سالهای ۴۲ تا ۵۲ آن هم در رده سنگینوزن برای حسین غفاریان که برای نخستینبار قهرمان کشور شد، سالهایی فراموشنشدنی است؛ مشتزنی که در ذهنها جاودانه شد. او به میانه رینگ میآید، چرخی میزند و به بالا میپرد. همه نگاهها به حریفش است که ورزشکار پرآوازهای بوده است، اما درنهایت حریف، تسلیم قهرمان مشتزنی کشور میشود. این آغازی است برای حسین غفاریان.
تصورم از روبهروشدن با او چیز دیگری بود، اما زمانی که او را میبینم، تمام تصورم اشتباه از آب درمیآید. فکر میکردم با مردی خشن روبهرو خواهم شد، اما او در کمال آرامش و متانت پذیرای ما میشود.
آنقدر آرام است که بارها طی مصاحبه به او یادآوری میکنم که همیشه تصورم از نوع ورزش شما بزنبزن و خشونت بوده است. چطور کسی میتواند تا این حد آرام و خندان و باحوصله باشد، اما بوکسکار کرده و سالها مربی این رشته باشد!
حسین غفاریان، هممحلهای ما در محله کوثر و قهرمان بوکس کشورمان، از دوران بچگی درکنار دوستانش ورزش کشتی را شروع میکند و بعداز چند سالی تصمیم میگیرد رشته ورزشیاش را تغییر بدهد و بوکس را انتخاب کند؛ بهگونهای که امروز یکی از بهترینهای این رشته ورزشی بوده و با گذشت سالها موفقبه کسب افتخارات بسیار در این رشته ورزشی شده است.
حسین غفاریان سال ۱۳۲۱ در مشهد متولد میشود. دوران تحصیل خود را در مشهد گذرانده و در مدرسه ابنیمین احمدآباد دیپلمش را میگیرد. بعداز دیپلم راهی دانشگاه میشود و با تلاشهای خود موفق میشود که در دانشگاه علم و صنعت تهران پذیرفته شود، آن هم با رتبه اول.
از همان زمان که برای تحصیل در دانشگاه آماده میشود، ورزش را هم در کارهای روزمره خود قرار میدهد. قبلا کموبیش ورزش بوکس را از دبیرستان شروع کرده بود، اما پرداختن جدی به آن به دوران دانشجوییاش بازمیگردد.
از سال ۱۳۴۲ یعنی زمانی که دقیقا ۲۱ سالش بوده، در تیم ملی بوکس حضور فعال داشته و توانسته از همان سالها به بعد بهمدت ۱۰ سال قهرمان کشور در رشته بوکس آسیایی شود. به گفته خودش در آن زمان امکان نداشت کسی هم در کنکور شاگرد اول شود و هم یک قهرمان ورزشی باشد.
او که قهرمان و پیشکسوت مسابقات بوکس آسیایی محسوب میشود، بعد از اینکه مدرک کارشناسی رشته مکانیک خود را از دانشگاه علم و صنعت میگیرد، برای ادامه تحصیل و اخذ مدرک کارشناسیارشد با گرفتن بورسیه راهی مدرسه راسل هیلمن آمریکا میشود.
غفاریان بعداز یکسالونیم درس را در آمریکا تمام میکند و راهی کشور و شهر خود مشهد میشود و در همین زمان که ۲۴ ساله بوده، تصمیم به ازدواج میگیرد. حالا او دو فرزند دختر دارد که هر کدام از آنها از زندگی خود راضی هستند و بسیار هم موفق بودهاند.
او میگوید: در دوره دبیرستان یک گروه بودیم که با هم درس میخواندیم و ورزش بوکس را انتخاب کردیم. با اینکه خانوادهام بهخصوص برادرم خدابیامرز که استاد دانشگاه فردوسی بود، با این رشته بهشدت مخالف بود، تصمیم به سنتشکنی گرفتم و رشته ورزشی بوکس را برگزیدم.
غفاریان ادامه میدهد: برادرم وقتی شرایط بدنی من را دید، درنهایت راضی شد و با رضایت خانوادهام جذب این رشته شدم و بهطور جدی این رشته را ادامه دادم. با اینکه در ابتدا رشته کشتی را انتخاب کرده بودم، پیشرفت من در بوکس خوب و چشمگیر بود. اعتمادبهنفس را ورزشکار بهتنهایی نمیسازد؛ بلکه مربی، خانواده، دوستان و جامعه در ایجاد اعتمادبهنفس تاثیرگذار هستند.
این مربی ۷۳ ساله بوکس میگوید: امکانات کنونی بوکس، تفاوت چندانی با گذشته ندارد. بوکس را برای اولینبار بهصورت جدی در رینگ بوکس مدرسه طاهر در سعدآباد زیرنظر استاد یزداد که هم ژیمناستیککار بود و هم سالن بوکس را اداره میکرد، آغاز کردم و بعداز مدتی هم زیرنظر استادی ویژه بهصورت حرفهای این رشته را ادامه دادم. بعد از کسب افتخارات بسیار در این رشته، برای گذراندن یک دوره خاص ازطرف هیئت بوکس راهی کشور لهستان شدم و در آنجا برای کار مربیگری دوره دیدم.
شاید بهجرئت بتوان گفت که به تعبیر بقیه، او یکی از مشتزنانی است که در ایران کمتر نمونه دارد. او خودش میگوید: از این نظر افتخار میکنم؛ چراکه هم قهرمان شدم و هم در بهترین دانشگاههای ایران و جهان توانستم تحصیل کنم.
قهرمان بوکس ایران به مسیری که در طول یک دهه ورزش حرفهای پیموده است، اشاره میکند و میگوید: راهیابی به مسابقات بهعنوان بزرگترین رویداد ورزشی، یک افتخار است و مدالآوری، تجربه غرورآفرین دیگری است. همیشه به شاگردانم میگویم برای رسیدن به کاری که در آن وارد میشوند، بهطور جدی تلاش کنند، اما خود و زندگی را فدای آن نکنند.
بهطور معمول بوکس ممکن است ورزش بیرحمی باشد که برنده و بازنده را مجروح و لگدمال میکند. اهمیت بوکس در زیاد مقاومتکردن، پایداری و قدرتطلبی است که هنگام ورزش به دست میآوریم. اگر طعم درد و تحقیر ضربههای مشت را نچشیدید، بوکس بدون جنگ و دعوا هم، همانقدر برایتان اهمیت خواهد داشت.
بوکس علاوهبر اینکه یک فعالیت فیزیکی بوده و برای جسم و بدنمان مناسب است، مزایای روانی بسیاری هم به همراه دارد. ضربهزدن به کیسه بوکس و تمرکز بر مشتزنی و ترکیب ضربات، امکان رهایی از ناامیدی، عصبیت و حس تهاجمی را برای ما به ارمغان میآورد.
در رشته ورزشی بوکس، چشم نقش بسیار مهمی در موفقیت بوکسور دارد. دید خوب، یکی از فاکتورهای بوکسورهای ممتاز است. عملکرد خوب چشم و درکنار آن، زمان اندک برای واکنش میتواند موفقیت بوکسور را رقم بزند.
او توصیهای به خانوادهها درباره اهمیت ورزش در زندگی فرزندانشان دارد و میگوید: ورزش همیشه میتواند راهگشا باشد. علاوهبراینکه باید از شرایط بدنی خود درزمینه انتخاب رشته ورزشی شناخت داشته باشید، از ورزش نیز باید شناخت داشته باشید.
متاسفانه برخی افراد، ورزش را بهعنوان پدیدهای قبول دارند که در جامعه حکومت غیرمنطقی کنند. ما متاسفانه افراد بسیاری را داریم که در راه ورزش نهتنها موفق نبودهاند بلکه فدا نیز شدهاند. حال چطور میشود که این مسئله به وجود میآید؛ یا آموزههای بدی ارائه شده یا اینکه سیستم فرهنگی جامعه آنطورکه باید ورزش را بهدرستی به مردم و علاقهمندانش نشناسانده است.
استفاده درست از ورزش به نظرم علم میخواهد و شناخت. اگر رشته ورزشی غلط باشد و نادرست، هیچ وقت جامعه فرهنگی آن را رواج نمیدهد؛ بلکه ورزشها را براساس ملاک و معیاری پذیرفتنی پایهریزی میکنند و این ورزشکاران هستند که باید بتوانند بهدرستی از آن استفاده کنند.
ورزشکاری که ثبات ذهنی داشته باشد، بدون توجه به عوامل موقعیتی، به نتایج نسبتا ثابتی دست پیدا میکند. حتی وقتی که شرایط ایدئال نیست، دیدگاه مطمئن، مثبت و خوشبینانه خود را حفظ میکند و تحت تاثیر فشارها قرار نمیگیرد. با مسائلی که موجب انحراف ذهن میشود کنار میآید، بدون اینکه اجازه دهد تمرکزش را مختل کنند، ناراحتی و درد را کنترل میکند. وقتی ادامه کار مشکل میشود، همچنان به تلاش خود ادامه میدهد. انعطافپذیر است و پس از شکست دوباره از نو آغاز میکند.
حسین غفاریان علاوهبراینکه بهعنوان مربی و داور فدراسیون رشته بوکس فعالیت دارد، در حال حاضر مسئول کمیته آموزش بوکس استان خراسان و سرگروه نظارت عالی بر ساختوسازهای درونشهری است. او تقریبا از سال ۵۳ تاکنون در همه مسابقات بوکس بهعنوان مربی و داور حضور فعال داشته است.
غفاریان سال ۶۲ مامور میشود تا کارخانه قند دزفول را راهاندازی کند
این قهرمان بوکس محله کوثر درکنار ورزش، در سال ۱۳۴۴ به استخدام شرکت آبوفاضلاب در میآید و حدود پنجسال پیش بازنشسته میشود. در کسبوکار نیز موفقیتهای زیادی به دست آورده است؛ بهطوریکه هنوز بهعنوان کارشناسارشد هماهنگی آب و فاضلاب مشهد و مشاور در دفاتر مهندسی و آب مشغول فعالیت است.
غفاریان، عضو اصلی و فعال انجمن اسلامی کارخانه قند اقلید است و کسی است که در سال ۶۲ ازطرف سپاه مامور میشود تا کارخانه قند دزفول را راهاندازی کند. در زمان جنگ، کارخانه قند این شهر را بارها با خاک یکسان کردند و از بین بردند و کمتر کسی جرئت رفتن به چنین جایی را داشت.
در آن زمان، ماموریت راهاندازی این کارخانه به غفاریان سپرده شد که با موفقیت آن را به سرانجام رساند. راهاندازی کارخانه قند شیرین شیروان و اقلید فارس نیز از دیگر اقداماتی است که درکارنامه کاری او میدرخشد.
جون جاکسون که از استادان بوکس قرن هجدهم بود، بهتدریج بوکس را رسمی کرد و، چون خود استاد بینظیری بود، در هر مسابقه مبالغ هنگفتی عاید او میشد؛ زیرا از همان موقع جوایز خوبی برای قهرمانان این فن معین شده بود. این شخص، اولین مشتزن و قهرمان عصر خود بود و توانست این ورزش را در دنیا رواج دهد.
با آنکه جک بروگتون مدتها دستکش مخصوص بوکس را اختراع کرده بود، بیشاز یکیدو بار آن را به کار نبرده بودند و در اکثر مسابقهها با مشت گرهشده و بدون دستکش با یکدیگر میجنگیدند. به همین دلیل، مدت مسابقه و دوره آن خیلی طول میکشید. طولانیترین دوره بوکس که در سال۱۸۲۴ در ۲۳ژوئیه بین قهرمانان آمریکایی میکه مادن و بیل هایس انگلیسی در انبرگ انگلستان انجام شد، ششساعت و سهدقیقه به طول انجامید.
گفته میشود هوارد باسکرویل از آمریکا که بهعنوان مدرس کالج آمریکایی در تبریز (مدرسه مموریال) منصوب شده بود، نخستین کسی است که ورزش بوکس را به ایران آورد. او بعدها با مشروطهخواهان ایران همراه و درجریان جنگی کشته شد.
در دورهای که نفت در ایران کشف شد، مهندسان و کارگران اروپایی وارد ایران شدند و با برگزارکردن مسابقه بوکس باعث آشنایی بیشتر مردم با این ورزش شدند. سالهایی که صنعت سینمای ایران ترقی کرد، جوانان روی پرده سینما این ورزش را دیده و آن را تمرین میکردند.
چند نفری هم که در آن سالها برای تحصیل به خارج رفته بودند، با این ورزش آشنا شدند. در سال۱۳۱۴ یک مهندس اهل چکسلواکی موسوم به «فایت» که مامور ایران در کمپانی «اشکودا» در تهران شده بود، وارد ایران شد. فایت یکی از قهرمانان معروف سنگینوزن اروپا بود و یک بار هم ماکس شملینگ آلمانی را مغلوب کرده بود.
چند نفر از علاقهمندان در آن دوران نزد او مشغول به تمرین شدند که آقایان ناطقی (محصل مدرسه نظام) و استوار زنگنهپور ازجمله این افراد بودند. در همین سالها در بعضی از شهرهای ایران، جوانان با این ورزش آشنا شدند؛ برای مثال در مشهد منوچهر مهران و حسین بنایی و چند نفر دیگر نزد یک مهندس برق آلمانی به تمرین این فن مشغول بودند.
از سال۱۳۱۸ که مسابقات قهرمانی کشور رشتههای مختلف ورزشی شروع شد تا سال۱۳۲۴ این ورزش جزو برنامه نبود. علت اصلی، نبودن وسایل و مربی و مشخصنبودن مقررات لازم بود. بالاخره در سال۱۳۲۳ این ورزش موردتوجه اداره تربیتبدنی قرار گرفت و برای اولینبار بهطور رسمی جزو برنامه مدارس و دانشکدهها شد.
این مسابقه با وسایل و قضاوت آمریکاییها و «محمدپور» و «عبدا... نادری» انجام شد. در سال۱۳۲۴ برای اولینبار با کمک کارکنان ارتش آمریکایی مقیم ایران و با واگذاری مقدار کافی وسایل و لوازم مورد احتیاج مسابقه آزاد انجام شد.
* این گزارش چهارشنبه، ۷ مرداد ۹۴ در شماره ۱۵۷ شهرآرامحله منطقه ۹ چاپ شده است.