کتابخانه عمومی رضوی ۲ هزار و ۳۲۰ عضو فعال دارد 
آلمان نماندم، چون مادرم، در گلشهر منتظر بود 
کتابخانه عمومی رضوی ۲ هزار و ۳۲۰ عضو فعال دارد
البته از این تعداد بیش‌از ۸۰۰نفر، عضو گروه سنی کودک هستند که بازه سنی ۳ تا ۱۴سال را شامل می‌شوند. این کتابخانه عمومی با ۲۵هزار نسخه کتاب در‌زمینه‌های مختلف کامپیوتر، روان‌شناسی، علوم اجتماعی، دین، هنر، ادبیات، تاریخ و جغرافیا، مرجع و دایره‌المعارف‌ها، کودک و نوجوان، کمک درسی و کنکور و... یکی از کتابخانه‌های فعال شهرمان در خیابان پایداری است.
فعالیت‌های مختلف، متنوع، داوطلبانه و مبتکرانه این کتابخانه، بهانه‌ای می‌شود تا سری به آنجا بزنیم و گزارشی از بخش‌های آن تهیه کنیم. دیدارمان با «مریم جمیلی»، مسئول کتابخانه عمومی رضوی کمی به درازا می‌کشد، اما حاوی اطلاعات خوبی است که اشتیاق عضویت در این کتابخانه را در دل آدم زنده می‌کند.
او که کتابداری خوانده و با ۱۸ سال سابقه کار در این حوزه روبه‌رویم نشسته است، نمایندگی بانوان در شورای اجتماعی محله سرافرازان را نیز بر‌عهده دارد؛ موضوعی که موجب شده تا کتابخانه عمومی رضوی از آن دسته کتابخانه‌های فعالی باشد که با شورای اجتماعی محلات و ارگان‌های شهرداری نیز همکاری می‌کند.
۲۵ هزار نسخه کتاب و ۳۴ عنوان نشریه
او ابتدا به سه بخش اصلی و محتوایی کتابخانه اشاره می‌کند و می‌گوید: «کتابخانه در سه بخش کتاب‌ها، نشریات و دیداری شنیداری، محتوای مورد‌نیاز مراجعان را ارائه می‌دهد.»
به گفته جمیلی، کتابخانه عمومی رضوی علاوه‌بر ۲۵ هزار نسخه کتاب، دارای ۳۴عنوان نشریه به‌روز و ۵۰۰حلقه سی‌دی در بخش دیداری و شنیداری است. البته مدیر کتابخانه عمومی رضوی در این بین جایی را هم برای گروه سنی کودکان و نوجوانان باز کرده است؛ به‌گونه‌ای که برای رده سنی ۳ تا ۱۴ سال نیز کتاب‌های ویژه‌ای وجود دارد. به این ترتیب اینجا شاید یکی از معدود کتابخانه‌هایی باشد که عضو فعال کودک دارد.
بازی‌های فکری و سرگرمی
بخش دیگری که جمیلی به معرفی آن می‌پردازد، بازی‌های فکری و سرگرمی کتابخانه عمومی رضوی است: «این بخش را با هدف ایجاد تنوع برای کودکان و نوجوانانی که بناست مدت بیشتری را برای مطالعه در کتابخانه بگذرانند، ایجاد کرده‌ایم.» البته در کنار این‌ها هر‌چند‌وقت‌یک‌بار نیز در محیط کتابخانه، مسابقات مختلفی مانند نقاشی برای بچه‌ها برگزار می‌شود.
سایت و دسترسی به بانک نمایه نشریات کشور
این کتابخانه شرایط استفاده از اینترنت را نیز برای اعضای خود فراهم کرده است تا بتوانند به‌روزتر از منابع علمی استفاده کنند. کتابخانه عمومی رضوی حتی در حوزه فضای وب، بخش دیگری را نیز در‌دسترس مراجعان قرار داده است: «بخش بانک نمایه نشریات کشور»؛ مسئول کتابخانه عمومی رضوی در‌این‌باره نیز این‌گونه توضیح می‌دهد: «مقالات منتشر‌شده در سراسر کشور، نمایه شده و متن کامل آن در بزرگ‌ترین بانک فهرست شده مقالات کشور به آدرس www.irannamaye.ir گذاشته می‌شود.»
آن‌گونه‌که او اظهار می‌کند، این امکان برای اعضا فراهم شده است که در محیط کتابخانه به این سایت دسترسی داشته باشند. البته اطلاع‌رسانی اینترنتی فعالیت‌های کتابخانه عمومی رضوی نیز یکی دیگر از ویژگی‌های مثبت این کتابخانه به شمار می‌رود؛ کتابخانه عمومی رضوی در این راستا، فعالیت‌هایش را از‌طریق وبلاگ خود به آدرس www.razavilibrary.blogfa.com اطلاع‌رسانی می‌کند.
سالن مطالعه با ظرفیت ۱۰۲ نفر
سالن مطالعه این مرکز نیز به‌عنوان امکان جانبی دیگر کتابخانه عمومی رضوی، پذیرای ۱۰۲نفر در روز است که می‌توانند برای مطالعه از فضای آن استفاده کنند که جمیلی در‌این‌باره نکته‌ای را نیز یادآور می‌شود: «استقبال برای استفاده از سالن مطالعه کتابخانه زیاد است، به‌ویژه سالن در ایام امتحانات و کنکور خیلی شلوغ می‌شود که نمونه آن را در این چند ماه اخیر شاهد هستیم.»
برگزاری نمایشگاه کتاب و اردو‌های فرهنگی آموزشی
برگزاری نمایشگاه‌های موضوعی در مناسبت‌های مختلف را نیز می‌توان برنامه دیگری دانست که در این کتابخانه دنبال می‌شود. آن‌گونه‌که مسئول کتابخانه رضوی توضیح می‌دهد، این نمایشگاه به تناسب موضوع آن مناسبت، کتاب‌هایی را برای آشنایی بیشتر اعضا و مطالعه عرضه می‌کند.
جمیلی حتی از برگزاری برنامه‌های فرهنگی، اردویی برای اعضای کتابخانه نیز سخن به میان می‌آورد: «برنامه‌های متنوع بازدید از مراکز مختلفی مانند بهزیستی، خانه سالمندان، مدارس، آسایشگاه جانبازان و... و حتی برگزاری اردو‌های فرهنگی و آموزشی ازجمله فعالیت‌هایی است که به‌رایگان برای اعضای کتابخانه داریم.»
جمع‌آوری ۱۵ هزار کتاب در قالب طرح کتاب محله
البته ازآنجاکه این کتابخانه بسیار فعال است، قدم در مسیر جدید دیگری نیز گذاشته: «از شهریور ۱۳۹۳ طرحی را به نام جمع‌آوری کتاب‌های محله شروع کرده‌ایم که بر این اساس، تاکنون حدود ۱۵هزار نسخه کتاب اهدایی از طرف اعضا و مراجعان به دستمان رسیده است.»
طرحی به نام جمع‌آوری کتاب‌های محله را شروع کردیم
او با بیان اینکه ماهیت این طرح، جمع‌آوری کتاب‌های بدون استفاده در منازل مردم است، می‌گوید: «کتاب‌های دریافتی پس‌از بررسی کتابداران به دو بخش تقسیم می‌شوند که کتاب‌های مورد‌نیاز در قفسه‌ها جانمایی شده و بقیه نیز به انبار کتاب نهاد کتابخانه‌های عمومی فرستاده می‌شود تا درباره آن‌ها تصمیم‌گیری کنند.» گویا نهاد کتابخانه‌های عمومی نیز بنا به نیاز کتابخانه‌های مختلف، یا کتاب‌ها را بین آن‌ها تقسیم یا نسخه‌هایی را که مورد نیاز نیست، خمیر می‌کند.
بخش نورسیده‌ها
جمیلی این‌بار از بخشی به نام «نورسیده‌ها» صحبت می‌کند که مربوط‌به کتاب‌های جدیدی است که به کتابخانه می‌رسد: «کتاب‌های جدید که به کتابخانه می‌رسد، هر‌کدام را در یک صفحه خلاصه می‌کنیم و برای شناخت اعضا در تابلو اعلانات می‌گذاریم.» گویا به این روش، مراجعان با ماهیت کتاب‌های جدید بیشتر آشنا شده و احتمال اینکه به خواندن آن‌ها تشویق شوند، بیشتر می‌شود.
ایستگاه مطالعه
«ایستگاه مطالعه» مورد دیگری است که نهاد کتابخانه‌های عمومی باهدف ارتقای سطح مطالعه در دستور برنامه‌های خود دارد که به گفته جمیلی، آن‌ها نیز یک ایستگاه مطالعه ایجاد کرده‌اند: «جانمایی ایستگاه‌های مطالعه باید در مکان‌های پر‌تردد باشد که ما نیز بر این مبنا، ایستگاهی را در سالن شهرداری ناحیه یک منطقه۹ ایجاد کرده‌ایم.»
آن‌گونه‌که مسئول کتابخانه عمومی رضوی می‌گوید، بیش از دو سال از راه‌اندازی این ایستگاه می‌گذرد و در ایام تعطیلی مدارس نیز آن را به فرهنگیان شهید بهشتی منتقل می‌کنیم تا بیشترین بهره را داشته باشد.
اجرای طرح جهاد علمی در کتابخانه
با همه این تفاسیر، فعالیت‌های کتابخانه عمومی رضوی به موارد گفته‌شده محدود نمی‌شود؛ چرا‌که آن‌ها طرحی به نام «جهاد علمی» را نیز در دست اجرا دارند: «طرح جهاد علمی را با هدف فراهم‌کردن شرایط استفاده رایگان از کلاس‌های آموزشی درسی اجرا کرده‌ایم تا دانش‌آموزانی که به هر دلیلی، امکان دسترسی به این‌گونه امکانات را ندارند، بتوانند از این فرصت استفاده کنند.»
ختم داوطلبانه قرآن
شاید بد نباشد که از اقدام بسیار زیبا و دل‌نشینی که در این کتابخانه داوطلبانه انجام می‌شود نیز پرده برداریم. هنگام گفتگو دو باکس کوچک حاوی برگه‌هایی از قرآن توجه‌ام را جلب می‌کند؛ جریان را که جویا می‌شوم، جمیلی این‌گونه پاسخم را می‌دهد: «این باکس‌ها حاوی قرآن است که به این شکل طراحی کرده‌ایم تا بچه‌ها و مراجعان به‌طور داوطلبانه یکی از برگه‌ها را برداشته و قرائت کنند؛ به‌این‌ترتیب هر‌چند وقت یک‌بار ختم قرآنی هم در کتابخانه داریم.»
چگونه عضو کتابخانه عمومی رضوی شویم؟
نکته آخری که در این گفتگو به آن گریز می‌زنیم، شرایط عضویت در کتابخانه عمومی رضوی است که جمیلی این‌گونه در باره آن توضیح می‌دهد: «یک قطعه عکس و ۳هزار‌و۵۰۰ تومان حق عضویت سالانه، شرایط عضویت در این کتابخانه است البته از افراد کمتر از ۱۴سال ۲هزار تومان حق عضویت دریافت می‌شود و استفاده از خدمات ما برای بازنشسته‌ها، بسیجیان فعال و خردسالان نیز رایگان است.»
او این توضیح را نیز دنباله حرفش اضافه می‌کند که: «عضویت در کتابخانه به‌صورت سراسری است یعنی اعضای کتابخانه عمومی رضوی می‌توانند به‌طور رایگان از کتابخانه‌های دیگر نهاد کتابخانه‌های عمومی نیز در‌صورت نیاز استفاده کنند.»
هر روز ۷:۳۰ تا ۱۹
جمیلی درباره روز‌های فعالیت کتابخانه نیز با بیان اینکه هر روز غیر از جمعه‌ها از ساعت ۷:۳۰ صبح تا ۱۹ پذیرای مراجعه‌کنندگان هستیم، تصریح می‌کند: «روز‌های زوج ویژه بانوان و روز‌های فرد نیز ویژه آقایان است که می‌توانند در هر دو نوبت صبح و عصر به کتابخانه مراجعه کنند.»
چکیده ۱۸ سال تجربه
از او می‌خواهم چکیده‌ای از ۱۸ سال تجربه کاری‌اش در‌زمینه کتابداری را با ما به اشتراک بگذارد که این‌گونه می‌گوید: «در این مدت فعالیت، باور و هدفم این بوده است که مراجعان به‌طور مستقیم با کتاب‌ها و قفسه‌ها ارتباط داشته باشند؛ چرا‌که کتاب‌ها در قفسه‌های بسته به هیچ دردی نمی‌خورند بلکه باید قفسه‌ها باز باشد تا اعضا خودشان از لابه‌لای کتاب‌ها و قفسه‌ها، آنچه را که می‌خواهند، بیابند.»
به باور او، کتاب زمانی ارزش واقعی خود را حفظ خواهد کرد که در دست مراجعان بچرخد و از آن استفاده بهینه شود نه اینکه گوشه قفسه‌ها خاک بخورد. شاید برای همین است که شیوه مدیریت این کتابخانه کمی متفاوت از سایر کتابخانه‌هاست و در آن سعی می‌شود از هر ایده و روش جدیدی برای برقراری ارتباط با کتاب و قوت‌بخشیدن به آن استفاده شود.
* این گزارش چهارشنبه، ۲۷ خرداد ۹۴ در شماره ۱۵۲ شهرآرامحله منطقه ۹ چاپ شده است.
لینک کوتاه
روایات مشابه
ارسال نظر
آوا و نمــــــای شهر
