نخستین ساکنان مشهد چه کسانی بودند؟ 
همسر شهیدتوسلی: ابوحامد انتخاب و افتخار من است 
تلفن‌خانه مشهد در آتش سوخت
افزایش ناگهانی تقاضا برای دریافت خط تلفن بین سال‌های۱۳۲۰ تا ۱۳۲۶ سبب نایاب‌شدن خط و شماره در شهر می‌شود؛ آن‌چنان‌که در مشهد بازار سیاه تلفن به وجود می‌آید و به‌مرور از شدت آن کاسته می‌شود.
در سال۱۲۸۱خورشیدی امتیاز تلفن مشهد و توابع آن از طرف مظفرالدین‌شاه به مرحوم «میرزا‌احمدخان منشور‌الملک» واگذار می‌شود تا نخستین تلفن‌ها به مشهد قدم بگذارند. البته تعداد خطوط تلفن بسیار کم و حدود هفتاد شماره است. پس از آشنایی مشهدی‌ها با تلفن، از سال۱۳۰۶ تعداد تلفن‌های مشهد به صد شماره می‌رسد. این رقم در سال۱۳۱۶خورشیدی، ۳۵۰شماره است که تا سال۱۳۲۰ به پانصد شماره افزایش می‌یابد.
وجود تاجران مشهدی و نیاز آنها به این اختراع بشری، سبب توسعه شبکه‌های تلفن در شهر می‌شود، آن‌چنان‌که در سال۱۳۲۷، مرکز دومی با سیصد شماره در ابتدای بازار بزرگ به‌نام «مرکز بازار» پا می‌گیرد که بیشتر مشترکان آن را بازرگانان و کسبه مؤسسات دادوستد اطراف فلکه‌حضرت و بازاریان تشکیل می‌دهند.
این افزایش ناگهانی تقاضا برای دریافت خط تلفن بین سال‌های۱۳۲۰ تا ۱۳۲۶ سبب نایاب‌شدن خط و شماره در شهر می‌شود؛ آن‌چنان‌که در مشهد بازار سیاه تلفن به وجود می‌آید، اما به‌مرور از شدت آن کاسته می‌شود. حالا در این شرایط حساب کنید که یکی از تلفن‌خانه‌ها در مشهد دچار آتش‌سوزی می‌شود.
این اتفاق در ۲۵مرداد سال۱۳۲۵ می‌افتد و در جریده آزادی این خبر منتشر می‌شود: «ساعت۹:۳۰صبح پنجشنبه بر اثر افتادن شاه‌سیم برق بر روی سیم‌های تلفن، تلفن‌خانه دچار حریق سختی می‌شود. چون همه سیم‌ها خراب بود دسترسی به جایی نداشتند.»
البته شانس با تلفن‌خانه مشهد یار است و خیلی زود این خبر به دیگران می‌رسد: «دو نفر تلفنچی شب و سیم‌بان فوری به رئیس تلفن اطلاع داده و خود مشغول اطفای آتش و استمداد از همسایه‌ها می‌شوند. در بین آقای رئیس تلفن هم رسیده و با کمک عابرین و همسایه‌ها به هر شکلی بوده حریق را خاموش می‌کنند و نمی‌گذارد که همه تلفن‌خانه بسوزد. آقای رئیس شهربانی و عده‌ای هم پاسبان به محل حریق به کمک می‌شتابند.»
این خبر درباره وضعیت تلفن‌خانه پس از آتش‌سوزی چنین گزارش می‌کند: «در نتیجه حریق فقط یک دستگاه صد‌شماره‌ای به‌کلی سوخته و بقیه شماره‌ها نیز طوری صدمه می‌بینند که صبح به‌کلی مکالمات تلفنی شهر به حال تعطیل برود. صبح فوری آقای استاندار به آقای صنیعی تأکید در دایر کردن خطوط و رشته‌های حساس نموده و تا‌کنون قسمتی از ادارات اصلاح شده، امید است تا بعد از تعطیلی کلیه سهم‌ها دایر شود.»
روزنامه آزادی در آخر از اقدام به موقع در مهار آتش‌سوزی تشکر کرده و می‌نویسد: «ما قدردان زحمات رئیس و کارکنان تلفن سایر کسانی که در اطفای حریق کوشش کرده (هستیم) و اگر نه ممکن بود تا شش ماه مشهد بی‌تلفن بماند. انتظار داریم این دستگاه‌های شماره که بسیار فرسوده است، عوض و تلفن‌ها اساسا اصلاح شود.»
منابع:
جلد یازدهم اخبار خراسان، نوشته سید‌مهدی سید قطبی
بازخوانی تاریخ ورود تلفن به مشهد و ایران، نوشته هما سعادتمند
* این گزارش سه‌شنبه ۸ خردادماه ۱۴۰۳ در شماره ۴۲۲۷ روزنامه شهرآرا صفحه تاریخ و هویت چاپ شده است.
لینک کوتاه
روایات مشابه
ارسال نظر
آوا و نمــــــای شهر
