از در چوبی مسجد که وارد بخش مردانه بشوید، دیوار روبهرو توجه شما را به خود جلب میکند؛ طراحی مواج پرچم سهرنگ ایران که در دوسوی نشان الله، تمثال شهدا خودنمایی میکند. المان پلاکی که از بالای پرچم آویزان است، غرفههای سبزرنگ که با یادگاریهای شهدای محله تزیین شده است، چفیه، کلاه، خودکار و گاه دفترچهای با کاغذهای کاهی که نشانی از کهنگی دارد، همه آن چیزی است که در «موزه یادمانهای شهدا» در مسجد فقیه سبزواری جانمایی شده است.
اینجا مسجدی است که با تقدیم ۸۴ شهید در دفاع از ایران، جزو مساجد شاخص در این حوزه است. مسجد فقیه سبزواری در دوران دفاع مقدس و دفاع از حرم حضرت زینب (س) بسیار تأثیرگذار بوده و افراد متعهدی تربیت کرده است.
همین موضوع پررنگ بودن ایثار و شهادت هم باعث شد تا بسیجیهای مسجد تصمیم بگیرند برای زنده نگهداشتن یاد و خاطره شهدا، موزهای از آثار و یادگارهای برجامانده از شهدای محله در این مسجد راهاندازی کنند. آغار بهکار موزه یادمانهای شهدای دفاع مقدس مسجد فقیه سبزواری، با شروع هفته دفاع مقدس سال ۹۵ کلید خورد و از همان ابتدا هم مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت.
درطول این سالها، یادمانهای بسیاری از شهدای محله به موزه آورده شده و بعد از آن چند روزی و بنا به اختیاری که داشتهاند آن را بردهاند، اما هیچ وقت غرفهای خالی نمانده است. در این میان خانوادههایی هم بودهاند که یادگارهای شهیدشان را برای همیشه به موزه اهدا کردهاند. اهدایی خانواده شهید محدث که گفته میشود اولین شهید محله طلاب است و یادگاریهای شهید محقق، پایهگذار بسیج محله، از این دست است.
یادگارهای شهید پروانه که بعد از ۱۰ سال مفقودی، فقط یک پلاک و چفیه از او برگشت، شاید برای برخی به چشم نیاید، اما بیشک برای مادر و پدر وی خیلی ارزش دارد. طوری که پدر شهید در زمان راهاندازی موزه گفته بود: «این چفیه را حتی برای چند روز هم به پسرم امانت ندادم، اما به موزه مسجد فقیه سبزواری اهدا میکنم».
اگر در موزههای تخصصی، کارشناسان، راوی و توضیحدهنده هستند، اینجا همرزمان شهدا روایتگری میکنند. معمولا در برنامههای مناسبتی و بازدیدها، از افرادی که زمان جنگ همرزم شهدا بودند، دعوت میشود در مسجد حضور بیابند و خاطراتشان با شهدا را روایت کنند.
زنده نگهداشتن نام و ادامه دادن راهی که جوانان دیروز محله طلاب و شهدای جنگ پیمودند، هدفی بود که بسیجیهای پایگاه شهید محقق را در این مسیر مصمم کرد. به گفته برخی از راویان این مسجد، در یکی از عملیاتها ۱۵۰ نفر از نیروها از افراد محله طلاب بودهاند. راویان گفتهاند که در برخی زمانها از مسجد فقیه سبزواری کاروان راهیاننور مشهد راهاندازی شده است.
آیت الله فقیه سبزواری از مراجع عالی قدر جهان تشیع بود که سال ۱۳۲۵ یا قبلتر از آن از نجف به مشهد مقدس آمد. او سال ۱۳۴۰ مقدمات ساخت یکی از بزرگترین حوزههای علمیه آن زمان را فراهم کرد. وی با این کار محله کوی طلاب را نیز احداث کرد.
آیت الله سبزواری حدود دوسال بعد از این که کلنگ مدرسه علمیه را به زمین زد، دار فانی را وداع گفت و از زمینهایی که از آستان قدس گرفته بود، فقط زمینی ۶۰۰ متری باقی ماند که گویی قصد داشت مسجدی برآن بنا کند، اما اجل مهلت این کاررابه او نداد. با این حال افراد دیگری بودند که از قصد و نیت آیتالله سبزواری باخبر بوده و آن را اجرا کردند. این شد که دهه ۴۰ مسجد آیتالله سبزواری به نام او ساخته شد.