کوک‌های شادی لحاف‌دوز قدیمی مشهد در حوالی نوروز
زن‌ها معمولا برای خانه‌تکانی از لحاف و تشک‌های کهنه شروع می‌کردند و تا رختخواب نونوار نمی‌شد، سراغ کار‌های دیگر نمی‌رفتند.
همه آن چیزی را که برای خوشبخت‌شدن لازم است، از مال دنیا دارد؛ بیشتر از همه شادی و آرامش خیال را. پنبه لحاف و تشک خانه خیلی‌ها را زده است؛ هم تازه‌عروس‌هایی که با ذوق رخت و بخت عروسی‌شان را جفت‌وجور می‌کردند و انعامی شیرین کف دستش می‌گذاشتند و هم آن‌هایی که منتظر آمدن قدم نورسیده بودند و دل توی دل نداشتند.
بهار، اما فصل ویژه‌تری برای او و هم‌صنفی‌هایش است که شغلشان با شادی گره خورده است. قرارمان برای دیدن و حرف‌زدن با حسین باقری لحاف‌دوز زود ردیف می‌شود؛ یک ظهر چله زمستان و چند گام مانده به بهار.
نخ زندگی در لحاف چهل تکه
مغازه حسین‌آقا نبش مسلم‌جنوبی ۵ است؛ مغازه دودهانه‌ای که فضای رنگارنگی دارد و از هر گوشه‌اش لحافی آویزان است. سال‌های سال زیر همین سقف سوزن زده و مشتری راه انداخته است. بیشتر از پنجاه سال از عمر شصت‌وسه‌ساله‌اش را لابه‌لای همین کوک و نخ‌ها زندگی کرده است. خاطراتش به لحاف چهل‌تکه‌ای می‌ماند که هر گوشه‌اش را بیرون می‌کشد، با شعف کوک خورده است.
حوصله و اشتیاقی که او برای حرف‌زدن به خرج می‌دهد، آدم را برای بیشترشنیدن ترغیب می‌کند. وقت صحبت‌کردن از گذشته قند توی دلش آب می‌شود. می‌گوید: «همه فک و فامیل و آشناهایم همین کار را داشتند و دارند؛ پدر خدابیامرزم، برادر، دایی و خلاصه دور و نزدیک.»
قدیمی‌ها خانه‌تکانی را از نوکردن لحاف شروع می‌کردند
حرف لحاف‌دوزی که می‌شود، صدای دنگ‌دنگ کمان پنبه‌زنی بیشتر از هر چیزی به خاطر می‌آید. حسین‌آقا می‌گوید: «گذشته‌های نه‌خیلی‌دور که هنوز زرق‌وبرق دنیا در چشم خیلی‌ها نماسیده بود، برخی لحاف‌دوز‌ها دوره‌گردی می‌کردند. با یک کمان و موشه کوچه‌به‌کوچه می‌رفتند و صدایشان برای پنبه‌زدن لحاف و تشک‌های کهنه بلند بود.
زن‌ها معمولا برای خانه‌تکانی از لحاف و تشک‌های کهنه شروع می‌کردند و تا رختخواب نونوار نمی‌شد، سراغ کار‌های دیگر نمی‌رفتند. نزدیکی‌های عید در هر خانه‌ای را می‌زدی، تپه‌ای کوچک از پنبه گوشه حیاط می‌دیدی که کنارش لحاف‌دوزی موشه‌ای را به زه کشیده و رشته‌های سفید را بین زمین و آسمان معلق کرده است.»
ناغافل می‌پرسیم هنوز هم با کمان پنبه می‌زنند؟ این حرف نگاه اوستاحسین را می‌کشاند به بالای در ورودی که کمانی بزرگ روی آن استوار و محکم شده است و می‌گوید: «نمی‌دانید دنگ‌دنگ این کمان چقدر لذت دارد!» و بعد بی‌آنکه منتظر پاسخی باشد، ادامه می‌دهد: «دل خیلی‌ها با شنیدن این صدا غنج می‌رفت؛ به‌ویژه کدبانو‌هایی که نزدیکی‌های عید منتظر بودند لحاف و تشکشان سبک و نرم شود. لحاف‌ها که نو می‌شد، انگار خانه سبک می‌شد.»
پرسشمان را دوباره تکرار می‌کنیم؛ هنوز هم با کمان پنبه می‌زنند؟ اوستاحسین می‌خندد و می‌گوید: «دستگاه‌ها کار را راحت کرده‌اند. حلاجی هم حالا با دستگاه انجام می‌شود. کمان را برای یادگار و قشنگی‌اش نگه داشته‌ام. حدود شش کیلو وزن دارد. حساب کنید ما هر روز با این کمان باید حلاجی می‌کردیم و پنبه می‌زدیم و این حجم کار در اسفند و روز‌های پایانی سال چندبرابر می‌شد.»
هنرم بزرگ‌ترین ثروت من است
نخ و سوزن رفیق شفیق روز‌های زندگی‌اش بوده‌اند. اوستاحسین تا جایی که می‌تواند، زمان را به عقب می‌کشاند و می‌گوید: «مدرسه که می‌رفتم، پس از کلاس یک‌راست می‌رفتم مغازه برادرم در پایین‌خیابان. ساعت‌ها می‌نشستم و طرح‌های هندسی را نقاشی می‌کردم.»
طرح در این کار خیلی اهمیت دارد. آلبوم قدیمی روی میز بخشی از کار‌های دوخته‌شده مرد لحاف‌دوز را ثبت کرده است. آلبوم را ورق می‌زند و طرح انواع لحاف را نشانمان می‌دهد و با تحکم می‌گوید: «این‌ها بزرگ‌ترین ثروت من هستند.»
حرفش را تکرار می‌کند و ادامه می‌دهد: «از همان کودکی هرجا می‌رفتم، طرح‌های هندسی مجذوبم می‌کرد. مکان‌هایی که معماری خاص داشتند، مثل حرم، پاتوق دائم من بود. حتی بازی بچه‌ها را که تماشا می‌کردم، ایده می‌گرفتم و آن‌ها را برای کار پیاده می‌کردم و به همین دلیل مشتری زیاد داشتم.
نزدیک عید که می‌رسید، صبحانه و ناهار و شام را یک‌جا می‌خوردیم. سفارش پشت سفارش بود. معمولا طبق مد روز سفارش می‌دادند. یک سال طرح طاووس مد بود و سال بعد طرح لیلی‌ومجنون، ترنج و...، اما خیلی‌ها عاشق طرح‌های هندسی ساده بودند که هیچ‌گاه از مد نمی‌افتادند.»
لینک کوتاه
روایات مشابه
ارسال نظر
اشعار شاهنامه ورد زبان پهلوانان است 
اولویت کسب و کار حاج اکبر، کرامت زائران است 