شهید محمد فخری غواص خطشكن بود 
مجید شریف، قهرمان کشوری ووشو و کنگفو است 
داستان کلوچهپزی خانواده جعفرنژاد
شاید اگر به گذشتههای دور برگردیم و لذت خوردن شیرینیها و کلوچههای خوشعطر و طعم مادربزرگهایمان را به یاد آوریم، دیگر خوردن شیرینیهایی که با اینهمه اسانس، طعم دهنده و خامههای صنعتی رنگ و لعاب میگیرند، لذتی نداشته باشد.
امروز هم کمتر محصولاتی از نوع شیرینی را در قنادیها میتوان یافت که سنتهای پر از خاطره ما را حفظ کرده باشند و طعم و بوی خوش آنها برایمان آنقدر بهیادماندنی باشند تا برای خرید سراغ آنها را بگیریم. اما به همت، ذوق و پشتکار عدهای، هنوز هم در شلوغیها و چراغانی قنادیهای شهرمان، فروشگاههایی را میتوان یافت که خاطرات گذشته را با طعم بهیادماندنی کلوچههای سنتی برایمان زنده میکنند.
یکی از آنها، فروشگاهی در همین منطقه خودمان است که در آن از تولید تا فروش انواع کلوچه و نان، با همت و مدیریت پدر خانواده و همکاری دیگر اعضای آن در خیابان ۳۵ متری، محله المهدی (عج) مشهد صورت میگیرد. استاد «کرم جعفرنژادصفا» با ۲۳سال کار در این حرفه از نخستین تولیدکنندگان نان فانتزی مشهدی است. او از زمانی که مشهد تنها دو واحد تولیدکننده محصولات فانتزی داشت تا حالا که به ۱۲۰ تولیدکننده رسیده مشغول به کار است. دو عید بزرگ قربان و غدیر که روزهایی پراز شیرینی و صفاست، بهانهای شد تا سری به این کلوچهپزی و کلوچههای گرمش بزنیم و چند کلامی با اوستا کرم باصفا گپ بزنیم.
کارآفرینی، بدون حمایت
اوستا کرم که حالا بیشتر کلوچههای رنگارنگ و خوشطعم سنتی را تولید میکند، زمانی در انواع فانتزیپزیها کار کرده است. او بعد از کسب ۲۳ سال تجربه و جذب دیگر برادران خود به این شغل، میگوید: حالا هر یک از برادرانم برای خود کارگاهی مستقل دارند. چند سالی است که به گفته خودش، بدون دریافت هیچگونه وام کارآفرینی به اتفاق اعضای خانواده خود کارگاهی کوچک را راهاندازی کرده و محلی کوچک برای فروش کلوچههای خود در نظر گرفته است.
کرم جعفرنژادصفا در مورد کلوچه پختن در شغل فانتزیپزی میگوید: در کار ما تهیه نانهای فانتزی را سفیدپزی و تهیه کلوچه را شیرینپزی میگویند. او ادامه میدهد: سالها پیش کارم سفیدپزی بودم، اما به خاطر اینکه برای تولید نان باید صبح زود به محل کار میآمدم، ترجیح دادم شیرینپزی یا همان کلوچهپزی را که در طول روز هم میشود انجام داد ادامه دهم.
در کار ما تهیه نانهای فانتزی را سفیدپزی و تهیه کلوچه را شیرینپزی میگویند
کلوچه از همه رنگ!
کلوچهپز قدیمی محله ما درباره تنوع محصولات خود در حالیکه با لبخند از من کمک میخواهد، چنین میگوید: کلوچههای کنجدی، کشمشی، گردویی، نارگیلی، کاکائویی، شکری و کیکیزدی، نان جو، پنیرسبزی و شیرمال از جمله محصولات من در این کارگاه تولیدی است.
کشاورزی بهجای کلوچهپزی
از اوستا کرم در مورد اینکه اگر در این شغل نبود سراغ چه شغل دیگری میرفت، میپرسم که اینگونه پاسخ میدهد: از جوانی علاقهمند بودم قطعه زمینی داشتهباشم تا در آن زراعت کنم اما هیچگاه شرایطش برای من مهیا نشد. اکنون هم دوست دارم به دیارم، باجگیران قوچان، برگردم و در آنجا به کشاورزی بپردازم؛ اما تحصیل فرزندانم در دانشگاه مشهد اجازه این کار را به من نمیدهد.
اگر به دوران جوانی برگردم، سراغ این شغل نمیآیم!
کلوچهپز قدیمی محله ما در پاسخ به این پرسش که اگر به جوانی خود برگردد دوباره این حرفه را انتخاب میکند یا نه، میگوید: در این کار بسیار زحمت کشیدهام؛ روزگاری در سفیدپزی، شبها تا صبح در کنار فِر کار میکردم و حالا با گذشت این همه سال به دلیل مجاورت با دمای ۲۰۰ درجه سانتیگراد فِرهای فانتزیپزی، چشمهایم ضعیف شده و ریههایم پُر از ذرات آرد نان است.
مشتریان من تنها رنگ خوب کلوچهها را میبینند و از طعم خوش آن لذت میبرند، اما نمیدانند برای تهیه آن چه سختیهایی زیادی را متحمل میشویم. حالا دیگر توان دوران جوانی را ندارم بنابراین سعی میکنم بیشتر از خودم مراقبت کنم. با این اوصاف اگر به دوران جوانی برگردم این حرفه را انتخاب نمیکنم!
به دلیل مجاورت با دمای ۲۰۰ درجه سانتیگراد فِر فانتزیپزی، چشمهایم ضعیف و ریههایم پُر از ذرات آرد نان است
فانتزیپزی با استاندارد بینالمللی
اوستاکرم درباره گذشته نهچندان دور خود در این شغل و موقعیتهای مختلفی که داشته، میگوید: به کشور ترکمنستان برای تولید نان فانتزی دعوت شدم، اما به خاطر خانوادهام و اینکه نمیتوانستم از آنها دور باشم قبول نکردم و نرفتم؛ البته این نرفتن ارزشش را داشت، چون دوری از خانواده به خاطر پیشرفت مالی برایم معنایی ندارد.
یک سال شاگردی، یک عمر استادی
کلوچهپز قدیمی محله ما در مورد استقبال جوانان برای اشتغال در این کار توضیح میدهد: تعداد زیادی از شاگردانم در این شغل هم اکنون دارای کارگاههای تولید نان فانتزی شدهاند؛ البته همه اینها پشتکار و تحمل سختی بستگی دارد.
وی درباره تعداد شاگردانی که تاکنون نزد وی این حرفه را آموختهاند، میگوید: بیشتر از ۵۰۰ شاگرد این حرفه را نزد من آموزش دیدهاند که تعداد زیادی از آنها به فانتزیپزی مشغول بودند. اوستاکرم در ادامه بیان میکند: اگر فردی با علاقه و پشتکار وارد این شغل شود در کمتر از یک سال میتواند این حرفه را بیاموزد و برای خود کارگاهی مستقل راهاندازی کند.
گرانی اینبار در بازار کلوچه!
کارآفرین باتجربه منطقه ما با اشاره به توسعه کار خود و افزایش نیروهای این واحد تولیدی میگوید: تورم این روزهای بازار مشکلات ما در تولید را افزایش داده، اما به هر حال باید تحمل کنیم و نمیتوانیم با افزایش قیمتهای خرید، مشتریان خود را از دست بدهیم.
میهمان سفرههای نذری مردم هستم
کلوچهپز قدیمی محله ما درباره اینکه اهالی محله او را میهمان سفرههای نذری خود میکنند، توضیح میدهد: مراسم شهادت و میلاد ائمه اطهار(ع) تنها برای سفرههای نذری مردم کلوچه میپزم، به طوریکه چنین شبهایی در این فروشگاه سر ما حسابی شلوغ است.
فانتزی یا شیرینپزی
«برای اینکه بتوانی با فکر اقتصادی، اقدام به راهاندازی یک واحد تولیدی کنی، به تجربه کافی نیاز دارد.» فکر میکنم با در نظر گرفتن این موضوع که با دنبال کردن شغلهای موجود، نهتنها درآمد خوبی نخواهی داشت بلکه رونق کار آنها را هم کم میکنی، بهترین راه، راهاندازی کارهای متفاوت است. اوستاکرم با اشاره به اینکه امروزه سفیدپزی یا همان نان فانتزی در حال گسترش است، تولید کلوچه و به ویژه کلوچه های محلی را با توجه به اینکه در منطقه کم است، بهترین راه تولید محصولات متنوع در محله ما میداند.
به عمل کار برآید
هنگامیکه از کلوچهپز قدیمی محلهمان به عنوان یک کارآفرین که تمام اعضای خانواده خود را در این زمینه مشغول کرده است، درباره دلیل موفقیتش در این زمینه میپرسم، پاسخ میدهد: اهمیت دادن به کار، پشتکار و مسئولیتپذیری را همیشه حفظ کردم و تفاوتی ندارد که تولید در کارگاه خودم باشد یا برای دیگری کار کنم، سعی میکنم همیشه بهترین تولید با بالاترین کیفیت ممکن را عرضه کنم. وی در ادامه میافزاید: شادترین لحظه وقتی است که مشتریانم از محصولاتم راضی باشند.
حتما تاکنون ضربالمثل «شاهد از غیب میرسد» را شنیدهاید؛ هنگام گفتگو با جعفرنژادصفا خانواده اوستاکرم در محل فروش محصولات، وی را فراخواندند. فردی تکه ای نان پنیرسبزی را در کیسهای نایلونی آورده بود و به او نشان میداد و از کیفیت نامناسب نان سخن به میان می آورد.
با حس کنجکاوی از مشتری معترض دلیل نارضایتیاش را میپرسم که میگوید: برای همسرم همیشه از این محل نان سنتی تهیه میکنم، این نان بیکیفیت مربوط به خرید امروز من از محل دیگری است. نان موجود در کیسه نایلونی را نشانم میدهد و ادامه میدهد: کیفیت آن اصلا راضیکننده نیست، من و خانوادهام ساکن میدان جانباز هستیم ولی همسرم مجبورم کرده برای خرید نان به فروشگاه اوستاکرم بیایم، چون کیفیت نان او را جای دیگری ندارد.
عید نوروز، کلوچه تعطیل
با این اظهارات کلوچهپز محله برایم جالب است بدانم در عید نوروز شیرینیهای خانهاش را از کجا تهیه میکند؟ در کارگاه کلوچهپزی شیرینی را میپزد یا از دیگر قنادیها تهیه میکند؟ در پاسخ میگوید: معمولا در روزهای سال نو به همراه خانواده خود به دیار پدری سفر میکنیم؛ اما اگر در مشهد باشیم بیشک شیرینی باید به شکل سنتی، در کارگاه و زیر نظر خودم پخته شود.
بازار شلوغ کلوچهها
اوستاکرم درباره دیگر روزهای پررونق این شغل میگوید: معمولا با بازگشایی مدارس، دانشآموزان و بهویژه معلمان مشتریان اختصاصی من هستند البته به شرط آنکه به وقت بیایند چون اندکی بعد از پخت، دیگر کلوچهای برای عرضه نخواهم داشت!
او ادامه میدهد: برخلاف تصور مردم، شبهای نزدیک سال نو حسابی مغازه من خلوت است و مردم بیشتر ترجیح میدهند سراغ کیک و شیرینیهای پر از خامه و شیرینیهای دیگر بروند.
*این گزارش سه شنبه، ۹ آبان ۹۱ در شماره ۲۸ شهرآرامحله منطقه ۷ چاپ شده است.
لینک کوتاه
آوا و نمــــــای شهر
