
سرور هادیان| همهچیز از یک اتفاق کوچک شروع شد. در سال دوم راهنمایی، روزی، یکی از مجلههای «زن روز» توجهش را به آموزش عروسکسازی جلب کرد. با علاقه، عروسکی ساخت و با ذوق آن را به مدرسه برد. توجه همکلاسیها و معلم حرفهوفن او به این عروسک، مسیر زندگیاش را به سمت پیشرفت سوق داد، زیرا معلم از او خواست که دوخت آن عروسک را به بچههای کلاس آموزش دهد.
مریم کورهپز، که امروز یکی از بانوان کارآفرین شهرمان است، در همان روزها به کانونهای استقلال، زیر نظر آموزشوپرورش معرفی شد؛ جایی که در آن زمان، آموزشهای اوقات فراغت به دانشآموزان ارائه میشد.
کارآفرین برتر کارآفرینی اداره کار میگوید: مربی آموزش عروسکسازی شدم و تابستانها به رشتههای مختلفی همچون عروسکسازی، گلسازی و... پرداختم و این موضوع تا سال آخر دبیرستان ادامه داشت.
کارآفرین منتخب کشوری معاونت امور بانوان ریاست جمهوری در سال ۹۹، با اشاره به اینکه برای کنکور آماده میشد، توضیح میدهد: «یکی از دوستانم که در بهزیستی زندگی میکرد، دغدغه جدیدی برایم ایجاد کرد.
متأسفانه، چون در کنکور قبول نشد، دوستم مجبور شد با مردی که بیست سال از او بزرگتر بود ازدواج کند. همین موضوع دغدغه جدی برایم ایجاد کرد. این پرسش برایم مدام مطرح بود که چرا باید دخترانی که در بهزیستی زندگی میکنند، گاهی مجبور به اینگونه ازدواجها شوند یا بدون هیچ حرفهای وارد جامعه شوند.»
کارشناس اقتصادی، اشتغال و کسبوکار بنیاد برکت میگوید: «وقتی وارد دانشگاه شدم، این دغدغهام را با همکلاسیهایم در میان گذاشتم و شش نفر دور هم جمع شدیم. قرار شد که به خانههای بهزیستی برویم و هر کدام از ما هنری را که بلد بودیم، آموزش بدهیم؛ از عروسکسازی و خیاطی تا حسابداری. اما مشکل این بود که بدون مجوز نمیتوانستیم وارد خانههای بهزیستی شویم.»
این مشاور، مدرس دانشگاه، کمیته امداد و فنیوحرفهای ادامه میدهد: «از این رو، انجمن جوانان نصرت را با مجوز یک تشکل دانشجویی زیر نظر سازمان ملی جوانان راهاندازی کردم و به دختران چهارده تا هجده ساله آموزشهای کارآفرینی ارائه دادیم.»
او که از همان ابتدای تأسیس انجمن مردمنهاد «جوانان نصرت» در سال ۱۳۸۳ دغدغهاش توانمندسازی بانوان بوده است، با توانمندسازی دختران و بانوان در زمینه تولید، آنها را به درآمدزایی و کارآفرینی سوق میدهد.
این بانوی پرتلاش با اشاره به اینکه از سال ۹۰، به دلیل تغییر مدیرکلها، دیگر اجازه ورود و ادامه کار برایشان میسر نبود، میگوید: «از این رو با شهرداری تعامل کردیم و دورههای آموزشی، تحت عنوان مهارتهای شهروندی، را در مساجد و مدارس برگزار کردیم. نام این برنامه "دوباره زندگی" بود. مسئولیت اجرای آن را برعهده گرفتم و کار را در مناطق ۹ و ۱۱ آغاز کردیم و آموزشها را ارائه دادیم.»
کارآفرین و داوطلب اجتماعی برتر در حوزه بانوان ۱۴۰۳، یادآور میشود: «از شش دانشجویی که کار را آغاز کردیم، در سال ۹۰ تعدادمان به ۶۰۰ نفر رسید و به حدود هفده عنوان آموزشی، از جمله طب اسلامی، سلامت، کمکهای اولیه و... پرداختیم.
در سال ۹۳، مسئولیت فرهنگسرای رسانه را برعهده گرفتم و در کنار آموزشهای تئوری، به آموزشهای هنری نیز پرداختم. این در حالی است که تا سال ۹۴، آمار نشان میداد که به ۱۳هزار نفر-ساعت آموزش ارائه داده بودیم و تعدادی از بانوان کارآفرین شده بودند، اما متأسفانه توانایی فروش محصولاتشان را نداشتند.»
کورهپز با اشاره به آنکه در این زمان با شهرداری وارد مذاکره شد و مجوزات این بازارچه خوداشتغالی را دریافت کرد، تأکید میکند: همزمان با ولادت امام رضا (ع) در داخل بولوار کوثر اولین بازارچه خوداشتغالی بانوان کارآفرین را در این مکان راهاندازی کردیم و تا سال ۹۶ الی۹۷ این آموزشها را داخل منطقه برگزار میکردیم که این کار با همکاری با وزارت امور بانوان ریاست جمهوری در چهل مسجد حاشیه شهر انجام شد و حدود ۱۶۰۰ دختر و خانم در این مساجد آموزشهای تئوری، چون فرزندپروری، ازدواج آسان، آموزش حین ازدواج، قبل از ازدواج و موارد مختلفی را در کنار کارآفرینی آموزش دیدهاند.
او که طی گفتوگو به بیان چالشها و مشکلاتی میپردازد که زنان کارآفرین با آنها روبهرو هستند، به تجربه شخصی خود اشاره میکند و توضیح میدهد که چگونه با وجود مشکلات، تلاش کرده است تا کسبوکار خود را راهاندازی کند.
کورهپز به این نکته اشاره میکند که یکی از بزرگترین مشکلات زنان در هر جامعهای، اعتماد نداشتن به مردان در زمینههای تجاری و اقتصادی است. این مشکل باعث افزایش استرس و دغدغههای زنان میشود.
این بانوی کارآفرین به فرهنگ جامعه اشاره میکند و میگوید: هنوز هم در برخی جوامع، زنان با قضاوتهای نادرست و ناپسند از سوی مردان روبهرو هستند، حتی در شرایطی مردان به زنان احترام میگذارند که این مشکل تنها مختص ایران نیست و در کشورهای دیگر نیز وجود دارد.
یکی از بزرگترین مشکلات زنان در هر جامعهای، اعتماد نداشتن به مردان در زمینههای تجاری و اقتصادی است
علاوه بر این، به چالشهای مدیریت زنان اشاره و بیان میکند: برخی از زنان به دلیل احساساتی عمل کردن، گاهی نمیتوانند به درستی کارکنان خود را مدیریت کنند و در پرداخت حقوق و چینش مناسب آنها با مشکل روبهرو میشوند.
او که کسب عنوان «اجرایی بودن ایده» در فراخوان ملی «من در جامعه» را در کارنامه خود دارد، میگویند: «در سال ۹۷ اهدافمان را گسترش دادیم و به بانوان شش استان خراسان شمالی، خراسان جنوبی، مازندران، گلستان، سیستان و بلوچستان و کرمان، آموزشهای لازم را در زمینههای مختلف ارائه دادیم.
سپس با کمیته امداد آغاز به همکاری کردم و در سال ۹۸، به عنوان تنها تشکلی که معین اقتصادی شهرستان مشهد، شهرستان طرقبه، شاندیز و چناران است، معرفی شدم. پس از آن وارد حاشیه شهر مشهد شدم.
اگرچه پیشتر وارد شهرهای طرقبه، چناران و گلبهار شده بودم، اما در گلمکان، به واسطه رفتوآمدهایم، سولهای که بیش از هفت سال بلااستفاده مانده بود، نظرم را جلب کرد. پیشنهاد کردم از این فضا برای آموزش گیاهان دارویی استفاده شود، چراکه به فرآوری گیاهان دارویی آشنایی داشتم و دورههای مرتبط را گذرانده بودم. از این رو پیشنهاد کردم که در آنجا، با توجه به وجود باغات سیب، گیلاس، آلبالو و...، فرآوری گیاهان دارویی و محصولات باغی کشاورزی را راهاندازی کنیم.»
او ادامه میدهد: «در پایان سال ۹۷ تفاهمنامه را شروع و در سال ۹۸ سوله را دریافت کرده و احداث چاههای فاضلاب و دیوارکشی را انجام دادیم که هزینهای حدود ۲۰۰ میلیون تومان با سرمایهگذاری چهارده نفر از بانوان تعاونی راه اندازی آن انجام شد.
این در حالیاست که اولین مرکز کشت فرآوری گیاهان دارویی، باغی، کشاورزی کشور بود که در آن همزمان آموزش، کشت و فرآوری انجام میشد و همچنین آموزش ارائه میشد و بانوان بهصورت رایگان آموزش میدیدند و آن را درجاهای مختلف اجرا میکردند.»
این بانوی کارآفرین با اشاره به مشکلات سر راه ادامه مسیرش گفت: «متأسفانه پس ازدو ماه که گذشت اگرچه در مزایده قرار برآن شد که سه سال رایگان در آنجا مشغول به ادامه فعالیت باشیم، اما آنها برخلاف توافق خواستار اجاره شدند و حدود دو ماه در سوله را بستند. از این رو ما متحمل خسارت زیادی شدیم و محصولاتمان خراب شد.
اگرچه مزایده را برنده شده بودیم، اما مجبور شدیم اجارهها را بپردازیم. اجاره را پرداخت کردیم و حدود ۷۷ نفر خانم را که در حوزه عرقیات، گیاهان دارویی، میوه و سبزی خشک کردن و انواع ادویهها آموزش دادیم به ما اعلام کردند که باید آن محل بسته شود و ادامه کار نباید انجام شود.»
منتخب جشنواره «کارآفرین شو» شهرداری مشهد در سال ۱۳۹۸، بیان میکند: «بعد از کرونا وسایل را جمع کردم، به مشهد برگشتم و دوباره کارگاه را راهاندازی کردم. از طرفی، با توجه به اینکه در دوران کرونا بازارچهها تعطیل شده بودند و بیش از ۵۰۰ بانوی کارآفرین در این شش استان دیگر نمیتوانستند محصولاتشان را بفروشند، به این نتیجه رسیدم که باید اقدام کنم.
آمارها نشان میدهد که ۴۹ درصد از کسب و کارهای خانمها در سالهای اول امکان شکست آنها زیاد است
تصمیم گرفتم به روستاها و شهرهای مختلف بروم و به این خانمها غرفهداری را آموزش بدهم تا بتوانند محصولاتشان را در فضای دیجیکالا و «باسلام» عرضه کنند. با دو همراه، علیرغم شرایط دشوار ناشی از شیوع کرونا، مسیر را ادامه دادیم و به استانهای مختلف، از جمله سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، گلستان، مازندران، سمنان، کرمان و یزد رفتیم.
خانمهایی که در گذشته برای کارآفرین شدن از آنها حمایت کرده بودیم، برای اینکه بتوانند محصولاتشان را بفروشند، صاحب غرفه شدند. همچنین، عکاسی را به آنها آموزش دادیم تا بتوانند محصولاتشان را بهدرستی در بازارهای دیجیتال عرضه کنند که این روند همچنان ادامه دارد.»
کورهپز میگوید: «به یاد دارم در ورود به سال ۱۴۰۰ یک بانو کارآفرین نهبندانی یکی از سوزندوزیهایش را توانست در همین بازار به مبلغ ۱۵میلیون تومان بهفروش برساند.»
او با اشاره به آنکه زمینی دارد و همچنان به کشت گیاهان دارویی میپردازد، تصریح میکند: «همچنان همان کارگاهی که با حضور هفت خانم شروع به کار کردم، ادارهاش میکنیم و به تولید محصولات مشغولیم که برای فروش آن در بازارچهها حضور دارند. با ۱۷۰۰ زن کارآفرین در ارتباط هستم و به فعالیتهایی در زمینه گیاهان دارویی و آموزش ادامه میدهم.»
او که اکنون در زمینه تدریس، مشاوره و کارگاه فعال است و همچنین در حال نوشتن کتابی درباره کارآفرینی بانوان است یادآور میشود: «آمارها نشان میدهد که ۴۹ درصد از کسب و کارهای خانمها در سالهای اول امکان شکست آنها زیاد است. از این رو به دنبال حمایت و مشاوره به این زنان هستم.»
* این گزارش دوشنبه یکم اردیبهشتماه ۱۴۰۴ در شماره ۱۵۹ شهربانو روزنامه شهرآرا چاپ شده است.