محله کوی مهدی؛ یادگار آرامستان گلشور

تاریخچه

کوی مهدی از حدود سال ۱۳۹۹ به‌عنوان یک محله جداگانه تفکیک شده است. تا پیش از آن، این محدوده در محله گلشور (فردوسی سابق) قرار داشت. اکنون یکی از مراکز مهم هویتی محله کوی مهدی، بوستان بهشت است که نیمه اول سده چهارده خورشیدی مهم‌ترین آرامستان عمومی مشهد بود و اسامی همه مردگان مشهد در دفتر‌های این آرامستان ثبت می‌شد.

بخشی از زمین‌های مزرعه یا روستای گلشور از سال ۱۳۰۰ خورشیدی به‌مدت نیم‌قرن، گورستان عمومی شهر مشهد بود و پس از احداث آرامستان بهشت‌رضا (ع) در سال ۱۳۵۵، متروکه و به بوستان بهشت تبدیل شد. البته هنوز چند قبر قدیمی در انتهای این بوستان باقی مانده است که در این میان، مقبره «معصومی اشکوری» نزد مردم محلی محترم است و افرادی برای زیارت مزار ایشان به بوستان بهشت می‌روند. بوستان بهشت اکنون بخش وسیعی از محله کوی مهدی را دربرمی‌گیرد.

برخی مردم محلی معتقدند نام گلشور برگرفته از حضور غسالخانه‌ای در کنار قبرستان و شست‌وشوی مردگان در آن بوده است. داستان اهالی این‌طور است که «مردم به‌جای اینکه بگویند مرده‌شوی‌خانه، مرده را به «گل» تعبیر کرده و شستن را به «شور» و می‌گفتند گلشور.

البته باتوجه‌به اینکه گورستان گلشور از سال ۱۳۰۰ راه‌اندازی شده و نام گلشور دست‌کم از سده دوازدهم در تاریخ آمده است، این روایت مردم را باید رد کرد. علاوه بر این، در گذشته غسالخانه فقط به کنار قبرستان گلشور محدود نمی‌شده و هر محله برای خود غسالخانه‌ای داشته است. بنابراین، چنین برداشتی از نام گلشور نمی‌تواند صحیح باشد.

بافت

محله کوی مهدی ۷۷ هکتار وسعت دارد و در هر هکتار آن ۹۵ نفر سکونت دارند که گرچه نسبت به میانگین شهری بیشتر است، این محله جزو محلات شلوغ مشهد محسوب نمی‌شود. از دلایل کم‌بودن میانگین تراکم جمعیت در این محله، فراوانی زمین‌های باغات کشاورزی و فضای سبز در محله کوی مهدی است. به‌عبارتی فقط ۱۷ درصد مساحت محله کوی مهدی به خانه‌های مسکونی اختصاص دارد.

بیشتر خانه‌های این محله دو تا چهارطبقه و ریزدانه هستند. فراوانی باغات کشاورزی گرچه می‌تواند یکی از ظرفیت‌های این محله باشد، این روز‌ها به‌دلیل کشت‌نشدن محصول، رهاماندن زمین و بلندشدن گردوغبار، بیشتر به معضلی برای ساکنان هم‌جوار زمین‌ها تبدیل شده است.

دسترسی

محله کوی مهدی به خطوط مترو دسترسی ندارد. خودرو‌های سواری از طریق بزرگراه شهید بابانظر و بولوار‌های نبوت و مفتح می‌توانند به مرکز شهر دسترسی داشته باشند. پراکندگی خطوط اتوبوس در این محله متوسط است. به‌طور میانگین از هر نقطه محله تا ایستگاه اتوبوس ۱۹۸ متر راه است.

امکانات فرهنگی و رفاهی

• به‌دلیل قرارگرفتن بوستان بزرگ بهشت در محله کوی مهدی، این محله یکی از محلات سرسبز مشهد شده است. ۲۴ درصد مساحت محله کوی مهدی به فضای سبز اختصاص دارد.
• محله کوی مهدی پاتوق نگین‌تراش‌های مشهد است و قرار است شهرداری از حضور این قشر به‌عنوان یک ظرفیت گردشگری استفاده کند.
• مجموعه‌های ورزشی امام‌خمینی (ره) و بهشت با امکانات و تجهیزات مطلوب شامل سالن سرپوشیده، زمین چمن فوتبال، استخر، دستگاه‌های ورزش همگانی، زمین‌های ورزش فنس‌کشی‌شده در محله کوی مهدی قرار دارند.
• محله کوی مهدی سه مسجد و یک دبستان دارد.
• این محله درمانگاه عمومی ندارد. نزدیک‌ترین درمانگاه به محله کوی مهدی ۶۱۲ متر فاصله دارد.

حدود جغرافیایی

محله کوی مهدی در میانه شرقی مشهد قرار دارد. این محله از شرق به بزرگراه شهید بابانظر، از شمال به خیابان ستایش، از غرب به بولوار نبوت، از جنوب به بولوار مفتح غربی محدود می‌شود.

محله‌های شهید آوینی، ثامن، تلگرد، گلشور و حسین‌آباد در مجاورت کوی مهدی قرار دارند.