قدیمی‌ترین کتابخانه شمال مشهد

کتاب و کتابخوانی نقش مهمی در افزایش دانش، آگاهی و رشد فکری انسان دارد. یکی از بزرگ‌ترین دلایل کتاب خواندن، کسب دانش است. کتاب‌ها یک منبع غنی از اطلاعات هستند.

گروهی از خوانندگان کتاب ادعا می‌کنند که در هر زمان و مکانی می‌توان به مطالعه کتاب پرداخت، اما بسیاری، کتابخانه را برای غرق‌شدن در مطالعه انتخاب می‌کنند. این هفته به بهانه بازگشایی دانشگاه‌ها وحوزه‌های علمیه سری به کتابخانه زنده‌یاد ملاعباس تربتی در محله بهمن زدیم تا یک مکان دنجی برای مطالعه معرفی کنیم.

 ۴۳ هزار کتاب برای شما

خیابان همجوار آرامگاه خواجه‌ربیع به نام شهید یوسف‌زاده مزین شده است. کتابخانه زنده‌یاد ملاعباس تربتی در ابتدای این خیابان جای گرفته است. این کتابخانه جزو قدیمی‌ترین کتابخانه‌های آستان قدس رضوی به شمار می‌آید و الان پاتوق نخبگان و فرهیختگان منطقه خواجه ربیع است.

سیدمحمدحسینی حدود ۷ سال است در این کتابخانه خدمت می‌کند. او چندسالی را کتابدار بوده است و یک سالی هم می‌شود که مسئولیت کتابخانه را برعهده دارد. وی درباره قدمت کتابخانه می‌گوید: این کتابخانه سال ۱۳۶۱‌در فضای کوچکی از مسجدالرضا (ع) احداث شده است.

با گذشت زمان و رفته‌رفته مسئولان کتابخانه با استقبال دانش‌آموزان و دانشجویان روبه‌رو می‌شوند و فضای کتابخانه را توسعه می‌دهند به نحوی که در حال حاضر کتابخانه در مساحتی حدود ۶۰۰ مترمربع در ۲ بخش بانوان و آقایان فعالیت می‌کند.

حسینی در ادامه به معرفی بخش‌ها و ظرفیت‌های این کتابخانه می‌پردازد و می‌گوید: در حال حاضر کتابخانه ۴ هزارو ۶۰۰‌نفر آقا و ۶ هزارو ۵۰۰‌نفر خانم عضو دارد و بیش از ۴۳‌هزار نسخه در آن موجود است.

بیشتر مخاطبان ما دانشجویان هستند و بر همین اساس بخش زیادی از کتاب‌های ما علمی و تخصصی در رشته‌های دانشگاهی است. البته تالار مطبوعات این کتابخانه مشتریان زیادی دارد.

در حال حاضر کتابخانه بیش از ۳۵‌عنوان نشریه اشتراک دارد و  هر روز صبح تعدادی از روزنامه‌های سراسری و استانی بر روی میز مطبوعات گذاشته می‌شود.

جمع زیادی از اهالی برای مطالعه روزنامه و نشریه به کتابخانه مراجعه می‌کنند وبدین‌گونه از وقایع روز دنیا با خبر می‌شوند. وی به واحد سمعی و بصری کتابخانه اشاره می‌کند و می‌گوید: قسمتی از کتابخانه به نرم‌افزار، لوح فشرده، کتاب‌های الکترونیکی و سی دی‌های آموزشی اختصاص یافته است و در حال حاضر حدودهزارو ۲۰ مجموعه آموزشی وجود دارد که به صورت امانت در اختیار مخاطبان قرار می‌گیرد.

بخش تازه‌های کتاب این کتابخانه نیز مورد استقبال اعضای کتابخانه قرار گرفته است. حسینی در‌این‌باره بیان می‌کند: سیاست کلی کتابخانه بر این است که کتاب‌های جدید و به روز خریداری شود و در اختیار مراجعه‌کنندگان قرار گیرد، اما قبل از آن داخل قفسه‌ای به نمایش گذاشته می‌شود تا اعضا با آن آشنا شوند و در صورتی که تمایل داشته باشند به مطالعه آن بپردازند.

دسترسی به یک‌ میلیون منبع مطالعاتی

در کتابخانه زنده‌یاد ملا عباس تربتی طرح‌های خوبی برای اعضا و اهالی محله اجرا می‌شود. طرح ثامن اولین طرحی است که مسئول کتابخانه درباره آن توضیح می‌دهد: طرح ثامن، طرح امانت بین کتابخانه‌ای است.

این طرح با هدف دسترس‌پذیر ساختن منابع مطالعاتی، ترویج فرهنگ مطالعه و ارتقای سواد اطلاعاتی، رفع نیاز‌های مطالعاتی اعضا و تسهیل در ارائه خدمات کتابخانه‌ای در سطح کتابخانه‌های وابسته به آستان قدس رضوی در سطح شهر مشهد راه‌اندازی شده است.

با اجرای این طرح، اعضای این کتابخانه و دیگر کتابخانه‌های آستان قدس رضوی به حدود یک میلیون منبع مطالعاتی دسترسی دارند. وی در ادامه می‌گوید: در طرح ثامن اعضای کتابخانه می‌توانند با کارت عضویت خودشان از خدمات مطالعاتی و امانت کتاب کلیه کتابخانه‌های تحت پوشش طرح نظیر کتابخانه‌های مسجد‌الرضا (ع) احمدآباد.

کتابخانه حاج شیخ عباس تربتی، خواجه ربیع. کتابخانه آیت‌ا... حاج شیخ مجتبی قزوینی، طبرسی جنوبی. کتابخانه آیت‌الله حاج شیخ هاشم قزوینی، بولوار ۲۲ بهمن، کتابخانه امام صادق (ع)، خیابان دانشگاه، کتابخانه محمدیه، تلگرد.

کتابخانه پیغمبراکرم (ص)، رضاشهر. کتابخانه زینبیه (س)، خیابان مطهری شمالی. کتابخانه قبا، حاشیه بولوار خیام. کتابخانه بزرگ امام‌رضا (ع)، شهرک بوعلی. کتابخانه جوادالائمه (ع)، بولوار وکیل آباد.

کتابخانه مجتمع فرهنگی و هنری امام خمینی (ره)، خواجه ربیع. کتابخانه و حسینیه امام رضا (ع)، میدان شهدا. کتابخانه حضرت سجاد (ع)، بولوار سجاد استفاده نمایند.

خانوادگی عضو شوید

طرح جالب دیگری که در این کتابخانه اجرا می‌شود طرح «عضویت خانوادگی» است. حسینی در‌این‌باره توضیح می‌دهد: در گذشته برای ثبت‌نام در کتابخانه نیاز به ضامن معتبر و راه‌های پرپیچ و خمی بود که بسیاری از دانش‌آموزان و دانشجویان تمایلی به عضویت در کتابخانه نداشتند، اما در حال حاضر مخاطب با یک تصویر کارت ملی و هزینه اندکی جهت صدور، جذب کتابخانه می‌شود.

عضویت خانوادگی، طرحی است که اعضا یک خانواده از طریق آن می‌توانند به صورت گروهی به عضویت کتابخانه در آیند و با ارائه یک کارت عضویت از خدمات امانت کتابخانه استفاده کنند هدف از اجرای این طرح ترویج و ارتقایِ فرهنگ مطالعه و برنامه‌های کتابخوانی در جامعه و خانواده، غنی‌سازی اوقات فراغت خانواده و صرفه‌جویی در وقت و هزینه‌های خانواده است.

طرح عضویت سازمانی دیگر طرحی است که در این کتابخانه عضو‌گیری می‌شود. حسینی در‌این‌باره می‌گوید: طرح عضویت سازمانی طرحی است ویژه ادارات و دیگر نهاد‌های سطح شهر.

در این طرح یک نامه به همراه فهرست کارکنان کافی است تا آن‌ها هم به عضویت کتابخانه ملاعباس تربتی درآیند و از امکانات و ظرفیت‌های این کتابخانه بهره‌مند شوند.

با کمترین امکانات بیشترین بهره را برده‌اند

مسئول کتابخانه زنده‌یاد ملاعباس تربتی درباره اهالی محله به خصوص دانشجویان هم حرف‌های شنیدنی دارد. او می‌گوید: منطقه خواجه‌ربیع در حاشیه شهر قرار گرفته است و از طرفی امکانات به خوبی توزیع نشده است عده زیادی تصور می‌کنند دانشگاه بالاتر فقط مختص بچه‌های پول‌دار و خانواده‌های مرفه است در صورتی که در منطقه خواجه‌ربیع واقعا نخبگان زیادی زندگی می‌کنند.

در همین کتابخانه تعداد زیادی دانشجو در مقطع دکتری و رتبه‌های تک رقمی کنکور داریم. جا دارد یادی کنیم از آقایان محمودی دانشجوی دکتری فیزیک هسته‌ای، پاکروان دانشجوی دکتری زبان، رضوانی دانشجوی دکتری علوم سیاسی، شاه‌آبادی دانشجوی دکتری تاریخ و... همین‌ها با کمترین امکانات بیشترین بهره را برده‌اند. در ادامه این گزارش به سراغ چند نفر از اعضای کتابخانه می‌رویم و نظراتشان را درباره کتابخانه جویا می‌شویم.

در جست‌و‌جوی دانش و پژوهش

از جوانان موفق و ساکن مهرمادر است. سید علی حسینی بیست‌وسه‌ساله و دانشجوی رشته مکانیک است. او به علت نزدیک‌بودن کتابخانه به محل سکونتش از دوران مدرسه تاکنون برای مطالعه به کتابخانه می‌آید.

حسینی می‌گوید: تا حالا خیلی تلاش کردم داخل منزل درسم را بخوانم، اما با سروصدا و بازیگوشی‌های ۳‌برادر کوچکم تمرکز ندارم و برای همین به کتابخانه ملاعباس تربتی می‌آیم به محیط این کتابخانه علاقه دارم. در اینجا کتاب‌های متنوعی را توانستم پیدا و مطالعه کنم. تقریبا همه کار‌های علمی و پژوهشی خود را در این مکان انجام می‌دهم.

مشتری روزنامه

حاج آقای علی‌اکبری یکی از پیش‌کسوتان محله بهمن است. او یکی از مشتریان پروپاقرص روزنامه‌هاست. حاج آقا علی‌اکبری می‌گوید: معلم بودم و حدود ۶‌سال است بازنشسته شده‌ام.

علاقه چندانی به فضای مجازی ندارم به همین دلیل هر روز صبح به این کتابخانه می‌آیم و روزنامه‌های مختلفی را رصد می‌کنم و از وقایعی که در سطح کشور و جهان رخ می‌دهد باخبر می‌شوم.

خانم برهانی هم به یکی دیگر از ویژگی‌های این کتابخانه اشاره می‌کند و می‌گوید: کتابخانه با مسجد‌الرضا (ع) همجوار است. هر روز با صدای اذان به اتفاق دوستانم در نماز جماعت مسجد شرکت می‌کنیم و همین تأثیر زیادی در موفقیت من و دوستانم داشته است. ناگفته نماند گاهی اوقات هم سری به باغ خواجه‌ربیع می‌زنیم تا هوایی به سرمان بخورد و دوباره با انرژی برای مطالعه به کتابخانه بر‌گردیم.