نوشته های مرضیه ترابی در سایت مشهد چهره

با آغاز جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق علیه ایران و ایجاد شرایط خاص ناشی از آن، پدیده احتکار و گران‌فروشی دوباره در جامعه سر برآورد و به معضلی دامن‌گیر تبدیل شد. این وضعیت حکومت نوپای جمهوری اسلامی ایران را ناچار به واکنش‌ کرد. 

خواجه نظام‌الملک طوسی وزیری که با تدبیر خود، نه‌فقط مسیر پیروزی را برای ایرانیان هموار کرد، بلکه با تعریف چارچوب دکترین دفاعی کشور، خیال هجوم به ایران را از ذهن دشمنان بیرون انداخت.

تردیدی نیست که ورود مغولان و گریختن مذبوحانه سلطان‌محمد‌خوارزمشاه از مقابل آنها، باعث ایجاد شکافی عمیق در ارتش شد و پیامدی تلخ و دهشتناک در پی داشت، اما از آن طرف، مردم مقاومت سختی را در برابر مغولان سازمان دادند.

به‌دنبال تهیه تدارکات، لشکر ایران پس از ورود به مشهد، به پنج توپ قلعه‌کوب مجهز شد و به سمت قندهار لشکر کشیدند. این محاصره دو ماه طول کشید و بالاخره قندهار به دست سپاهیان ایران آزاد شد.

روزنامه «نوبهار» مورخ ۱۹ دی‌ماه سال ۱۲۸۹ خورشیدی گزارش داده است که مردم در مجالس تعزیه اباعبدالله به‌جای قند و چای، قهوه با عسل می‌نوشیدند. مردم حتی در خلوت خود هم به این موضوع پایبند و از چای و قند روی‌گردان بودند.

گزارش‌های تاریخی نشان می‌دهد که ازبک‌ها برای نخستین‌بار در تاریخ مشهد، برای نفوذ به شهر از کندن تونل استفاده کردند، اما مدافعان مشهدی با رها کردن آب در آن تونل‌ها مانع از تحقق نقشه عبیدالله خان شدند.

حمام حضرتی که در ضلع شمالی حرم رضوی قرار داشت، می‌گفتند همان مکانی است که پیکر امام‌رضا (ع) را بعد از شهادت آن‌حضرت غسل داده‌اند. این حمام موقوفه آستان‌قدس‌رضوی بود.

در اطراف مشهد نیز مکان‌هایی به نام «پاچنار» وجود داشت که خاطره برخی از آنها در دل تاریخ محو شده و از تعدادی دیگر، تنها نشانه‌های اندکی باقی مانده است.

حرم رضوی در جریان سیل سال ۱۳۳۳ از آسیب مصون نماند. این سیل که در ویرانگری کم از سیل سال ۱۳۲۹ نداشت، نه‌فقط به مناطق گوناگون شهر خسارت‌های سنگین وارد کرد و به محدوده ساختمان‌ها و تأسیسات حرم رضوی هم وارد شد.

«عیش‌آباد» روستایی قدیمی که امروزه بخشی از محدوده شهری مشهد است و روزگاری، از مراکز عمده تولید چغندر در مشهد بود؛ مزرعه‌ای که تاریخی طولانی دارد و نشان آن را می‌توان در اسناد مربوط به دوره صفویه نیز یافت.