رشد بانوان محله در بازارچه مسجد امام‌رضا(ع)

حیاطش شنبه هر هفته میزبان بازارچه صنایع‌دستی و محصولات خانگی است. بخشی از زیرزمین نیز به کارگاه خیاطی و شیرینی‌پزی اختصاص دارد و تعدادی از بانوان جویای کار در آن فعال هستند. اینجا مسجد امام‌رضا (ع) در محله نقویه است؛ جایی که قرار نیست فقط پایگاه برنامه‌های مذهبی باشد و هیئت‌امنای آن به‌نیت بهبود اوضاع اقتصادی خانواده‌ها، بخشی از فضا را به فعالیت اقتصادی بانوان محله اختصاص داده‌اند.

هر طرف را که نگاه می‌کنی، بانویی درحال چیدن محصولات رنگارنگ روی میزش است. روز‌های شنبه حیاط مسجد امام‌رضا (ع) به بانوان اختصاص دارد؛ بانوانی که هنر دستشان را به اینجا می‌آورند. تعدادی‌شان سرپرست خانواده هستند، بقیه هم برای کمک به معیشت خانواده و بعضی هم برای گذران وقت در اینجا حاضر می‌شوند.

راضیه شیدمؤدب از ساکنان همین محدوده است. از هشت ماه پیش هم‌زمان با شروع فعالیت این بازارچه در مسجد، او هم دست‌دوزهایش را به اینجا می‌آورد و بساط می‌کند. روبان‌دوزی و گل‌دوزی‌هایش زیبا و ظریف هستند.

او که تجربه حضور در بازار‌های مختلف شهر را دارد، درباره هنرش و بازار اینجا می‌گوید: سه سال پیش هنر گل‌دوزی روی سجاده، رومیزی و سایر محصولات را شروع کردم. اوایل، خریداران ما فقط اطرافیان و همسایه‌ها بودند؛ اما از ابتدای سال گذشته از فرمانده پایگاه بسیج مسجد خواستیم تا برای بانوان هنرمند محله بازارچه‌ای در مسجد راه‌اندازی کنند.

با بازشدن بازارچه، حالا خانم‌ها با خیال راحت بعد از اقامه نماز برای خریدوفروش به اینجا می‌آیند. فضای مسجد امن است و خادم مسجد هم حواسش به همه‌چیز هست.

فضای امن بازارچه مسجد

غرفه دیگری با محصولات زیبا، در چشم مخاطبان چشم‌نوازی می‌کند. طاهره کندری و مریم غلامی هر دو در کار شمع‌های فانتزی هستند و یک‌سالی می‌شود که کارشان را شروع کرده‌اند. برای نماز به مسجد آمده و متوجه شده‌اند که اینجا بازارچه برپاست و فضای معنوی و امن اینجا باعث شده است به فکر تهیه میز بیفتند.

مریم می‌گوید: فضای امن مسجد و اعتمادی که مردم به اینجا دارند، باعث شد که به فکر تهیه میز باشم. در این یک‌سالی که شمع تولید می‌کردم، در بازار‌های مختلف حاضر می‌شدم. تجربه نشان داده است که مردم اعتماد بیشتری به بازار‌های مسجد دارند و ترجیح می‌دهند محصولات اینجا را بخرند. خانم‌های هنرمند هم کارشان را با قیمت مناسب ارائه می‌دهند.

رونق در تبلیغ است

محدثه گل‌شیخی سرپرست خانوار است. او همراه مادرش، فاطمه برزگر، سرویس آشپزخانه تولید و عرضه می‌کند. کار‌هایی که موردعلاقه مخاطبان است و خریداران زیادی دارد. محدثه و مادرش بیشتر از ۱۰سال می‌شود که به این کار مشغول‌اند. بیشتر از طریق فضای‌مجازی و بازار‌های شهر محصولاتشان را می‌فروشند؛ اما فروش مستقیم به مشتری حس‌وحال دیگری دارد. مشتری ثابت و آشنا دارند، اما هر دو بر ضرورت تبلیغات بیشتر این بازار تأکید می‌کنند.

زیرزمین مسجد فضایی مناسب برای کارگاه‌های تولیدی است. بخشی از زیرزمین را به دو قسمت کارگاه خیاطی و شیرینی‌پزی تقسیم کرده‌اند؛ فضایی که چندین بانوی هنرمند محله دل‌گرم کار در آن هستند.

تجربه نشان داده است که مردم اعتماد بیشتری به بازار‌های مسجد دارند و ترجیح می‌دهند محصولات اینجا را بخرند

از همان بالای پله‌های زیرزمین مسجد صدای چرخ‌های خیاطی شنیده می‌شود. اینجا تعدادی دیگری از خانم‌ها مشغول‌اند. این کارگاه خیاطی حدود ۱۰سال سابقه دارد و از بازارچه قدیمی‌تر است.

اینجا با کمک خیران زیر نظر خیریه منتظرین ولی‌عصر (عج) راه‌اندازی شده است و حالا تعداد زیادی در آن درآمد کسب می‌کنند. در کارگاه، چند بانو پشت چرخ‌های خیاطی نشسته‌اند و پارچه‌های برش‌خورده را می‌دوزند.

اهمیت کار در فضایی آرام

نعیمه شفازاده مسئول کارگاه است و می‌گوید: ۱۰سال پیش با کمک خیران هفده پایه چرخ خریدیم و در یکی از اتاق‌های بزرگ‌تر مسجد کارمان را شروع کردیم، اما مسجد به آن اتاق نیاز داشت و حالا چندسالی است که با تعداد چرخ کمتر کارمان را ادامه می‌دهیم. بیشتر خیاط‌ها زنان سرپرست خانوار هستند یا آنها که در معیشت خانه به همسرشان کمک می‌کنند.

خانم‌هایی که با ما کار می‌کنند، از همین محدوده می‌آیند و بیشتر آنها زنانی آسیب‌دیده و نیازمند حمایت مالی هستند؛ کسانی که طلاق گرفته‌اند یا همسرشان فوت کرده است. شاید در فضا‌های کاری دیگر درآمد بیشتری داشته باشند، اما امنیت مسجد و همکاری با سایر خانم‌ها باعث شده است اینجا را انتخاب کنند.

کار خیر در کنار درآمد

معصومه زندعنبران هم ۱۰سال است اینجا خیاطی می‌کند و همچنین در خانه هم شخصی‌دوزی‌اش به‌راه است. از سال‌ها پیش از افتتاح کارگاه خیاطی مسجد، با اینجا همکاری داشته و آشپزی مجالس و مراسم‌های مذهبی مسجد را صلواتی برعهده می‌گرفته است.

او می‌گوید: زمانی که کارگاه خیاطی راه افتاد، از طریق همسایه‌ها خبردار شدم و برای خیاطی به اینجا آمدم. سال‌ها بود که در خانه خیاطی می‌کردم و خوش‌حال بودم که می‌توانم در فضای امن مسجد هم کار کنم و درآمد دیگری هم داشته باشم. فضای کارگاه مختص بانوان است و همه اینجا با هم راحت هستیم و نگران سایر مشکلات کاری بیرون از خانه هم نیستیم. از طرفی بخشی از درآمد کارمان به خیریه بازمی‌گردد و خوش‌حالم که بخشی از آن صرف امور خانواده‌های زیرپوشش خیریه می‌شود.

شیرینی‌پزی دل‌نشین مسجد

کمی آن‌طرف‌تر، کارگاه شیرینی‌پزی قرار دارد. بوی عطر شیرینی فضای راهرو زیرزمین را پر کرده و حسابی هوس‌انگیز است. کارگاه «گل‌نرگس» دیواربه‌دیوار کارگاه خیاطی است، اما مانند آنجا سروصدا ندارد. انواع شیرینی خشک را روی میز چیده‌اند و تعدادی از خانم‌ها درحال یادگیری پخت شیرینی هستند.

سحر ظهوریان از سالروز میلاد امام‌زمان (عج) این کارگاه را برای بانوان علاقه‌مند به پخت شیرینی راه انداخته است؛ بانوانی که دوست دارند این هنر را بیاموزند، به این کارگاه می‌آیند و با پرداخت هزینه‌ای مناسب پخت شیرینی را می‌آموزند.

سحر می‌گوید: سال‌هاست که پخت شیرینی دارم و در کارگاه‌های مختلف حضور داشتم، اما زمانی که به این مسجد آمدم و فضای کارگاه را دیدم، به دلم نشست. هر هفته پنجشنبه‌ها کلاس دارم؛ یک جلسه پخت شیرینی و جلسه بعدی پخت غذا‌های فانتزی را آموزش می‌دهم. کارگاه را بیشتر برای دختران نوجوان و جوان مسجدی راه انداختم که علاقه داشتند در فضایی امن و آرام مهارت و هنری را یاد بگیرند.

زهرا گنابادی، فرمانده پایگاه بسیج امام‌رضا (ع):

خانم‌های محله دغدغه کار اقتصادی داشتند و می‌خواستند در محیطی امن درآمد کسب کنند و همین باعث شد تا کارگاه خیاطی و بازار محلی بانوان کارش را در فضای مسجد آغاز کند.


الهام جلالی، فعال فرهنگی محله:

بازارچه محصولات خانگی و صنایع‌دستی باعث شده است محصولات باکیفیت و مفید با قیمت مناسب به هم‌محلی‌ها عرضه شود و خانم‌ها در محیطی آرام و دوستانه کنار هم کار کنند.


سیدجواد سیستانی، امام‌جماعت مسجد:

به‌دنبال این هستیم که بانوان سرپرست خانوار از لحاظ اقتصادی خودکفا شوند و مخاطبان نیز کالا‌های مفید و باکیفیت تهیه کنند. از طرفی، امیدواریم با گسترش مسجد، فضایی بزرگ‌تر و مهندسی‌سازتر در اختیار آنها قرار دهیم.

* این گزارش پنج‌شنبه ۲۷ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳ در شماره ۵۴۹ شهرآرامحله منطقه ۱۱ و ۱۲ چاپ شده است.