
در و پنجرههای آبی و تابلو متفاوتش نشان میدهد اینجا خانهای است برای هنردوستان. تفاوت مهم این مکان با سایر فضاهای هنری از این دست، در این است که شما میتوانید هنری را که دوست دارید، برای یکی دو ساعت بهصورت عملی تجربه کنید و بعد از آن تصمیم بگیرید میتوانید در آن مسیر فعالیت کنید یا نه.
کارگاههای رشتههای مختلف هنری ازجمله سفالگری، معرقکاری، ویترای، قالیبافی، نقاشی، حکاکی روی سنگ و خوشنویسی در این خانه فعال است و همه میتوانند هنرمندبودن را در اینجا تجربه کنند.
خانهای بزرگ در سناباد یک است که حدود یکسالی میشود به فضایی هنری تبدیل شده است. در و پنجرههای آبی و تابلو ورودی رنگارنگ آن نشان میدهد که نشانی را درست آمدهایم. حیاط بزرگ خانه را مخصوص «طاق تجربه» و پذیرایی از علاقهمندان به هنر درنظر گرفتهاند و اتاقها تبدیل به فضای کارگاهی رشتههای مختلف شده است.
مخاطبانی که میخواهند برای اولینبار دستی به عالم هنر ببرند، سراغ این فضا میآیند. بعد گذر از میز و صندلیها و ردشدن از کنار باغچه و حوض آبیرنگ به اینجا میرسیم. طاق درواقع فضایی شبیه گلخانه دارد که حالا تبدیل به جایی برای تجربه هنر شده است و نامش را از ظاهر طاقمانندش گرفتهاند.
روی دیوار طاق تابلوهای نقاشی، خوشنویسی و دیوارکوبهای ویترای نصب کردهاند. استادان و هنرمندان هرکدام از رشتههای هنری در گوشهای از این فضا پشت میز و صندلی نشستهاند تا علاقهمندان برای تجربه به آنها مراجعه کنند.
عاطفه بخشی ۳۵ سال دارد و حدود یکسال پیش برای بخش تجربه به اینجا آمده و سراغ هنر ویترای رفته و از همان زمان اینجا مشغول به کار است. او میگوید: همیشه دنبال فرصتی بودم که با هنر ویترای از نزدیک آشنا شوم. صفحه خانه هنر را در فضای مجازی داشتم و متوجه شدم که اینجا، فضای تجربهکردن کار هنری هم فراهم است.
آن روز را هیچوقت فراموش نمیکنم. به بخش ویترای آمدم و شروع به طراحی روی بشقاب شیشهای کردم. از همان زمان دیگر ویترای را رها نکردم. حالا درکنار خانمها مریم سپهری و مریم صدر اینجا مشغول به تولید آثار هنری هستم.
صبا باقرنژاد بیستوچهارساله دانشجوی ارشد تصویرسازی است. او یکی از هنرمندانی است که با همکاری طوبی تهرانیان، مدیر و مؤسس خانه هنر، بخش سفالگری را فعال نگه داشته است. او گلدانها، قابهایهنری، کوزه و دیگر آثار علاقهمندانی را که برای تجربه سفالگری به اینجا آمدهاند، روی طاقچه کارگاه میچیند تا برای رفتن به کوره آماده شود.
ایده طاق تجربه برای او هم جذاب است و میگوید: اجرای این دست کارهای خلاقانه، مردم را بیشتر از گذشته با هنر آشنا میکند. کسانی که فرصت کمی دارند یا اصلا نمیخواهند یک دوره کامل هنری ثبت نام کنند، یکساعت فرصت دارند اینجا هنر موردعلاقهشان را از نزدیک تجربه کنند و با چالشها و زیباییهایش آشنا شوند.
محدودیت سنی نداریم. یک کودک میتواند در کنار یک فرد نودساله بنشیند و هنر موردعلاقهاش را تجربه کند
محمد کاظمی ۲۸سال دارد و استاد خوشنویسی و حکاکی روی سنگ و نگین است. او هم از حضور در اینجا و داشتن کارگاهی کوچک در گوشه خانه خوشحال است و میگوید: خیلیها برای بار اول سراغ خوشنویسی میآیند و فکر میکنند هنر ساده و راحتی است، اما وقتی قلم به دست میگیرند، تازه با سختیهای آن آشنا میشوند. همینکه این فرصت را دارند که بوی دوات و صدای قلم را روی کاغذ تجربه کنند و یک یادگاری با خودشان از اینجا ببرند، برای من خیلی ارزشمند است.
عصمت مؤمن هم هنرمند قالیباف اینجاست و ۳۲سالی میشود که با دستانش، نقشهای مختلف را به هم گره زده است. الان درحال بافت فرشی ششمتری با طرح گل و مرغ برای یک زوج جوان است.
او میگوید: خوشبختانه اینجا محدودیت سنی نداریم. یک کودک میتواند در کنار یک فرد نودساله بنشیند و هنر موردعلاقهاش را تجربه کند. خیلی از مخاطبان جوان هیچ آشنایی با دار قالی و ابزارهای آن ندارند و با آمدن به طاق تجربه با این هنر قدیمی ایرانی آشنا میشوند.
این خانه و تبدیل آن به فضایی هنری هم داستانی شنیدنی دارد. طوبی تهرانیان، مدیر و مؤسس خانه هنر دستان، فکر نمیکرده روزی در خانهای کار کند که همیشه از کودکی آرزو داشته داخلش را ببیند. خانه پدری طوبای چهلویکساله، در خیابان سناباد یک، درست روبهروی همینجاست.
او هربار که از کوچه رد میشده، در و دیوار و پنجرههای این خانه را نگاه میکرده است. میگوید: این خانه ۸۵ سال قدمت دارد. صاحب اصلی آن مرحوم دکتر محمدحسن رهبرنیا است و حالا اینجا دراختیار وراث است که توافق کردهاند بهصورت استیجاری دراختیار خانه هنر دستان قرار بگیرد.
وی ادامه میدهد: وقتی برای ارائه طرح طاق تجربه به اداره کل میراث فرهنگی و صنایع دستی استان خراسان رضوی مراجعه کردم، گفتند که میتوانی ایدهات را ذیل خانه صنایع دستی راه بیندازی. معیار دیگر آنها داشتن ملکی با ارزش معماری یا تاریخی بود. همانجا به یاد این خانه افتادم و با فرزند مرحوم دکتر رهبرنیا صحبت کردم و به توافق رسیدیم و اینجا افتتاح شد.
طوبی خانم هیچوقت پنجسال پیش، روزی را که به کارگاه سفالگری رفته بود، فراموش نکرده؛ لحظاتی که غرق ساخت ظروف سفالی شده و زمان و مکان را از یاد برده بود. او دوست داشت مواجهه خودش با هنر را مردم هم تجربه کنند. برای همین سراغ تأسیس این مرکز هنری و ایده طاق تجربه رفت.
او که علیرغم همه مخالفتها از شغلش یعنی دبیری آموزشوپرورش استعفا کرده است، میگوید: همیشه از خودم میپرسیدم که آیا شغل دبیری همان کاری است که با جان و دل آن را دوست دارم و میخواهم در آن بازنشسته شوم. علاقه زیادی به دبیری داشتم، اما همه خواسته من نبود.
پاسخ سؤال را وقتی پیدا کردم که پایم به کارگاه سفالگری باز شد. چندسالی سخت تمرین و مطالعه کردم و بعد هم بهسراغ ایدهام، یعنی ایجاد فضایی برای تجربه هنری رفتم و درنهایت با کمک سایر هنرمندان مجموعه، اینجا راهاندازی شد. امیدوارم روزی هنر، صاحب همه خانههای شهر و کشورمان شود.
* این گزارش شنبه ۲۰ بهمنماه ۱۴۰۳ در شماره ۵۹۲ شهرآرامحله منطقه ۱ و ۲ چاپ شده است.