مرحوم کوزه‌کنانی که یکی از تاجران بزرگ مشهدی در اواخر قاجاریه به‌شمار می‌رفته، این خانه را در سال۱۲۷۰ هجری‌شمسی بنا کرده است.
محله پایین خیابان به دستور شاه‌عباس اول صفوی به‌طول یک کیلومتر از حرم مطهر تا دروازه پایین‌خیابان ایجاد شد. از آن‌جا که بخش انتهایی خیابان اصلی شهر در این محله قرار داشت، مردم مشهد به این محله «ته خیابون» می‌گفتند. اکنون بسیاری از هتل‌های معروف مشهد در پایین خیابان قرار دارد.
مهم‌ترین ویژگی خانه تاریخی ناظران وسعت زیاد و قدمت آن است. از ویژگی‌های بارز خانه تاریخی ناظران موقعیت قرارگیری آن در سایتی باارزش و راسته تاریخی بین عباسقلی‌خان تا خیابان نواب صفوی ۱۱ است.
آجر‌های نقش‌دار در نمای بنای خانه تاریخی پریشانی و شیوه‌های اجرای متنوع آن‌ها، نشانگر ذوق سرشاری است که هنرمند معمار در اجرای ساختمان به‌کار گرفته است
حاج‌احمد موحد خلیل‌آباد سومین قرآن خطی خود را به گنجینه مخطوطات آستان‌قدس رضوی هدیه کرد تا اثرش جاودانه شود.
از محله تاریخی «تپل محله» حالا به جز یکی دو کوچه قدیمی و یک میدان‌گاهی رها افتاده چیزی باقی نمانده است.
مؤسسه فرهنگی مذهبی «بیت‌الصادق مکتب جعفری» هم محفل عزاداری است و هم پاتوقی برای کمک به یتیمان و نیازمندان.
خانه ناظران به‌دلیل مراقبت‌های مناسب صاحبان خانه و همچنین برای جذب مسافر در اغلب اوقات وضعیت مطلوبی داشته و دارد.