امیریه ۳۷ شهر چهارهزارنفری 
۸ دهه از زندگی حاج عباس ربانی در چهاربرج 
حکایت صد ساله نی و نبات در کارگاه صنوبری‌ها
مسعود صنوبری می‌گوید: تا جایی که می‌دانم پدر پدربزرگم هم شغل نبات و آبنبات‌پزی داشت. از سال1300 تاکنون این شغل در خانواده ما موروثی است.نبات، آبنبات و شکرپنیر همیشه مشتریان خود را دارد و شاید جزو معدود خوراکی‌هایی باشد که از گذشته تا به امروز توانسته جایگاهش را در سبد خرید تمام نسل‌ها حفظ کند. ولی فروشندگان و تولیدکنندگان آن در گذر سال‌ها تغییر کرده‌اند .دلیل اصلی‌اش هم این است که در این‌کار، کیفیت حرف اول را می‌زند.
نبات و آبنبات‌های روی قفسه در کنار گز و سوهان، دهان هر رهگذری را آب می‌اندازد. عجب مغازه خوش آب و رنگی است. با وجودی که مدتی است شیوع بیماری کرونا در شهر فروکش کرده، ولی همچنان می‌توان پلاستیکی را دید که قسمت پیشخوان را از مشتری جدا کرده است و فروشندگان نیز ماسک روی صورت دارند.
روی دیوار، تابلو کوچک آیه‌الکرسی و در کنار آن جواز کسب به چشم می‌خورد. کارگاه نبات و آبنبات‌پزی درست در کنار مغازه قرار دارد، برای همین هم عطر خوش زعفران از همان لحظه ورود به مشام می‌رسد. اینجا مغازه و کارگاه مسعود صنوبری متولد 1346 در محله مقدم است. او نسل چهارم این خانواده است که شغل پدرانش را ادامه می‌دهد و از سال67 تاکنون در محل فعلی کسب و کارش را دایر کرده است.
در قنادی ما حرف اول را کیفیت می‌زند
سابقه شغل نبات و آبنبات‌پزی در خانواده صنوبری به یک قرن پیش می‌رسد زمانی که مردم کامشان را با نبات، آبنبات و شکرپنیر شیرین می‌کردند و کمتر خبری از شکلات‌ها و شیرینی‌های جورواجور بود.
او از همان دوران نوجوانی در کنار درس و مدرسه در مغازه و کارگاه همراه پدرش بوده است، چهل سال سابقه کار باعث شده است تا چم و خم کار را به‌درستی یاد بگیرد. گرد و غبار زمانه روی چهره‌اش نشسته است با این تفاوت که تلخی و سردی روزگار لبخند را از صورتش محو نکرده، لبخندی که حتی زبانزد اهالی محله و کسبه است.
«نسل در نسل قناد بودیم» صحبت‌هایش را با این جمله شروع می‌کند و پی حرفش را می‌گیرد و می‌گوید: تا جایی که می‌دانم پدر پدربزرگم هم شغل نبات و آبنبات‌پزی داشت. از سال1300 تاکنون این شغل در خانواده ما موروثی است.
مسعود که در نوجوانی سه ماه تابستان را به پدر کمک می‌کرد کم‌کم تمام وقت‌های آزادش را همراه دو برادر دیگرش در کارگاه و یا مغازه مشغول به کار شد و بزرگ‌تر که شد کسب و کار خودش را راه انداخت. او رمز موفقیت و ماندگاری در این شغل را کیفیت می‌داند و توضیح می‌دهد: نبات، آبنبات و شکرپنیر همیشه مشتریان خود را دارد و شاید جزو معدود خوراکی‌هایی باشد که از گذشته تا به امروز توانسته جایگاهش را در سبد خرید تمام نسل‌ها حفظ کند. ولی فروشندگان و تولیدکنندگان آن در گذر سال‌ها تغییر کرده‌اند .دلیل اصلی‌اش هم این است که در این‌کار، کیفیت حرف اول را می‌زند.
شغل پرزحمت
شاید در ظاهر پخت نبات، آبنبات و یا شکرپنیر ساده به نظر برسد ولی صنوبری ما را به داخل کارگاهش راهنمایی می‌کند تا بیشتر با روند این‌کار پرزحمت آشنا شویم. موزاییک زمین کامل شسته شده است به‌طوری که برق می‌زند. سینی‌های بزرگی قرار دارند که داخل آن‌ها بلورهای نبات با نخ جدا شده و در برخی سینی‌ها هم نبات‌ها به نی وصل شده‌اند.
صنوبری با اشاره دست دیگ بزرگی را نشانمان می‌دهد و می‌گوید: برای تهیه نبات ابتدا شکر را با آب مخلوط کرده و به‌صورت شربت درمی‌آوریم. سپس آن را در یک دیگ مخصوص حرارت می‌ریزیم. تا زمانی‌که آب تبخیر و شربت غلیظ شود حرارت می‌دهیم و سپس در سینی‌هایی که نخ‌کشی شده یا نی دارند می‌ریزیم و در دمای بین 108 تا 110درجه سانتی‌گراد نگهداری می‌کنیم تا بلورهای آن شکل بگیرد.
بعد از سه تا چهار روز ظرف را کج کرده تا شربت اضافی خارج شود و سپس سه‌روز دیگر زمان می‌دهیم تا بلورهای نبات خشک شوند و بعد از حدود یک هفته شاخه‌نبات‌ها آماده هستند.
در گذشته پخت نبات سخت‌تر بود و باید از دیگ نفتی استفاده می‌شد، اما همه جا گازکشی شده و دستگاه‌ها نیز به کمک ما آمده‌‌اند
در گذشته پخت نبات سخت‌تر بود و باید از دیگ نفتی استفاده می‌شد، اما همه جا گازکشی شده و دستگاه‌ها نیز به کمک ما آمده و کار را آسان کرده‌اند. البته همچنان بسته به بزرگی و کوچکی کارگاه همان تعداد نیرو مانند قبل لازم است.
مشتریان دائمی
اکنون در کارگاه و مغازه صنوبری 10نفر مشغول به کار هستند نیروهای کارگاه فقط در شیفت صبح مشغول پخت هستند اما نیروهای مغازه در دو نوبت صبح و عصر فعالیت می‌کنند. کارگاه تولیدی او مشتریان دائمی همانند مصرف‌کننده خانگی و مغازه‌دار دارد. فروش خود را بسته به فصل‌های سال نمی‌داند و می‌گوید: میزان فروش در تمام طول سال به یک میزان است و رمز موفقیت ما حاصل تجربه یک قرن است که از پدرانمان آموخته‌ایم.
از او درباره میزان تولید در یک هفته یا یک ماه که سؤال می‌کنیم پاسخ می‌دهد: میزان مشخصی برای تولید نداریم .بیشتر به بازار نگاه می‌کنیم که تا چه میزان کشش تولید دارد. البته برای اینکه اجناس مغازه جور باشد در کنار تولیدات کارگاه، سوهان و گز نیز برای فروش می‌آوریم.
تجربه مهم‌تر از سرمایه
صنوبری تجربه را مهم‌تر از سرمایه می‌داند و می‌گوید: فردی که وارد این چرخه می‌شود فقط در صورت تجربه کافی و آموزش است که موفق خواهد شد.
از همه مهم‌تر باید نیروی انسانی داشته باشید که سابقه کار در این حرفه را داشته و یا آماده آموزش باشند
او با اشاره به اینکه حدود 200میلیون تومان سرمایه اولیه به‌جز اجاره مغازه و کارگاه برای خرید دستگاه‌ها نیاز است، توضیح می‌دهد: بعد از خرید دستگاه‌ها باید شکر را به‌طور عمده خریداری کرد، همچنین خرید زعفران را در برنامه سالیانه خود قرار داد. اجاره یا خرید کارگاه باید در مکانی با تهویه مناسب و به دور از رطوبت باشد و از همه مهم‌تر باید نیروی انسانی داشته باشید که سابقه کار در این حرفه را داشته و یا آماده آموزش باشند.
تأثیرگذاری مکان در میزان فروش
صنوبری ارتباط مکان با میزان فروش در این شغل را تا حدودی مستقیم می‌داند و توضیح می‌دهد: با توجه به اینکه نبات یکی از سوغاتی‌های شهر مشهد است، مکان در این حرفه تأثیرگذار است. به عنوان مثال فردی که در نزدیکی حرم مطهر رضوی مغازه دارد، به دلیل حضور زائران، فروش بیشتری دارد. البته این مکانیت باعث می‌شود تا در فصل‌های مختلف سال میزان فروشش تغییر کند.
او با اشاره به اینکه بیشتر مغازه‌های اطراف حرم مطهر فروشنده هستند و برخی از آن‌ها کارگاه تولیدی دارند، توضیح می‌دهد: در نقاط دیگر شهر هم می‌توان با مشتری‌مداری و صداقت در کار کسب و کار خود را برای سالیان سال پابرجا نگه داشت.
لینک کوتاه
ارسال نظر
آوا و نمــــــای شهر
