وحدت ۲۳.۱ هم مانند خیلی از کوچههای بولوار وحدت در زبان قدیمیها پشت بهره (دیوار شرقی مشهد) بود و در زمانی که این نام را داشت، بنبست بود و راه اتصالش از کوچههای شیخ برپا و ابتدای بهره بود. این کوچه در دهه ۱۳۴۰ با کشیدن بولوار وحدت کنونی، از بنبست خارج شد و در سالهای اخیر نیز بیشتر ساکنانش رفتهاند.
حالا بیشتر خانهها در این کوچه تابلو مهمانپذیر دارند و در میان آنها فقط در دو خانه همچنان سکونت برقرار است. البته بیشتر مغازهها هم به انباری تبدیل شدهاند.
کوچه با دندانسازی قدیمی شروع میشود. رضا مؤمنی شصتونهساله از چهل سال پیش در این مغازه دندان میسازد. خودش را شاگرد مرحوم امیر صامدی، از دندانسازهای معروف پایینخیابان، میخواند و میگوید: قدیم بیشتر، دندان میکشیدیم. چون دندانپزشک نبود و بعد برایشان قالب دندان میزدیم. با پیشرفت علم، کار ما هم فرق کرده است و مثل قدیم نیست.
زهراخانم بچه کوچه شیخبرپاست و از اهالی این کوچه مرحوم محسن کاشانی را به یاد میآورد؛ مرد نیکوسرشتی که خادم حرم مطهر بود و پیش از فوتش حسینیهای به نام ریزهخواران حضرترضا (ع) را در کوچه شهیدسالاریمقدم وقف کرد.
یکی از مغازههای این کوچه انبار تنباکو است. امیر اصغری هفتادویکساله در این مغازه با سر و روی خاکگرفته سخت مشغول کار است و میگوید: از بیستوپنجسالگی به بهانه کار از تربتجام به مشهد آمدم. کارگری میکنم و از مدتی پیش کار خردکردن و الککردن تنباکو را در این کوچه قبول کردم.
* این گزارش پنجشنبه ۵ مهرماه ۱۴۰۳ در شماره ۵۶۳ شهرآرامحله منطقه ثامن چاپ شده است.