قراول‌خانه در دانشگاه یک

به گفته ساکنان قدیمی کوچه دانشگاه یک، این معبر تا پنج دهه قبل به کوچه قراول‌خانه معروف بوده است. وجه تسمیه آن هم بارویی گلی‌‌ بوده‌ ‌‌که ‌نگهبانی بیست‌وچهارساعته‌ داشته است. به گفته همان قدیمی‌ها، کارخانه قندی نیز در محل شرکت برق فعلی تا سال‌ها فعال بوده است. 

به‌ روایت ساکنان محله، خود مکان کارخانه قند هم پیش از احداث در زمان رژیم پهلوی، محلی برای بسته بندی مواد مخدر سنتی بود. این بسته‌ها ‌به دست کسانی می‌رسید که سهمیه دریافت کوپن تریاک داشتند.‌ قدیم‌ترها تقریبا همه املاک این کوچه با متراژ 500 و هزار متر ساخته شده بودند. در انتهای کوچه چند خانه‌ بزرگ با درها و پنجره‌ها‌ی چوبی و سقف شیروانی نشان از قدمت و کهنگی این کوچه دارد.

مدرسه علمیه حاج شیخ مهدی فاضل نجفی قائنی در این کوچه قرار دارد که در سال 1355 بنا شده است و سال 1393 بازسازی و مورد بهره‌برداری مجدد قرار گرفت.

خانه‌هایی با پنجره‌های بزرگ چوبی، درب‌های چوبی کلون‌دار، سقف‌های شیروانی و دیوارهای آجری نشان از هویت دیروز محله دارند.

عباسعلی خسروی از مسن‌ترین ساکنان کوچه قراول‌خانه قدیم است. او بیش از 50 سال در میدان شهدا مغازه بقالی داشته که در ساخت‌وسازهای یکی دو دهه اخیر مغازه او هم تخریب شده است.

نبود پارکینگ در محدوده مرکزی‌ترین میدان کلان‌شهر مشهد کوچه‌ها و خیابان‌های اطراف این میدان را به پارکینگ عمومی تبدیل کرده است، از جمله کوچه دانشگاه یک.