی‌هایشان را طوری در طول سال برنامه‌ریزی کرده‌اند تا اگر در گزینش خادمان امام‌رضا (ع) قبول شدند، توفیق خدمت به زائران را داشته باشند.

حالا می‌خواهد کارمند باشند یا کاسب فرقی نمی‌کند. هر که مشتاق است، وقتش را برا‌ی سفر به مشهد و خدمت به زائران حضرت تنظیم می‌کند.

خانم‌ها هم پای کار آمده‌اند

این زائر جهرمی گفت: برای حفظ بهداشت، باید خرما‌ها را بسته‌بندی می‌کردیم؛ لذا دو تن از خانم با ما همراه شده‌اند تا در این امر یاری‌رسانمان باشند.

ر کنار این بزرگواران، چند نفر نیز از سوی معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری منطقه به این پایگاه تشریف آورده‌اند که زحمت بسته‌بندی خرما‌ها به عهده آنان است.

۴۰ تن مرکبات و انواع شربت‌های جنوبی

شیوه پذیرایی این زائران امام رضا (ع) از زائران پیاده خیلی خاص بود. از این جهت که   تمام وعده‌های غذایی را شامل می‌شود و متناسب است با وضعیت اقلیمی مشهد.

ر یک نوبت  خرمای آغشته به ارده و کنجد بود و در نوبتی دیگر معجون آب گرم و عسل و آب‌لیموی محلی جهرم. هر دوی این‌ها البته بومی جنوب است. از خود جهرمی‌ها که بپرسید توضیح خواهند داد که این شربت‌ها بسیار مقوی است و می‌تواند برای زائرانی که در سرمای پاییزی این روز‌ها کیلومتر‌ها راه را برای رسیدن به حرم طی طریق کرده‌اند انرژی‌بخش باشد.

ین شربت‌ها را هر صبح و غروب که هوا سردتر از دیگر ساعات روز است در بین زائران توزیع می‌کنند. برای صبحانه هم آش یا حلیم آماده کرده بودند.

این هیئت جهرمی علاوه‌بر این‌ها، هرساله مقداری میوه و مرکبات هم همراه خود می‌آورد. آمار امسالش بیش از ۴۰ تن از انواع مرکبات و چند تن سیب است که با  یک تریلی، دو کامیون و یک وانت‌نیسان به مشهد آورده بودند.

حرمت‌داری شهدا

با توجه به حساسیت برقراری امنیت در دهه آخر صفر که از شلوغ‌ترین روز‌های منطقه ثامن به شمار می‌رود، امسال نیرو‌های هیئت جهرمی علاوه‌بر کارت شناسایی، کاور‌هایی را که نام «تکیه شهدای جهرم» روی آن درج شده بود به تن داشتند.

البته به سبب نوع مسئولیتی که به عهده هر کسی گذاشته شده بود، ترکیب رنگ بعضی از کاور‌ها با هم متفاوت بود. سومین مشخصه این گروه، کلاه‌های نمدی مشکی‌رنگی بود که همه به سر داشتند.

عنوان این هیئت خادمان نیز خودش داستانی دارد؛ از آنجا که شهرستان جهرم به تناسب جمعیتش، جزو پنج شهر اول کشور در آمار شهداست، گردانندگان کارخواسته‌اند با انتخاب این نام، یاد و خاطره شهدای شهرشان را زنده نگه دارند و همچنین تأکید کنند که امنیت امروز ما در گرو خون شهداست.

۳ و‌عده اطعام زائران پیاده، برنامه سال آتی

خادمان تکیه شهدای جهرم برای سال آینده هم برنامه‌هایی دارند. آن‌طور که پیداست قصد دارند کارشان را توسعه دهند. این یعنی تصمیم گرفته‌اند سال بعد سه وعده توزیع غذای گرم داشته باشند.

خودشان می‌گفتند «امسال توانستیم امکانات بیشتری از شهرستان بیاوریم. از همین رو، برنامه توزیع فرنی، آش و عدسی برای سه وعده صبحانه، عصرانه و شام را در برنامه گنجاندیم.

این شد که به همت این بچه‌ها، روزانه قریب ۲۰۰-۲۵۰ کیلو عدسی پخته شد و در بین زائران توزیع گردید. برای سال آینده به هم امید خدا قصد داریم سه وعده غذای گرم توزیع کنیم.»

بد نیست بدانید که شهرستان جهرم در راهپیمایی اربعین امسال موکبی ۶ هزار نفری در کربلا داشت به نام امام عصر (عج). اغلب کسانی که در موکب صاحب‌الزمان (عج) در شهر کربلا انجام وظیفه می‌کنند، تجربه و عشق خود را به مشهد می‌آورند تا در   دهه آخر صفر در مشهد‌الرضا (ع) میزبان زائران پیاده باشند.

همین‌طور بد نیست بدانید که هنوز مراسم امسالشان تمام نشده بود که خیّری تمام هزینه‌های اطعام سال بعداین هیئت در منطقه ما را تقبل کرد.


محمد خاکرند/ مهندس الکترونیک

محمد، دومین سال است که با گروه تکیه شهدای جهرم همراه می‌شود. او امسال تصمیم گرفته غبار از کفش زائران امام‌رضا (ع) بزداید تا آن‌ها با ظاهری آراسته تر پا به درون صحن و سرای شاه خراسان بگذارند. این مهندس جوان از امام‌رضا (ع) برآوردن تنها حاجتش که توفیق پیاده‌روی در اربعین سال آینده است را طلب کرده است.

محمدهادی بخشی/ جانباز دوران دفاع مقدس

محمدهادی در سال‌های آغازین جنگ ۱۴ ساله بوده که از ناحیه کمر مجروح می‌شود و پیشوند «جانباز قطع نخاع» می‌نشیند جلو اسمش، اما ۳۴ سال ویلچرنشینی باعث نشده است گوشه عزلت گزیند بلکه بر عکس، به‌عنوان یکی از راهنمایان اصلی گروه، پا به‌پای دیگر خادمان این تکیه، به زائران پیاده امام رضا (ع) خدمات‌رسانی می‌کرد.

عبدالرحمان رحمانیان/  راننده نیسان

وجود یک تریلی و دو کامیون کفاف بار اعزامی به مشهد را می‌داد و نیازی به دیگری نبود، اما از آنجا که عبدالرحمان نقشه‌های بسیاری برای خدمت به زائران در سر پروانده بوده، نمی‌توانسته قبول کند که امسال امام رضا (ع) او را نطلبیده باشد. از همین رو، آن‌قدر رفت و آمد تا اینکه قبول کنند او هم در کنار دیگر خادمان جهرم به مشهد بیاید و گوشه‌ای از کار را بگیرد.

احمد فاخر/ سرباز وظیفه

هنوز حس و حال خدمت سال گذشته را در خاطر دارد: ۲۰ روز حضور کنار حرم امام رضا (ع)، حال خوشی که جرقه‌ای شده تا مرخصی‌های ۱۰ ماه خدمتش را ذخیره کند بلکه بتواند امسال هم خادم زائران حضرتش باشد، اما حیف که توانست فقط یک روز از ۱۷ روز مرخصی نرفته‌اش را استفاده کند. خبر فوت مادربزرگ این سرباز را خیلی زودتر از آنچه در سر داشت راهی جهرم کرد.

حاج شعبانعلی/ کارگر

حاج شعبانعلی به واسطه پدرخانم پسرش راهی این سفر شده است. این پیرمرد باصفا که در آشپزخانه خدمت می‌کند بهترین خاطره سفرش را دیدن چهره‌های ساده و صمیمی آدم‌هایی می‌داند که خسته و کوفته، اما با دلی پرامید از راهی دور به پابوس امام‌رضا (ع) می‌آیند. او تنها آرزویش ادامه خدمت به اهل‌بیت (ع) و بزرگ‌ترین افتخارش هم خادمی حضرت رضا (ع) است.

عفت حیدری/ خانه‌دار

خانم حیدری یکی از خانم‌های جهرمی است که به همراه همسرش برای خدمت‌رسانی به زائران پیاده امام‌رضا (ع) آمده بود. اگر‌چه او و همکارانش ساعت‌های متمادی پشت پرده بودند و زائری را نمی‌دیدند تا استکان چای یا ظرف آشی به دستش بدهند و لبخند آن زائر خستگی را از تنشان بگیرد، دلخوش اند که امام رضا (ع) امسال هم آن‌ها را به خادمی‌اش قبول کرده و به قول معروف، طلبیده شدند.

فخرالسادات صانع/ خانه‌دار

فخرالسادات هم با همسرش برای خادمی زائران پیاده امام‌رضا (ع) آمده بود. این دومین سال بود که با این تیم همراه می‌شد. امسال با شوق و ارادت بیشتر و خستگی‌ناپذیرتر از همیشه خدمت کرد چرا‌که امام رضا (ع) بالأخره جوابش را داد. جواب مثبت آزمایش بارداری دخترش بعد از ۹ سال انتظار در سو‌مین روز حضورشان بهترین خاطره این سفر برای او و همسرش است.

محمدهادی پرنیان / خادم هیئت

محمدهادی کسی است که نخستین ارتباط و آشنایی ما با این تیم از طریق او شکل گرفت، جوانی فعالی که مدام در رفت‌و‌آمد بود. او که در جهرم فرش‌فروشی دارد چند هفته کسب‌و‌کار را رها کرد تا افتخار خادمی زائران پیاده امام‌رضا (ع) را از دست ندهد. محمدهادی حضور تک‌تک آدم‌های این جمع در تکیه شهدای جهرم را عنایت و توجه علی‌بن‌موسی‌الرضا (ع) می‌داند و از خود حضرت (ع) می‌خواهد این توفیق خدمت را از آن‌ها نگیرد.

عزت‌ا... وزیرزاده/ راننده تریلی

تریلی را برای فروش به تهران برده و در نمایشگاهی به امانت گذاشته بود. در مسیر برگشت، نرسیده به شیراز، از پایگاه بسیج کمیل با او تماس می‌گیرند و می‌خواهند در این سفر همراهشان باشد. امام‌رضا (ع) او را طلبیده است. مگر می‌شود «نه» آورد؟!  از اتوبوس پیاده می‌شود و به تهران برمی‌گردد تا تریلی را بردارد. از همان‌جا راه خلخال را پیش می‌گیرد تا با بار زدن سیب‌های سفارشی، به پابوس امام‌رضا (ع) بیاید و خادم زائرانش باشد.

احمد علی رزاق‌زادگان/ کشاورز

رزاق‌زادگان میانه مردی جهرمی است که از ابتدای حضورش در این تیم، در بخش انتظامات، زائران پیاده را به قسمت توزیع نذری‌ها راهنمایی می‌کرد. زیباترین صحنه‌ها برای او دیدن زائران پیاده‌ای بود که دقایقی در کنار تکیه‌شان می‌ایستادند تا با خوردن شربت یا چایی گرم یا کاسه‌ای آش و حلیم خستگی بگیرند.

* این گزارش پنجشنبه  ۲ آذر ۹۶ در شمـاره ۲۶۰  شهرآرا محله منطقه ثامن چاپ شده است