آموزش دانش‌آموزان با روش‌های خلاقانه

 دوران ما نهایت انگیزه‌بخشی و هدایت به درس‌خواندن به چوب و فلک معلمان منتهی می‌شد، اما این روز‌ها روش‌های تدریس تغییر کرده، دیگر خبری از تنبیه بدنی و چوب و فلک نیست. دانش‌آموزان با استفاده از کتاب‌ها، نرم‌افزار‌های کمک آموزشی، پله‌های ترقی و درسی را طی می‌کنند.

البته داشتن معلم دلسوز و خلاق نیز از امتیازات ویژه‌ای است که در تشویق دانش‌آموز برای درس خواندن تاثیر زیادی دارد، این تاثیر در سال‌های اول و دوره ابتدایی مشهودتر بوده و سکوی پرتابی برای کسب رتبه‌های علمی بالاتر خواهد بود.

مدرسه ابتدایی فطرت که در محله جاهدشهر قرار دارد، با داشتن معلمان نمونه و خلاق در سطح ناحیه توانسته موجبات موفقیت و پیشرفت علمی دانش‌آموزان را تسهیل کند.

آموزش با نمایش

محبوبه سادات جلالی، برای آشنایی بیشتر دانش‌آموزان با شاهنامه و فردوسی بخش‌هایی از شاهنامه را در قالب نمایش طراحی و توسط خود دانش‌آموزان اجرا کرده است. جلالی در توضیح این مطلب می‌گوید: «برای اجرای این طرح جلساتی را با دانش‌آموزان تشکیل دادم و از آن‌ها خواستم که با سلیقه خود بخشی از داستان‌های شاهنامه را به صورت نمایش اجراکنند.

با هم‌فکری بچه‌ها داستان رستم و اسفندیار انتخاب‌شد، به دنبال آن چند نفر از دانش‌آموزان نقش‌های شخصیت‌های داستان را برعهده گرفتند. درکنار این نمایش که توسط خود بچه‌ها اجرا شد، تعدادی از دانش‌آموزان نیز با لباس و گریم متناسب دیگر شخصیت‌های شاهنامه (آرش، ضحاک و فریدون) را برای حاضران نمایش دادند.»

لذت ریاضی با پخت غذا و طرح لباس‌های محلی  

فاطمه مکرم، برای آموزش و شناخت بهتر ریاضیات و هندسه، از روش پخت غذا استفاده کرده است. مکرم در توضیح شیوه تدریسش می‌گوید: «با توجه به سختی درس ریاضی و بی‌حوصلگی دانش‌آموزان برای آموختن مطالب آن از غذا کمک گرفتم.»

وی می‌گوید: «با استفاده از روش پخت غذا به دنبال انتقال مفاهیم هندسی و ریاضی به دانش‌آموزان بودیم، در این روش با بریدن تکه‌های غذا به شکل‌های مختلف هندسی و با استفاده از مواد غذایی (نخود، لوبیا و عدس) مفهوم عدد، جمع و تفریق‌کردن را به دانش‌آموزان نشان دادیم، دانش‌آموزان با شکل دادن به سیب‌زمینی، هویج و دیگر مواد غذایی، در حال آشپزی اشکال مورد نظر را نیز طراحی کردند.

با اجرای این روش دانش‌آموزان مفاهیم ریاضی را بهتر درک کردند.» همچنین برای شناسایی اقوام مختلف، لباس‌ها و آداب ورسوم اقوام مختلف ایرانی توسط دانش‌آموزان به دانش‌آموزان گفتم: «فردا با لباس قومی و محلی خود به کلاس بیایند تا دیگر دانش‌آموزان نیز با آداب و رسوم آنان آشنا شوند.»

فرم ماهانه برای والدین و طرح کتابخانه

اکرم رستم‌نژاد با اشاره به اهمیت ارتباط والدین با اولیای مدرسه و نقش آن در بهبود وضعیت تحصیلی دانش‌آموزان، فرم گزارش عملکرد ماهانه دانش‌آموزان را طراحی کرده است. رستم‌نژاد می‌گوید: «برخی از مشکلات درسی دانش‌آموزان ربطی به استعداد، توانایی و تلاش آن‌ها ندارد؛ بلکه به عوامل بیرونی و خانوادگی دانش‌آموز بستگی دارد و تا زمانی که این مشکل بیرونی حل نشود، افت تحصیلی دانش‌آموز ادامه خواهد داشت.

به همین دلیل ما فرم‌هایی را به صورت ماهانه طراحی کردیم که عملکرد روزانه دانش‌آموز در خانه را از طرف والدین مورد ارزیابی قرار می‌دهد، با این روش معلم با وضعیت خانوادگی و اتفاقاتی که در خانه برای او افتاده است، آشنا می‌شود و بهتر می‌تواند او را برای درس خواندن آماده سازد.

طرح دیگری که اجرا کردم، این است که هفته اولی که به مدرسه می‌آیم از بچه‌ها می‌خواهم اگر کتابی در خانه دارند بیاورند، بعد از آن با استفاده از این کتاب‌ها کتابخانه کوچکی تشکیل می‌دهیم، با این روش دانش‌آموزان با کتاب مانوس می‌شوند.

حضور و غیاب خلاقانه

معصومه عزیزی‌زاده نیز با اجرای یک طرح خلاقانه در روش حضور وغیاب، هوش و ریاضی دانش‌آموزان را متحول کرده است. عزیزی‌زاده در توضیح این مطلب می‌گوید: «بیشتر دانش‌آموزان از حضور وغیاب روزانه خوش‌شان نمی‌آید برای اینکه این‌کسلی و استرس حضور و غیاب از بین برود، روش جدیدی ابداع کردیم در این روش از شهر‌ها و جدول ضرب برای حضور و غیاب استفاده کردیم.

 به عنوان مثال دانش‌آموز در هنگام حضور وغیاب به جای اسم و فامیل خود، نام شهری را که مرکز استان یا حاصل یک ضرب را بیان می‌کند و بعد از خواندن اسمش به جای حاضر گفتن آن را می‌گوید: «۸ ضربدر ۸ می‌شود ۶۴ تا. یا مرکز خراسان رضوی شهر مشهد. اجرای این روش در مدت طولانی در بالا بردن هوش و تقویت ریاضی دانش‌آموزان تاثیر زیادی داشته است.»

درک صحیح مفهوم درس‌ها

شمسی شیخی که سابقه ۳۰ سال معلمی را در کارنامه معلمی خود دارد، معتقد است که تنها تکلیف و نمره کتبی شرط زرنگی دانش‌آموز نیست او استنباط خود دانش‌آموز از درس را نیز موثر می‌داند.

شیخی در توضیح این مطلب می‌گوید: «برای اندازه‌گیری درک دانش‌آموز از درس ارائه شده، کلمه‌های کلیدی درس را به دانش‌آموز می‌دهم و از او می‌خواهم که در باره معنا و مفهوم این کلمه و ارتباطش با درس توضیح بدهد یا از او می‌خواهم ده جمله با این کلمه کلیدی بسازد. با این روش علاوه بر اینکه دایره واژگان کودک افزایش پیدا می‌کند، روش استدلال و تسلطش بر موضوع افزایش می‌یابد.»

استفاده از مصداق طبیعی

عصمت عباسی، یکی دیگر از معلمان با سابقه مدرسه فطرت معتقد است حضور دانش‌آموزان در مراکز علمی و طبیعت در آموزش علمی موثر خواهد بود. عباسی می‌گوید: «امروز دیگر دانش‌آموزان را نمی‌توان درکلاس درس نگه داشت و درباره گل‌ها، درختان و حیوانات توضیح داد.

با بردن دانش‌آموزان به طبیعت، باغ‌وحش و پارک‌های علوم و فن‌آوری، می‌توان به صورت عملی مفاهیم درسی را به دانش‌آموزان توضیح داد، چون دانش‌آموز چیزی را که می‌بیند فراموش نخواهدکرد، مثلا وقتی ما درباره درختان میوه صحبت می‌کنیم، دانش‌آموز با حضور در باغ میوه درباره اجزای درخت میوه، درک بهتری خواهد داشت.»