
مسجد ثارالله(ع) در محله کوثر، بهخاطر همسایگی با دانشگاه فردوسی، از ابتدای ساخت که با پیگیریهای رئیس وقت دانشگاه انجام شد، تاکنون تحت تأثیر این مجاورت قرار داشته است.
تعدادی از نمازگزاران مسجد که از کودکی در این مکان مذهبی رفتوآمد داشتهاند و حالا تحصیلکرده هستند، جلسات رایگان مشاوره حقوقی و پزشکی برای نمازگزاران برگزار میکنند. هرازچندگاهی هم سخنرانهایی از دانشگاه به مسجد دعوت میشوند. تلاوتهای قرآن این مسجد به درخواست نمازگزاران با ترجمه همراه است.
در همین راستا، امام جماعتهای اینجا با افرادی روبهرو هستند که دربرابر آیات و روایات، نگاه پرسشگرانه دارند و آنها باید بتوانند پاسخگوی دانشجو و استاد و نمازگزاران تحصیلکرده باشند.
ساخت مسجد ثارالله (ع) حدود سال۷۰ به پایان رسیده، اما جرقههای اولیه شکلگیری آن برمیگردد به اواخر دهه۵۰ و پیگیریهای مرحوم حسین اشتیاقحسینی که مدتی ریاست دانشگاه فردوسی را برعهده داشته است.
صادق باقریه که از قدیمیهای محل است، تعریف میکند: سال۵۹ که ما در کوثر ساکن شدیم، مکان فعلی مسجد یک زمین رهاشده بود. مرحوم حسین اشتیاقحسینی خیلی برای ساخت مسجد دوندگی کرد. زمین متعلقبه آستان قدس بود و قرار بود مسجد شود، اما پول ساختش را نداشتیم. قبضهای ۲۰تومانی آماده کردیم.
من و چند نفر دیگر از اهالی میرفتیم به در خانهها برای ساخت مسجد پول جمع میکردیم. با همین مبالغ توانستیم مکانی را که اکنون محل سوپر کنار مسجد است، بسازیم و بهعنوان ساختمان موقت مسجد از آن استفاده کنیم.
او ادامه میدهد: اینجا را حاجرضا حجاران گودبرداری کرد. کارش ساختوساز بود و با هزینه شخصی این کار را انجام داد. سال۶۲ بالاخره دیوار و یک سقف مسجد ساخته شد. بعد هم خیّری به نام حاج حسین ناظرزادهیزدی پیدا شد و گفت آن را میسازد.
در طرح اولیه دو سالن تالار پذیرایی در ساختمان مسجد پیشبینی شده بود، اما بعد هیئتامنا مخالفت کرد و به آن سالنها کاربری کتابخانه و سالن مطالعه داد. البته از حدود یک سال پیش، سال مطالعه به سالن ورزشی تبدیل شده است و در آن رشتههای آمادگی جسمانی، کشتی، ووشو و کاراته آموزش داده میشود.
حجتالاسلام مجید حسینی که امام جماعت نماز ظهر مسجد است، تعریف میکند: سال۷۰ که مسجد ساخته شد، من دوساله بودم. خانهمان در کوثر شمالی ۲۱ بود. بیراه نیست اگر بگویم در مسجد بزرگ شدم. حدود دهساله که بودم با بچههای محل جلو مسجد که آن موقع زمینی خاکی بود، فوتبال بازی میکردیم.
مدتی فردی به نام حاج سیدعبدالکریم حسینی، امام جماعت مسجد شد که نابینا بود. باید میرفتیم دنبالش تا او را به مسجد بیاوریم. خیلی وقتها من دنبالش میرفتم و در مسیر و طی همنشینی با او آنقدر جذب اخلاق و علمش شدم که باعث شد تصمیم بگیرم خودم درس حوزوی بخوانم. بعد هم امام جماعت همینجا شدم.
به گفته او هرازچندگاهی از بعضی اهالی که حالا تحصیلات عالیه و پزشکی دارند، در مسجد دعوت میشود. بهعنوان مثال دکتر سارا سعادت، دکتر امیرحسین صالحی و دکتر سیدامین هاشمزاده که پزشک متخصص هستند، بهرایگان نمازگزاران را ویزیت کردهاند. علی عباسی هم مشاوره حقوقی رایگان به افراد میدهد.
مردم اینجا سطح سواد و درآمد خوبی دارند و به همین دلیل در منبر فقط شنونده محض نیستند و پرسش و پاسخ هم دارند
حسینی ادامه میدهد: مردم اینجا سطح سواد و درآمد خوبی دارند و این دو موضوع باعث میشود که اولا در منبر فقط شنونده محض نباشند. پرسش و پاسخ داشته باشند و حتی انتقاد کنند. ثانیا در امور خیر مشارکت میکنند و تعهد خاصی برای کمک به همنوع دارند.
امام جماعت نماز ظهر مسجد ثارالله(ع) از بستههای کمکمعیشتی یاد میکند و میگوید: به مناسبتهای مختلف با کمک مردم بستههای کمکمعیشتی تهیه و به نیازمندان داده میشود.
براساس گفتههای حسینی، هر وقت فردی به مسجد مراجعه و اعلام کند نیاز مالی دارد، حاجآقا غضنفر اژدری که بازنشسته آموزشوپرورش و از اهالی است، میرود تحقیق میکند. اگر ببیند فرد واقعا نیاز دارد در مسجد اعلام میشود و همانجا کلی کمک جمع میشود.
همچنین اعضای خیریه کوثر در بولوار هفدهشهریور که بهطور اختصاصی درزمینه اهدای جهیزیه به نیازمندان فعالیت میکنند، ماهی یکبار به این مسجد میآیند و کمکهای نمازگزاران را جمع میکنند. آنها در آخرین مراجعهشان که چندی پیش بوده است، مبلغ ۷میلیونتومان کمک جمع کردهاند.
حسینی به یکی از خاطراتش از مسجد اشاره میکند و میگوید: در گذشته یک منبر قدیمی و کهنه داشتیم که با بقیه وسایل و جو مسجد همخوانی نداشت. حدود سال ۸۲ یک روز که آمدیم دیدیم پشت در یک منبر نو گذاشته شده است. هرچه نگاه کردیم کسی نبود. منبر را کنار گذاشتیم. گفتیم شاید صاحبش بیاید آن را بردارد، اما کسی نیامد و فهمیدیم خیّری آن را برای خودمان آورده است و خواسته ناشناس بماند.
الهام اسحاقآبادی مسئول کارگروه بانوان و فرمانده بسیج خواهران مسجد ثارالله(ع) است. او که از حدود بیستسال پیش در این محدوده ساکن شده است و میگوید: من ابتدا یک نمازگزار و هممحلهای بودم، اما به خاطر دغدغههای فرهنگی، ارتباطم با مسجد زیاد شد.
او که کارشناسی ارشد رشته بیوتکنولوژی دارد، ادامه میدهد: ابتدا نیازسنجی کردیم و بعد براساس نتایج آن برای بانوان میانسال کلاسهای «حرکات اصلاحی سلامت جسم» و «تربیت فرزند» (برای داشتن ارتباط مؤثر با نوهها) گذاشتیم. برای جوانان فضاهای دورهمی گفتوگو و تبادل تجربه فراهم کردیم و برای کودکان و نوجوانان کلاسهای خلاقیت داریم که همه آنها مورد استقبال قرار گرفته است و حدود سیصدمخاطب دارد.
اسحاقآبادی تعریف میکند: حدود یکیدو سال پیش که میدیدم نوجوانان و حتی کودکانی از این محل روسریهایشان را برداشتهاند، گریه میکردم و میگفتم من کار فرهنگی نکردهام که اینطور شده است. بعدش تصمیم گرفتم همانها را جذب مسجد کنم. ابتدا میگفتند ما بدون حجاب میآییم. گفتم باشد. ولی حالا همانها حجاب را پذیرفتهاند و با حجاب وارد مسجد میشوند.
او کلاسهای تدبر در قرآن مسجد ثارالله(ع) را بسیار موفق میداند و میگوید: محصلان این کلاسها خود معلمانی شدهاند که در دیگر مناطق سخنرانی و تدریس دارند.
همجواری مسجد ثارالله(ع) مرکز ناباروری نوین باعث شده است افرادی که از شهرهای مختلف به آن مرکز مراجعه میکنند، در این مسجد نمازشان را اقامه کنند. در بین آنها افراد اهل سنت هم هستند.
رضا صمدی که بازنشسته شرکت نفت و از نمازگزاران مسجد است، میگوید: اهل سنت در اینجا نماز میخوانند. ما احترام آنها را داریم، آنها هم احترام ما را. حتی یک بار یکی از ساکنان اهل سنت، مراسم ترحیم یکی از بستگانش را در همین مسجد برگزار کرد.
* این گزارش چهارشنبه ۲۴ اردیبهشتماه ۱۴۰۴ در شماره ۶۱۶ شهرآرامحله منطقه ۹ و ۱۰ چاپ شده است.