
مکان مؤسسه آنقدر بزرگ نیست؛ چند پله، مسیر ورود به زیرزمین کوچکی است که تقریبا یکسال میشود به پاتوقی برای فعالیتهای گروهی تبدیل شده و به دست سه دهههشتادی اداره میشود. در این فضا، یک میز جلسات، دو سیستم کامپیوتر و کارتنهایی پر از کاغذهای کوچک سبز و نارنجی به چشم میخورد؛ کاغذهایی که قرار است با بستهبندیهای شکیل به استانهای مختلف کشور ارسال شوند.
این تصویر ساده، نمایی از فعالیتهای گروه جوان و پرانرژی «نوجهاد» در محله شهیدبهشتی است که با انگیزه و پشتکار، تلاش میکنند پیامهایی از شهیدان و مفاهیم قرآنی را به دست مردم برسانند.
سه جوان دهههشتادی، هفت ماهی است که تصمیم گرفتهاند در قالب کاری نو و هوشمندانه، نسل نوجوان و جوان را با سیره شهدا، آیات قرآن و پیامهای نهجالبلاغه بیشتر آشنا کنند. دونفرشان طلبه و یکنفرشان دانشآموز است.
مرتضی حدادیان یکی از این سه نفر است که از کودکی به مسجد محله آمدوشد داشت. همانجا بود که بهمرور اولین جرقههای دینی و مسئولیتپذیری اجتماعی در وجودش زده شد. به نوجوانی که رسید، انتخاب اول و آخرش تحصیلات حوزوی بود؛ بنابراین بهجای دبیرستان راهی حوزه علمیه شد.
او که چندسال مسئول واحد نوجوانان پایگاه بسیج مسجد پنجتن (ع) بود، یکسالونیم پیش تصمیم گرفت نوجوانان محلهاش را با اجرای برنامههای متنوع نهتنها با آموزههای دینی آشنا کند، بلکه از هر کدام از آنها فردی کنشگر و مسئول دربرابر اتفاقات جامعه بسازد.
مرتضی که این روزها بهخاطر شروع کار جدیدشان بسیار پرمشغله است، برایمان درباره تأسیس مجموعه نوجهاد میگوید: اول کارمان را با اردوهای تفریحی و زیارتی، همایش مشاوره انتخاب رشته، کمک به افراد نیازمند، برپایی ایستگاه صلواتی شروع کردیم. ما بچههای محله را با یک اتوبوس برای شرکت در نماز جمعهای که خطیب آن رهبر معظم انقلاب بود، به تهران بردیم که برایشان خیلی خاطرهساز شد.
بعداز گذشت یک سال، مرتضی و همکارانش احساس کردند کارهایشان چیزی کم دارد. انگار نتوانستهاند به آن هدفی که از اول داشتهاند که اجرای کار فرهنگی مؤثر بوده، دست پیدا کنند؛ «از همان اول میخواستیم کاری نو و متفاوت انجام دهیم و به همین دلیل هم عنوان نوجهاد را برای مجموعهمان انتخاب کردیم.»
او ادامه میدهد: سهچهارماهی که از فعالیتمان گذشت، تصمیم گرفتیم با تولید محصول فرهنگی، سمتوسوی دیگری به مجموعه بدهیم. با مشورت و همفکری به این نتیجه رسیدیم که برای آشنایی نوجوانان و جوانان با شهدا سخنان آنها را انتخاب کرده و درقالب یک جمله کوتاه روی کارتها چاپ و در یک پاکت بین این گروه سنی توزیع کنیم.
برای چاپ گزیدهای از صحبتهای شهدا، باید کارتها بهگونهای میبود که افراد برای خواندن پیام شهید جذب شوند؛ «تصمیم گرفتیم هشتادسخن از هشتادشهید را انتخاب کنیم و در یک بسته قرار دهیم و در محافل توزیع کنیم تا هر فرد با برداشتن یک کارت به سخن شهید فکر کند.»
از همان اول میخواستیم کاری نو و متفاوت انجام دهیم و به همین دلیل هم عنوان نوجهاد را برای مجموعهمان انتخاب کردیم
با مطالعه کتابهای سیره شهدا و جستوجوی اینترنتی، گزیدهای از سخنان شهید که جنبه آموزشی و مفهومی داشت، درراستای دغدغه مخاطبان جمعآوری شد؛ «از کلام شهدای ترور، دفاع مقدس و جبهه مقاومت و... استفاده کردیم و با طراحی ساده و چاپ آن روی کارت اولین بسته آماده شد.»
حالا باید برای بسته نامی انتخاب میکردند. آنطورکه مرتضی میگوید نیاز نبود زیاد فکر کنند، از همان ابتدا این محصول فرهنگی نامش را همراه خودش داشت؛ «قرار بود هرکارت یک پیام آموزنده به مخاطب منتقل کند و به او یک توصیه بدهد. اینجا ما عنوان «رزق شهدا» را انتخاب کردیم که نامی برازنده برای این محصول است. به این معنی که فرد روزی اش شده است که با توصیهای از شهید مواجه شود.»
با آمادهسازی اولین بسته، کارهای تبلیغاتی شروع شد. کاری که بهصورت جدی به سعید کاظمی، دوست دوران نوجوانی و همکلاسی حوزه علمیه مرتضی، سپرده شد. سعید نیز متولد۸۳ است و از همان روز اول شکلگیری نوجهاد، پابهپای مرتضی فعال بود. او توضیح میدهد: تا قبل از این، هیچ تجربهای در تولید محصول فرهنگی نداشتیم؛ بنابراین تصور نمیکردیم بتوانیم به این سرعت محصول خود را معرفی و متقاضی پیدا کنیم.
برخلاف تصورِ سعید، با اولین تبلیغ در فضای مجازی، یکی از مساجد خواهان دریافت بسته رزق شهدایی شد؛ «بهدنبال آن، درخواستها بیشتر و بیشتر شد بهطوریکه تصمیم گرفتیم تولید محتوای خود را کاملتر کنیم.»
با تحقیق و جستوجو تعداد کارتها از هشتادتا به دویستعدد رسید. بهدلیل تقاضای زیاد مخاطبان، بستهها در دو نوع صدتایی بستهبندی شدند. سعید کاظمی دراینباره میگوید: برخی از محافل جمعیت بیشتری دارند و برخی دیگر جمعیتی کمتر. بههمین دلیل برای اینکه هردو گروه بتوانند از این بستهها استفاده کنند، آنها را بهشکل صدتایی بستهبندی کردیم.
هیچکدام از کارتها صحبت تکراری ندارد و دویستجمله ناب و آموزنده از شهیدان در این کارتها نقل شده است؛ کارتهایی که ابتدا در اردوی راهیان نور و برنامه اعتکاف مساجد توزیع شد و استقبال آنقدر زیاد بود که از استانهای دیگر هم متقاضی پیدا کرد.
سعید، همانطورکه یکی از کارتها را در دست میگیرد، میگوید: از ابتدا با راهاندازی سایت، دسترسی به سفارشها را برای مخاطبان راحتتر کردیم. از اینطریق هرکسی میتوانست هر تعداد بسته که میخواست سفارش دهد و ما آن را چاپ کرده و بستهبندی میکردیم و برایش ارسال میکردیم.
یک روز، زمانیکه سعید سفارشها را بررسی میکرد، متوجه شد که درخواستهایی از شهر کرمان آمده است. او با شور و شوق میگوید: بسیار خوشحال شدم و مرتضی را صدا کردم تا این خبر را به او بدهم. شاید باورش سخت باشد، اما آنقدر از اینکه توانستهایم محصول را در جایی خارج از شهر خودمان معرفی کنیم خوشحال شدیم که انگار مزد زحمتهای چندماهه خود را دریافت کردیم.
ابتدای دیماه سال گذشته، وقتی توزیع کارتهای رزق شهدایی آغاز شد، این گروه در مدت کوتاهی توانستند هشتصدبسته را در مساجد و محافل مشهد و همچنین در ۲۹استان کشور به فروش برسانند.
استقبال بینظیر از محصول، موجب شد به پیشنهاد یکی دو نفر از استادان حوزوی، بستههای دویستتایی با مضامین قرآن کریم و نهجالبلاغه نیز طراحی کنند. سعید، مسئول جستوجوی سخنان گوهربار امیرالمؤمنین (ع) از نهجالبلاغه و مرتضی عهدهدار پیداکردن آیات قرآن شد. جملاتی که همهفهم باشد و درکش برای مردم سخت نباشد.
سعید درباره نحوه استخراج جملات از نهجالبلاغه میگوید: با راهنمایی چند نفر از استادان حوزه و مطالعه دقیق کتاب نهجالبلاغه، دویستجمله آسانفهم را استخراج کردم. او آنقدر درگیر این کار شده بود که بعد از کلاس درس، ساعتها کتاب نهجالبلاغه را در دست میگرفت تا کار را سریعتر پیش ببرد؛ «هدفمان این بود که محصول فرهنگی قرآن و نهجالبلاغه را تا ماه مبارک رمضان آماده کنیم، اما این موضوع باعث نشد دقت کمتری داشته باشیم. برعکس، بهدلیل استقبال بینظیر از رزق شهدایی، وسواس بیشتری برای انجام کار داشتیم.»
مرتضی بستههای نهجالبلاغه و قرآن را از داخل کارتن بیرون میآورد و کارتها را ورق میزند. او با اشاره به هدفشان میگوید: هدفمان این بود که گام دیگری در تولید محتوای فرهنگی برداریم.
او سپس به کارتهای دیگری اشاره میکند و ادامه میدهد: برای افرادی که میخواهند مفاهیم قرآنی و نهجالبلاغه را حفظ کنند، کارتهای ویژهای طراحی کردیم تا این افراد بتوانند مفاهیم را مرور کنند.
کارتهای نهجالبلاغه و قرآن در ماه مبارک رمضان سال گذشته آماده و در سایت بارگذاری شد. از همان روز اول، افراد زیادی برای دریافت این کارتها داوطلب شدند. اما شاید برایتان جالب باشد که کار طراحی سایت و پشتیبانی آن برعهده مهزیار کمرانیان، دانشآموز پایه دهم از مدرسه تیزهوشان است.
مهزیار از دو سال پیش در کلاسهای معرفتی مسجد پنجتن (ع) شرکت میکرد و آنجا با مرتضی آشنا شد. او میگوید: وقتی عضو پایگاه بسیج مسجد شدم، آقای حدادیان مربی من بود. آنقدر دلنشین صحبت میکرد و ارتباط خوبی با بچهها داشت که همه ما به نوعی مجذوب اخلاق او شدیم.
مهزیار که بهدلیل علاقهاش به کارهای گرافیکی، بهصورت خودآموز ازطریق فضای مجازی طراحی و تدوین را یاد گرفته است، به محض تأسیس نوجهاد به مرتضی و سعید پیوست. او توضیح میدهد: نتواستم در استخراج سخنان شهیدان یا قرآن و نهجالبلاغه کمک کنم، اما، چون دلم میخواست همپای آنها به مؤسسه کمکی کرده باشم، طراحی و پشتیبانی سایت به من سپرده شد.
حالا مهزیار نهتنها مسئول طراحی سایت است، بلکه طراحی پوسترهای کلاسهای آموزشی و برنامههای جهادی نوبهار را نیز به عهده دارد. او میگوید: درست است که از پاییز سال گذشته به تولید محصولات فرهنگی پرداختهایم، اما فعالیتهای قبلی نوجهاد تعطیل نشده است. بهعنوان مثال، در نیمهشعبان پارسال، ایستگاه صلواتی سیبزمینی سرخکرده ازسوی مجموعه برپا بود. اتفاقا خیلی هم از آن استقبال شد.»
مهزیار خاطرهای شیرین از تجربه خود در حوزه کاریاش دارد؛ «پارسال در مراسم اعتکاف شرکت کرده بودم. بعداز سخنرانی، بستههای رزق شهدایی درمیان شرکتکنندگان توزیع شد تا هرکس یک کارت بردارد و بفهمد سخن شهید با او چیست. از یک طرف برایم جالب بود کاری که گروه ما انجام داده در یک محفل بزرگ توزیع میشود.
از طرف دیگر، برخورد بچههایی که از کارت استفاده میکردند، برایم دیدنی بود. بیشترشان میگفتند به توصیه شهید نیاز داشتند و سخن شهید با آنها دقیقا دغدغه ذهنیشان بوده است. البته این نکته را هم بگویم که کارتی هم که برای خودم بود، همان چیزی بود که در ذهنم به آن فکر میکردم.»
مرتضی نیز در ادامه سخنان مهزیار میگوید: شاید باورش سخت باشد، ولی هرکسی که این کارتها را تا حالا تهیه کرده، یک واکنش مشترک داشته است. آنها معمولا میگویند چقدر درست و دقیق جواب دغدغه ذهنیشان داده شده است.
با افزایش سفارشها، بسیاری از بچههایی که با نوجهاد در ارتباط هستند، داوطلب میشوند برای بستهبندی کارتها در محل مؤسسه کمک کنند تا کارها سریعتر پیش برود. مرتضی میگوید: پانزدهنفر از بچههای نوجوان برای کمک در مؤسسه حاضر میشوند. این بچهها خودجوش و داوطلبانه به کمکمان میآیند. این نوجوانان از همان افرادی هستند که برایشان برنامههای مختلفی برگزار میکنیم.
گروه نوجهاد همچنان کلاسهای ویژهای برای مخاطبان خود در فضای مجازی برگزار میکند. به این صورت که مثلا در ماه مبارک رمضان سال گذشته دوره «معارف کاربردی نوجوان مجاهد» بهصورت روزانه در کانال با کلیپهای هفتدقیقهای بارگذاری شد، سپس از موضوعات گفتهشده آزمونی گرفته و به نفرات برتر جوایزی نیز اهدا شد. مرتضی توضیح میدهد: ۱۲۰نفر در این دوره ثبتنام کردند و با موضوعات خودشناسی، خداشناسی و دشمنشناسی به زبانی ساده و قابل فهم آشنا شدند.
برخورد بچهها دیدنی بود؛ بیشترشان میگفتند به توصیه شهید نیاز داشتند و سخن شهید دقیقا دغدغه ذهنیشان بوده است
گروه نوجهاد توانسته است در مدت کوتاهی، تأثیر زیادی داشته باشد و برای نوجوانان و جوانان فرصتی فراهم کند تا درکنار آشنایی با مفاهیم دینی و جهادی، در راه ارتقای فرهنگ و مسئولیتپذیری در جامعه نیز گام بردارند. در این مسیر، نوجهاد به کمک کلام شهدا، قرآن و نهجالبلاغه، نسل جدید را به یاد روزهای سخت انقلاب و جهاد میاندازد و آنها را به سمت آیندهای روشنتر هدایت میکند.
سجاد پیروزفرد، مدیر کانون «همقدم تا آسمان»، از محصول رزق شهدایی نوجهاد در بزرگترین اعتکاف نوجوانان مشهد استفاده کرده است. او میگوید: نوجوانان ارتباط بسیار خوبی با این محصول برقرار کردند و حتی برخی از آنها با دیدن نام شهدا تشویق شدند تا بیشتر درباره آن شهید بدانند.
او میافزاید: بیشتر بچهها احساس میکنند این سخنان همان حرف دل آنهاست و دوستانشان را تشویق به استفاده از رزق شهدایی میکنند.
امیرحسین مشکی، مربی مدرسه «نسل آفتاب» که از کارتهای رزق شهدایی در اردوی راهیان نور برای نوجوانان استفاده کرده است، میگوید: بعداز روایتگری زندگی شهدا، هنگامیکه ارتباط خوبی بین نوجوانان با شهدا رقم خورد، این کارتها را توزیع کردیم و بازخورد بسیار خوبی از نسل جدید گرفتیم.
او ادامه میدهد: درباره رزق قرآنی هم باید بگویم، چون آیات قرآنی همراه با مفهوم روان و قابل درک است، خواندن آن بسیار دلچسب است و افراد بسیاری از آن استفاده میکنند.
* این گزارش سهشنبه ۲۶ فروردینماه ۱۴۰۴ در شماره ۶۰۶ شهرآرامحله منطقه ۷ و ۸ چاپ شده است.