حرم مطهر

مراسم جاروکشی که اکنون به‌صورت نمادین در حریم امام هشتم، دل زائران را با خود همراه می‌کند، مراسمی کهن است و بیش از 400سال قدمت دارد و هرکس قدم به حریم یار گذاشته‌، آن را به تماشا نشسته است. جاروکشی در عهد صفوی، خدمتی مستقل محسوب می‌شد. قدیمی‌ترین سندی که به شغل جاروکشی در حرم اشاره دارد، حکم خدمت و پرداخت حقوق به جاروکش آستانه در سال 1011 هجری قمری به مقدار یک‌تومان و 6500دینار نقد و 23خروار غله است.

داستان هرچه‌ باشد، به ائمه ‌اطهار(ع) به‌ویژه ولی‌نعمتمان امام رضا(ع) توسل می‌کنیم و آن‌ها را بین خودمان و خدا واسطه قرار می‌دهیم تا قربشان راه نجاتمان شود. آشنا‌ترین تصویر این توسل‌ها هم برای هریک از ما دخیل‌‌بستن‌ها در حرم امام ‌رضا(ع) برای شفای بیماران است. با همین نیت، داستان‌های زیادی بین مردم رد‌وبدل می‌شود که گاهی با واقعیت فاصله دارد؛ موضوعی که از 5سال پیش باعث شکل‌‌گیری کمیسیون امور شفایافتگان حرم مطهر رضوی شده ‌است.

در اصطلاح عامه، چرک کف دست است اما دنیا روزگار درازی است از کوچک‌ترین تا بزرگ‌ترین مبادلات و معیارهایش را بر میزان آن سنجیده است؛ پول، که به هر دو صورت فلزی و کاغذی‌اش دارای ارزش است، تاریخی خواندنی دارد. در سطرهای بعدی به‌مناسبت طرح چاپ اسکناس‌های جمهوری اسلامی که در 8آبان1358 به تصویب رسیده است، نقبی زده‌ایم به تاریخ چاپ اسکناس در ایران و مشهد. البته در این میان اشاره‌ای نیز کرده‌ایم به دارالضرب مشهد و ضرب سکه‌هایی با نام مبارک امام‌رضا(ع)در این دیار.

خراسانی بودن، دل به قصه های کویر دادن و به طبع آن، خو گرفتن، سبب شده است گذرگاه داستان ها، روایت‌ها و اتفاق‌های بی شماری باشد که هر کدامشان، نشانه ای از خود بر جای گذاشته اندکه در قالب آداب، رسوم و فرهنگ اقوام مختلف ساکن در آن است. قشنگ‌ترین این روایت ها که قرن هاست نَقلش دهان به دهان گشته اما قندِ نُقلش هنوز پا برجاست، حکایت نماز باران خواندن امام رضا(ع) است که دیرگاهی است به یکی از سنت‌های مردم آفتاب نشین خطه خراسان تبدیل شده و راهش را به دیگر شهرها و آبادی ها هم باز کرده است.

برادران سزاوار رحمت تاکنون 2مدرسه وقف کرده‌اند. همچنین مسجدی با نام امام جعفرصادق(ع) تابستان امسال در همسایگی حرم مطهر افتتاح کرده‌اند. برای خانواده‌های نیازمند در روستای کاظم‌آباد 24واحد آپارتمان ساخته‌اند و در آخرین قدم هم در چندروز آینده ساخت درمانگاه جدیدی را برای عکس‌برداری از بیماران سرطانی آغاز خواهند کرد.

ماندگاری نام خواجه عتیقی تنها برای وقف‌نامه‌اش نیست، بلکه در کتاب‌های تاریخی مختلف از او به عنوان اولین متولی دولتی آستان قدس رضوی نیز یاد کرده‌اند.

در قدیمی‌ترین سندهای موجود آمده است؛ باتوجه به افزایش وقف زمین و مزارع در اوایل دوره صفوی و شکل گرفتن ادارات مختلف و منظم، برای روغن‌گیری هم اداره‌ای شکل گرفت. این اداره با نام عصارخانه سال 1011هجری‌قمری در آستان‌قدس رضوی شکل گرفت و ریاستش به خواجه درویش‌علی عصار سپرده شد.