اصل گردشگری در «یَدَک»

باغستان‌های فراوان که مسیر را به رنگ سبز درآورده، در کنار زیبایی‌های رودخانه اترک که گاه به شکل برکه و گاه آبشار و سد چشم نوازی می‌کند از جمله مهم‌ترین ظرفیت‌هایی است که محور گردشگری «دره یوسفخان» در شهرستان قوچان را زبانزد می‌کند. اما این زیبایی‌های طبیعی تنها ویژگی این خطه نیست که بیش از هرچیز مهربانی مردمانش سفر را به کامتان شیرین خواهد کرد.

«بریم خانه»؛ از کلامشان نمی‌افتد، بی برو برگرد، ته جمله هر کدام از اهالی به این عبارت ختم می‌شود. شاید فکر کنید تعارف است، به رسم مهمان نوازی روستایی ها، اما کافی است دمی با اهالی روستای «یَدَک» هم کلام شوید، تا ببینید بی آنکه شما را بشناسند، درِ خانه و قلبشان را به رویتان می‌گشایند.

چه زمانی برویم؟

به دلیل خنکای هوا در این منطقه، بهترین زمان برای بازدید از محور گردشگری دره یوسفخان، از ماه خرداد آغاز می‌شود و تا اوایل آبان که زمان برداشت سیب و گردو، یعنی مهم‌ترین محصول این روستاهاست، ادامه دارد. بااین حال بیشتر اهالی معتقدند شهریور یکی از زیباترین ماه‌های این محور است.

چطور برویم؟

مشهد را که به قصد قوچان ترک کنید، ۵ کیلومتر قبل از این شهر باید وارد جاده باجگیران شوید. خیلی در این جاده نرانید، همان ابتدای مسیر، محور گردشگری دره یوسفخان از سمت راست جاده جدا می‌شود. این محور حدود ۲۰ کیلومتر است و از روستا‌های متعددی چون: یوسفخان، برج قارداش، جانان، چالاکی، تبارک و... می‌گذرد و در انتهای راه به روستای یَدَک می‌رسد.

متأسفانه این مسیر و روستا‌های آن در نقشه گوگل ثبت نشده‌اند و شما با تکیه بر این برنامه هوشمند نمی‌توانید به مقصد برسید. حدود ۱۴۰ کیلومتر راه تا قوچان و ۲۰ کیلومتر نیز در محور گردشگری تا روستای یدک پیش رو دارید. مسیر تا روستای یدک آسفالت است و از این روستا تا آبشار حدود ۴ کیلومتر خاکی است.

هم مسیر با رودخانه اترک

اگر اهل طبیعت گردی هستید، مسیر درستی را انتخاب کرده‌اید. وارد محور گردشگری دره یوسفخان که شوید، همان ابتدا سبزی بیش از تصور باغستانی که رو به روستایی پلکانی قرار گرفته نظرتان را جلب خواهد کرد.

برای تماشای چشم انداز زیبای این باغستان بهتر است از راه مارپیچ روستا بالا بروید و نگاهی به آن بیندازید. به مسیر اصلی که برگردید و از روستای یوسفخان بگذرید، رودخانه اترک نمایان می‌شود و از اینجا تا سد تبارک و سپس روستای یدک گاه در موازات جاده همراهی تان می‌کند.

برکه و آبشار‌های کوچکی که در مسیر رودخانه و در دل کوه‌های صخره‌ای به چشم می‌خورد گردشگران را وا می‌دارد لحظاتی را کنار جاده توقف کنند و عکسی با این تصاویر ناب ثبت کنند. باغ رستوران‌های فراوانی که از اینجا آغاز می‌شوند مکان مناسبی برای صرف غذا به ویژه ماهی کبابی است.

پشته پشته روی پشت بام

اگر هنوز چشمتان علاقه‌مند به ثبت زیبایی هاست مسیر را ادامه دهید و از کنار خانه‌های روستایی بگذرید که پشته پشته یونجه روی پشت بامشان انبار شده است. این یونجه‌ها که قرار است در زمستان خوراک دام شود در کنار گله‌های بزرگ در دامان کوه و دشت و خانم‌هایی که لب جوی نشسته و مشغول شستن پشم گوسفندان هستند، تأیید کننده این گفتار است که دامپروری در این خطه بسیار رواج دارد.

تبارک الله به سد تبارک

در ادامه مسیر با نگاه به کوه‌هایی که گاه شکل موج می‌گیرند و گاه تصویر تابلو نقاشی آبرنگ می‌شوند، به سد تبارک می‌رسید. سدی که آب شرب مردم قوچان از آن تأمین می‌شود و به همین دلیل با تابلو‌های متعدد هشدار، شنا و ماهیگیری در آن ممنوع اعلام شده است. قدری کنار سد توقف کنید و با چشم بلندای چند کیلومتری آن را که در دامان کوه پیچ خورده دنبال کنید، سپس به مسیر برگردید و تا یدک برانید.

آرم بزرگ «الله» بر فراز کوه روستای یدک

تماشای آرم بزرگ «الله» که به همت رستگار، یکی از خوشنویسان خوش ذوق روستا بر فراز کوه رسم شده، خبر از رسیدن شما به روستای یدک می‌دهد. نشستن کنار جوی خروشان و غرق شدن در درختانی که به موازات هم قطار شده‌اند و کوچه باغ‌های سبز این روستا را نقاشی کرده‌اند، یکی از جذابیت‌های این روستاست.

از روستای یدک تا آبشار حدود سه و نیم کیلومتر راه خاکی است. با تلاش مردمانی که در غفلت مسئولان خود آستین همت بالا زده‌اند و راه را تا حدی از سنگ‌های بزرگی که سیل فروردین با خود به اینجا آورده خالی کرده‌اند، می‌توان با احتیاط از مسیر ناهموار تا آبشار و آرامگاه امام زاده راند. هرچند که پیاده طی کردن این مسیر در میان باغستان و در کنار رودخانه بسیار مطبوع‌تر خواهد بود.

گنبد امام زاده را نشان کنید و بعد از زیارت دل به طبیعت بسپارید. اگر از رودخانه به سمت چپ ادامه مسیر دهید پس از اندکی راه در میان باغستان به سلسله آبشار‌هایی که طبقه به طبقه روی هم قرار گرفتند خواهید رسید. راهنمای ما در این سفر آقای «محسن عادلی» یکی از اهالی خونگرم یدک است، بهتر است شما هم برای گم نکردن مسیر از راهنمایان محلی کمک بگیرید.

صنایع دستی چه دارد؟

کارگاه‌های قالی بافی و نمدمالی از گذشته به دلیل فراوانی پشم در روستا‌های این محور به ویژه یدک رواج داشته است، اما متأسفانه اخیرا به دلیل نبود بازار فروش بسیار کم شده است. خانم‌ها قیمت فراوان رنگ را هم دلیل کم شدن استقبال از نمدمالی و بافت جاجیم و پلاس می‌دانند. از آن سو این نبود استقبال، موجب به فراموشی سپرده شدن آموزش از نسلی به نسل دیگر شده و کم کم نسل جوان امروز با این هنر دیرینه بیگانه شده است.

با این حال کم و بیش می‌توانید در میان خانه‌های قدیمی ردی از قالیچه‌های دست بافت مردم بیابید. امروز بسیاری از بانوان روستا در تهیه آلو خشک و لواشک دست دارند و به خوبی از عهده این مهم برآمده‌اند. اگر به این روستا‌ها سفر کردید حتما محصولات خوشمزه را توشه راهتان کنید.

امکانات گردشگری چه دارد؟

۳ مجتمع اقامتی گردشگری در این محور قرار دارد که برای شب مانی می‌توانید روی آن حساب کنید.

همچنین تعداد زیادی باغ رستوران در مسیر محور گردشگری دره یوسفخان قرار دارد.

بسیاری از اهالی باغ‌های خود را برای یک اقامت کوتاه نیم روزه نیز با دریافت مبلغی اندک و گاه نیز به رایگان در اختیار گردشگران قرار می‌دهند.

تعداد چشمه‌های سرویس بهداشتی عمومی در این مسیر محدود است و تنها در برخی از روستا‌ها تعبیه شده است.

* این گزارش چهارشنبه ۶ شهریورماه ۱۴۰۳ در شماره ۲۹۰۹ روزنامه شهرآرا صفحه گردشگری چاپ شده است.