حفظ هویت ملی و محلی با هنر نقاشی خط

روی در و دیوار نگارخانه تابلوهای مختلف خطاطی را می‌توان دید. برخی تابلو‌ها ترکیبی از خط و نقاشی هستند. ترکیبی زیبا که روش این هنرمند نقاش است. ورود او به عرصه هنر با خطاطی و از دوران کودکی شروع شده است. 

حامد محمدیان خراسانی خطاط ساکن محله راهنمایی است او تا کنون 5نمایشگاه اختصاصی در تماشاخانه میرک داشته است.آثار محمدیان در جشنواره نشانه های مسجد حکیم اصفهان، جشنواره رضوی و...مقام آورده است. او همچنین مدرس دانشگاه و دوکارگاه‌ آموشی برای علاقه مندان برگزار کرده است.

دیداری که تأثیر عمیقی بر من گذاشت

حامد محمدیان خراسانی متولد سال1363و ساکن محله راهنمایی است. آشنایی او با هنر و خطاطی در کودکی اتفاق می‌افتد.خودش می‌گوید: در خانواده ما پدر و مادرم هر دو اهل ذوق و هنر بودند. پدرم علاقه ویژه‌ای به خوش‌نویسی داشت و در کلاس‌های انجمن خوش‌نویسان مشهد شرکت می‌کرد و حضور فعالی داشت. در اوقات بیکاری نیز در خانه تمرینات خط را انجام می‌داد.

حامد هفت‌ساله بود ه است که برای اولین‌بار همراه پدرش به کلاس انجمن خوش‌نویسان می‌رود؛ «آن روز را به‌خوبی در خاطر دارم. در فضایی که تعدادی از هنرجویان درحال خطاطی بودند سکوت مطلق حاکم بود و فقط صدای کشیده‌شدن قلم روی کاغذ شنیده می‌شد. با دقت به حرکات جادویی دست‌هایشان نگاه می‌کردم. حرکت قلم روی کاغذ برایم جذابیت خاصی داشت. این دیدار تأثیر عمیقی روی ذهنم گذاشت. از آن روز به هنر خطاطی علاقه‌مند شدم.»

حامد بعد از آن روز، اوقات فراغتش در خانه را با نوشتن و خطاطی‌کردن پر می‌کرد تا اینکه در مدرسه معلم به استعداد او در زمینه هنر خطاطی پی ‌برد. می‌گوید: تا کلاس چهارم خطاطی برایم جنبه سرگرمی داشت. آن سال معلمی داشتم که خیلی خوش‌خط بود. او وقتی دفتر تمرین خطم را دید، پی به استعدادم برد و گفت اگر این‌طور پیش بروم موفق خواهم شد.

این تعریف معلم از حامد باعث شد که او به‌طور جدی خوش‌نویسی را دنبال کرده و در کلاس‌های انجمن خوش‌نویسان مشهد ثبت‌نام کند؛ «اولین استادم در خوش‌نویسی احمد قائم‌مقامی‌ از بزرگان خوش‌نویسی مشهد بود و خط نستعلیق را با زیبایی تمام
می‌نوشت.»

برگزاری اولین نمایشگاه اختصاصی خوش‌نویسی

حامد در سال‌های بعد ارتباط تنگاتنگ خود را با انجمن خوش‌نویسان مشهد ادامه می‌دهد و در نوشتن انواع خطوط خوش‌نویسی مثل ثلث، شکسته، نستعلیق و شکسته نستعلیق مهارت لازم را به دست می‌آورد. او می‌گوید: چون هنر خوش‌نویسی ارتباط تنگاتنگی با ادبیات دارد، به‌تدریج به‌سمت خواندن اشعار شاعران بزرگ زبان فارسی مثل حافظ، سعدی، فردوسی و مولوی رفتم. در واقع همان‌طور که خط می‌نوشتم اشعار زیادی را حفظ می‌کردم. گاهی برای دلم شعر می‌گفتم و در انجمن‌های شعر و ادبیات که اداره ارشاد مشهد برگزار می‌کرد شرکت می‌کردم.

او در سال1384 با کمک دوستان شاعرش، انجمن ادبی سپهر را تأسیس کرد اما اولویت حامد خطاطی و هنر بود؛ «در زمینه خطاطی با جدیت تلاش می‌کردم. تعدادی از تابلو‌های خوش‌نویسی‌ای که کشیده بودم در نگارخانه‌های نقاشی و نگارخانه میرک مشهد به نمایش گذاشته شد.»

اولین نمایشگاه اختصاصی خوش‌نویسی محمدیان سال1381در نگارخانه میرک مشهد برگزار می‌شود و مورد تشویق استادان بزرگ خوش‌نویسی کشور قرار می‌گیرد

اولین نمایشگاه اختصاصی خوش‌نویسی محمدیان سال1381در نگارخانه میرک مشهد برگزار می‌شود و مورد تشویق استادان بزرگ خوش‌نویسی کشور قرار می‌گیرد. آن‌طور که حامد می‌گوید نگارخانه میرک تنها محل اختصاصی برگزاری نمایشگاه خوش‌نویسی در مشهد بوده است، برخلاف امروز که نمایشگاه نقاشی و دیگر وقایع هنری در آن برگزار می‌شود، آن موقع فقط در میرک تابلوهای خطاطی به نمایش گذاشته می‌شد.

 به همین دلیل هنرمند خوش‌نویس باید به مهارت بالایی از این هنر می‌رسید تا می‌توانست در این نگارخانه آثاری را به نمایش بگذارد؛ «امتیاز دیگر شرکت در نمایشگاه میرک، این بود که بزرگان هنر خوش‌نویسی کشور ازآن دیدار و نظرات خود را بیان می‌کردند. در این نمایشگاه اختصاصی 40اثر خطاطی‌ام به نمایش گذاشته شد. بابت برگزاری این نمایشگاه انفرادی به همان دلایلی که گفتم خیلی خوشحال بودم و احساس غرور می‌کردم.»

حامد خاطره‌ای هم از این نمایشگاه تعریف می‌کند: استاد عباس‌علی صحافی‌مقدم یکی از بزرگان درجه اول خوش‌نویسی ایران نیز از بازدیدکنندگان نمایشگاه بود. من از ایشان خواستم بعد از دیدن آثارم نظر خودشان را بیان کنند. استاد نیز بعد از دیدن همه این تابلو‌ها رو به من کرد و گفت در کنار برخی نقص‌های جزئی، باید این را بگویم که در همه آثار شما حامد محمدیان خراسانی را دیدم یعنی اینکه شما در هنر خود از هیچ فرد دیگری تقلید نکرده‌اید و این نقطه قوت آثار شماست.

 این درحالی است که خوش‌نویسانی هستند که وقتی آثارشان را نگاه می‌کنی، شما را به یاد آثار دیگر استادها می‌اندازد. هنر واقعی تقلیدی نیست، هنر باید نشان‌دهنده ایده‌ها و نظرات هنرمندش باشد. این سخنان استاد صحافی‌‌مقدم بهترین پشت‌گرمی‌‌ام برای ادامه هنر خوش‌نویسی بود.»

درآمدزایی از مسیر درست

محمدیان که تحصیل‌کرده رشته گرافیک و هنرهای تجسمی‌ از دانشگاه هنر اصفهان و مشهد است، از ترکیب دو هنر خط و نقاشی طرحی نو در انداخته و به دنبال حفظ هویت ملی و محلی است. او می‌گوید: متأسفانه در بین هنرمندان سنتی و کلاسیک خودمان با نوعی مقاومت درباره این ترکیب روبه‌رو هستیم. درحالی که ما درگذشته نیز روی سفالینه‌ها و دیوارهای مساجد و حتی پارچه‌ها این ترکیب زیبای نقاشی و خط را داشته‌ایم. 

ما نیز می‌توانیم با ترکیبی از نقاشی و خط مضامین و مفاهیم هویتی و فرهنگی خودمان را زنده و حفظ کنیم. این هویت اگر در قالب نو و تازه به‌شکلی زیبا و شکیل ارائه شود، هم بانی حفظ هویت محلی و ملی ماست و هم درآمدزایی خوبی خواهد داشت. در این زمینه فعالیت‌های خوبی داشته‌ایم که در کارگاه‌ها و ورک‌شاپ‌هایی که برگزار شده‌ به‌خوبی نشان داده شده است.

حفظ هویت شهر با کمک شهرداری

محمدیان که در سابقه هنری خود برای ساخت المان‌های نوروزی با معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری مشهد همکاری داشته است، معتقد است که هویت مشهد درحال نابودی است. او می‌گوید: شما وقتی به یکی از بازارهای شهرهای شمالی می‌روید، تمام در و دیوار این بازارها گویای هویت مردم و شهرهای شمال است اما ما این هویت را در شهر مشهد نمی‌بینیم.

این هنرمند معتقد است طرح المان‌های نوروزی شهرداری توانست به‌طور نمادین و اندک بخشی از هویت مشهد را نشان دهد؛« در طرحی که چندسال قبل توسط بنده و گروهی از دوستان ارائه شد، المان‌های هویتی را روی پل‌های هوایی شهر نصب کردیم که مورد استقبال شهروندان قرار گرفت.

 ایجاد المان‌های نوروزی ایده خلاقانه و خوبی است اما با گذشت چند سال تکراری و به کلیشه تبدیل شده است. چند درصد از فضای شهر نشان‌دهنده‌ هویت مشهد است؟ به‌جرئت می‌توان گفت که بسیار کم است. شهرداری به عنوان متولی شهر با استفاده از هنرمندان خلاق در این زمینه می‌تواند درحفظ هویت شهر مشهد، نقش مهمی‌ را ایفا کند»