هنر یزدی‌ها در بازار مشهد 
خلعت فرزندم را در آب سناباد می‌شستم 
هنر یزدی‌ها در بازار مشهد
علیرضا مجنون‌پور می‌گوید: ترمه فروشی سرمایه بسیاری می‌طلبد. برای همین کسانی که به سمتش می‌آیند، هم باید علاقه داشته باشند و هم صبر زیاد. در غیر این‌صورت ضرر می‌کنند.
ترمه که در نهایتِ زیبایی با تار و پود ابریشم، پشم و کرک تهیه می‌شود، از صنایع دستی معروف یزدی‌هاست که در ۲۵۰سال گذشته از اصلی‌ترین سوغاتی‌های این شهر بوده است، اما این سوغاتی امروز دیگر در انحصار یزدی‌ها نیست و در شهر‌های دیگر کشورمان از جمله مشهد نیز پیدا می‌شود و بازار خوبی هم پیدا کرده است. در بازارمحله این هفته برای معرفی ترمه‌فروشی که نمونه آن در منطقه ما کم نیست، با یکی از پارچه‌فروشان خیابان شهید اندرزگو (خسروی نو) به گفتگو نشسته‌ایم.
علیرضا مجنون‌پور از آن دست پارچه‌فروشانی است که در کنار بنکداری پارچه، به عنوان شاگرد یک مغازه کوچک، ترمه‌فروشی هادی عبدالهی را نیز اداره می‌کند و از درآمدش هم راضی است. سال‌ها حضور او در بازار پارچه و آگاهی از چندوچون ترمه‌فروشی سبب شد بازارمحله این هفته را به او و صحبت‌هایش اختصاص دهیم.
آغاز ترمه‌فروشی با ۱۰۰میلیون تومان
آن‌طور که از شواهد امر پیداست، ترمه‌فروشی از مشاغل گران منطقه ماست؛ چراکه راه‌اندازی آن اعتبار زیادی می‌طلبد.مغازه ترمه‌فروشی عبدالهی بیشتر از ۸ متر مساحت ندارد، اما آن‌طور که مجنون‌پور می‌گوید، همین مکان کوچک در حاشیه خیابان اندرزگو دست‌کم ۷۰ تا ۸۰ میلیون تومان برای رهن می‌خواهد که با تهیه چند قلم پارچه ترمه، رقمی در حدود ۱۰۰میلیون تومان را برای شروع کار پیش روی شما می‌گذارد.
او می‌گوید: این کار سرمایه بسیاری می‌طلبد. برای همین کسانی که به سمتش می‌آیند، هم باید علاقه داشته باشند و هم صبر زیاد. در غیر این‌صورت ضرر می‌کنند و در نهایت تنها نتیجه‌ای که برایشان می‌ماند، ورشکستگی است.
ترمه‌فروشی از مشاغل گران منطقه ماست؛ چراکه راه‌اندازی آن اعتبار زیادی می‌طلبد
مکان‌های زائرپذیر؛ بهترین محل برای ترمه‌فروشی
ترمه‌فروشی عبدالهی از ۳۰سال پیش در خیابان شهید اندرزگو فعال است و مجنون‌پور از شاگردان قدیمی آن است که خود سابقه راه‌اندازی پارچه‌فروشی را هم دارد، اما خرابی بازار، او را دوباره شاگرد مغازه استاد قدیمی‌اش کرده است. براساس همین تجربیات است که می‌گوید: «بهترین مکان برای فروش پارچه و به‌خصوص ترمه، محل‌های زائرپذیر منطقه ثامن است.»
او اضافه می‌کند: از آنجایی که زائران بیشتر به این‌گونه صنایع‌دستی علاقه‌مند هستند، خیابان‌های اطراف حرم بهترین مکان‌های فروش ترمه به شمار می‌رود؛ البته حضور زائران در دیگر مجتمع‌های تجاری سایر مناطق شهر، نیز به ترمه‌فروشی در این نقاط رونق بخشیده است.
ترمه و صنایع دیگر دستی
فضای داخلی مغازه عبدالهی با انواع صنایع دستی تزیین شده است؛ از کشکول و کیف و کفش‌های دست‌دوز گرفته تا جام‌های شیشه‌ای. سعید عبدالهی، شاگرد دوم مغازه، در توضیح این شیوه تزیین می‌گوید: این کار برای جذب مشتری است.
او توضیح می‌دهد: وجود این صنایع‌دستی چشمگیر باعث می‌شود تا مشتری برای تماشا وارد مغازه شود و شاید در کنار تماشای آن، پارچه‌های ترمه هم چشمش را بگیرد.
به گفته او، وجود چنین تزیین‌هایی برای فروش و کسب درآمد بیشتر، کمک‌کننده است.عبدالهی در ادامه سخنان خود به ترمه و پارچه‌فروشی در کنار یکدیگر نیز اشاره کرده و می‌افزاید: زمانی فروش ترمه و پارچه، در یک مغازه خوب پیش می‌رود که پارچه‌های آن مغازه شیک و گران باشد. به عنوان نمونه کسی که ملافه‌فروش است، هیچ‌وقت نمی‌تواند در کنار آن ترمه‌فروشی هم داشته باشد.
ترمه‌فروشی، فن است؛ حتما شاگردی کنید
ترمه‌فروشی از آن دست مشاغلی است که افراد بدون شاگردی کردن نمی‌توانند در آن موفق باشند؛ امری که مجنون‌پور بر آن صحه گذاشته و تاکید می‌کند: این شغل، کاری فنی است، از این نظر که پارچه‌هایش انواع مختلف دارد و هرکدامشان نام و مشخصه خاص خودشان را دارند، از همین‌رو افراد علاقه‌مند به آن باید حتما شاگردی کنند تا با نوع و ویژگی هرپارچه آشنایی کامل پیدا کنند.
جالب است بدانید که ترمه شامل شال چارقدی، شال بندی، شال راه‌راه، شال محرمات، شال اتابکی، شال کشمیری، شال رضایی، شال امیری و شال یزدی می‌شود که معروف‌ترین نقش‌های آن با نام‌های جام، بته کشمیری، بته اژدری، رضا ترکی، گلزار، قاب قرآن، خجسته، تاجی و نقوش جدید شناخته می‌شود.
ناگفته نماند که طبق گفته‌های مجنون‌پور و به دلیل شلوغی منطقه ثامن، حضور شاگرد در ترمه‌فروشی‌های اطراف حرم از ضروریات این کار محسوب می‌شود.
بد و خوب شغل ترمه‌فروشی
وقتی صحبت از بد و خوب ترمه‌فروشی به میان می‌آید، مجنون‌پور تنها بدی این شغل را «قیمت‌پرس‌های مردم‌آزار» عنوان می‌کند: «در این کار زیاد پیش می‌آید که فردی وارد مغازه می‌شود و جنسی می‌خواهد و بعد از کلی توضیح دادن و باز و بسته کردن تعداد زیادی از پارچه‌ها، در نهایت با گفتن یک تشکر و نخریدن حتی یک کالا، خداحافظی می‌کند. این امر از مسائل آزاردهنده شغل ماست.» تمیز بودن کار و فروش نقدی هم از خوبی‌های این شغل است که مجنون‌پور به آن‌ها اشاره می‌کند.
مراقب خریداران قسطی باشید
وقتی پای خاطره از دنیای کاروکاسبی به میان می‌آید، مجنون‌پور که در این کار عمر بیشتری از سعید عبدالهی آن‌هم به خاطر شاگردی کردن در بازار دارد، از خریداران کلاهبردار شکایت می‌کند و می‌گوید: «چند وقت پیش تعدادی از پارچه‌فروش‌ها که در همسایگی ما مغازه دارند، چک‌هایی به بانک فرستادند که تمامش متعلق به یک‌نفر بود و همه هم برگشت خورده بود.
در نهایت با بررسی‌های بیشتر مشخص شد که آن فرد چک‌هایی بی‌محل و قلابی به کسبه داده و از این طریق توانسته با خرید پارچه از چند مغازه، حدود ۴میلیارد تومان کلاهبرداری کند.»او تاکید می‌کند: از این نوع خریداران در بازار کم پیدا نمی‌شود، از همین‌رو فروشنده‌ها باید خیلی مراقب خریداران قسطی باشند.
* این گزارش پنجشنبه ۳۰ مرداد ۹۳ در شماره ۱۰۹ شهرآرا محله منطقه ثامن چاپ شده است.
لینک کوتاه
روایات مشابه
ارسال نظر
آوا و نمــــــای شهر
