از برگزاری لیگ PS5 تا مستندسازی در مسجد قدس

نویسنده

سمیرا شاهیان

هم‌زمان با واگذاری خانه‌ها به نظامیان، هسته اولیه سکونت در محله طالقانی شکل گرفت اما پس از انقلاب یکی از خواسته‌های مردم مذهبی محله، داشتن مسجد بود که با کمک خیران در زمین اهدایی آستان‌قدس ساخته شد.

پیش از آنکه اولین‌بار صدای قرآن و مناجات از مسجد محله طالقانی شنیده شود، این زمین‌ها بخشی از یک پادگان نظامی بودند؛ پادگانی وابسته به ژاندارمری که سربازان آموزش‌های پیش از خدمت را در آن می‌گذراندند و سپس به مرز‌ها اعزام می‌شدند.

به گفته حجت‌الاسلام‌والمسلمین محسن مظاهری، امام‌جماعت سابق مسجد که حالا به دعوت ما مقابل یکی از پنجره‌های پرنور طبقه دوم از سال‌های میانی دهه‌۵۰ روایت می‌کند، هم‌زمان با واگذاری خانه‌ها به نظامیان، هسته اولیه سکونت در این محدوده شکل گرفت، ولی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، با ادغام ژاندارمری، شهربانی و کمیته‌های انقلاب اسلامی، ساختار جدیدی به نام نیروی انتظامی به وجود آمد و همین تغییر در مطالبات ساکنان این محدوده هم اثر گذاشت.

مردم مذهبی محله به‌دنبال داشتن مسجدی بودند برای عبادت، تربیت نسل انقلابی و پشتیبانی فرهنگی محله‌ای که در آن روز‌ها هنوز از بافت شهری مشهد جدا تلقی می‌شد.

خطبه مسجد با امام‌جمعه مشهد

امام‌جماعت سابق مسجد می‌گوید: اوایل انقلاب، نگاه بعضی‌ها به این منطقه، نگاه خوبی نبود. چون پیش از اینجا پادگان بود و نظامی‌ها در این محدوده سکونت داشتند. مردم با کمک خیران، قطعه‌زمینی را که از آستان قدس طلب کرده بودند، ساختند. شاید کمتر از صد متر بود. یک بالکن کوچک داشت مخصوص خانم‌ها. پایینش پایگاه بسیج بود، کنارش آشپزخانه، یک حیاط مختصر و سرویس‌بهداشتی.

مظاهری از نخستین‌روحانی‌ای می‌گوید که به این مسجد آمد: «حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدعقیل محمدپور بود؛ کسی که شرط واگذاری زمین به او، حضور دائم در مسجد بود. به این عهد سال‌ها وفا کرد و ۲۵ سال امام‌جماعت مسجد بود.

پس از ایشان، جمعی از مؤمنان محله، ازجمله اعضای هیئت‌امنا مانند حاج‌آقای ظریف، آقای میرابه (افسر بازنشسته ارتش) و آقای جعفری (صاحب یک بنگاه معاملات ملکی) که همه‌شان به رحمت خدا رفته‌اند، کار توسعه و ساخت مسجد را به دوش کشیدند.

روی تابلوی کنونی مسجد نوشته شده است تأسیس ۱۳۶۰. این عدد گواه صحبت‌های آقای مظاهری است. او بیان می‌کند: آغاز دهه‌۷۰، مسجد وارد فاز توسعه و گودبرداری برای بنای جدید شد. در همان زمان، آیت‌الله سیدمهدی عبادی، امام جمعه پیشین مشهد، برای بازدید از پروژه به اینجا آمد. فضای پویای مسجد و فعالیت‌های بسیج چشمگیر بود.

همان روز دعای افتتاح مسجد توسط امام‌جمعه مشهد خوانده و گزارش ساخت‌وساز هم در روزنامه خراسان منتشر شد. از آن زمان به بعد، مسجد به‌تدریج به شکل امروزی خود رسید.

ساختار فرهنگی مسجد قدس

مظاهری که هنوز هم در مسجد قدس رفت‌وآمد دارد، می‌گوید: همیشه حدود ۱۲۰ کودک و نوجوان با ما بودند. اگر آنها را دو ساعت در مسجد می‌دیدیم، پنج‌شش ساعت بیرون از مسجد با هم بودیم. از دل این رفاقت‌ها، طلبه، معلم، مدیر و مسئول بیرون آمد.

مرحوم سردار حسین غنچه، همراه نزدیک شهید سردار سلیمانی، موسس نور الثقلین بود

او اضافه می‌کند: از نکات مهم مدیریت فرهنگی مسجد، توجه به کار تربیتی ساختاری بود. برای همین، در این مسجد شورای فرهنگی شهرک طالقانی شکل گرفت که به‌مرور به یک ساختار فرهنگی فعال و خودجوش تبدیل شد و از دل آن دو شاخه اصلی تربیتی جلسه نورالثقلین و گروه بیت‌الزینب (زینبیه) شکل گرفت.

به گفته مظاهری، جلسه نورالثقلین مخصوص نوجوانانی بود که به علم‌آموزی و رشد تحصیلی علاقه‌مند بودند. این جلسه با هدف تقویت ایمان، دانش و تعهد اجتماعی شکل گرفت و افراد موفقی از این گروه بیرون آمدند. مرحوم سردار حسین غنچه، همراه نزدیک شهید سردار سلیمانی، موسس نور الثقلین بود و اکنون خانواده‌اش پشتیبان این جلسه هستند.

گروه بیت‌الزینب (زینبیه) ویژه نوجوانانی بود که بیشتر به فعالیت‌های هیئتی و اجرایی علاقه‌مند بودند. هیئت‌های هفتگی، سخنرانی‌ها، برگزاری دهه محرم و فعالیت‌های فرهنگی مختلف در محدوده مسجد از خروجی‌های این گروه و همچنان فعال است.

لیگ PS در مسجد

امام‌جماعت مغرب و مدیر کنونی مسجد هم با نگاهی ترکیبی متشکل از تعهد دینی و فهم اجتماعی توانسته است نسلی از نوجوانان و جوانان را در این مسجد پایبند کند. حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدرضا عابدینی می‌گوید: خوشبختانه مدرسه‌های بزرگی ازجمله دبیرستان متوسطه اول مهر عظام و ملاصدرا در نزدیکی مسجد قرار دارند و با وجود فضای کافی مسجد، تعدادی از کلاس‌ها و برنامه‌های مسجد در آنجا برگزارمی‌شود.

از نگاه عابدینی که خود متولد ۱۳۷۳ است، مسجد فقط مخصوص کار‌های عبادی نیست. از این‌رو بخشی از درآمد مسجد صرف تربیت نیروی جوان می‌شود.

او با افتخار از «چهل نفر ثابت» نام می‌برد که در برنامه‌ها و عملیات‌های بسیجی حضور دارند و می‌گوید: در کنار کلاس‌های قرآن و حلقه‌های ندای وحی، امکانات فرهنگی مسجد هم کم نیست؛ میز فوتبال‌دستی، دستگاه پلی‌استیشن برای لیگ PS، اردو‌های بیرون‌شهری و حتی تخفیف ویژه در باشگاه رزمی برای نوجوان‌های مسجدی.

از طرفی، با همدلی و همراهی بانوان محله، بسیج خواهران هم حضوری پررنگ در مسجد دارد؛ از اقامه نماز جماعت در مدارس دخترانه محله گرفته تا طبخ غذا در مناسبت‌های مذهبی و پشتیبانی از تیم‌های گشت شبانه.

عابدینی می‌گوید: مثل روز‌های جنگ، در این مسجد هم پشت جبهه را خواهران گرفته‌اند؛ از تأمین غذا برای نیرو‌ها تا تجهیز ایست‌های بازرسی در شب‌های بحران.

مسجد، آغازگر ساخت مستند

ساخت مستند هفت‌قسمتی «حنظله» از این فکر نشئت می‌گیرد که مسجد فقط محلی برای برگزاری نماز جماعت و مراسم مذهبی نیست. دانیال طاهری، مسئول رسانه مسجد و دانش‌آموز پایه دوازدهم، می‌گوید: فکر ساخت این مستند از زمستان پارسال شکل گرفت؛ از همان شب‌هایی که با اعضای گروه در مسجد دور هم جمع می‌شدیم و درباره پیوند جنگ دیروز و امروز حرف می‌زدیم.

با همدلی و همراهی بانوان محله، بسیج خواهران هم حضوری پررنگ در مسجد دارد

او درباره هدف مستند توضیح می‌دهد: هدف، پیوند جنگ دفاع‌مقدس با جنگ‌های دوره اخیر و گرامیداشت شهدای مدافع حرم، مدافع امنیت و شهدای جنگ دوازده‌روزه است که همه در مسیر همان دفاع‌مقدس بودند.

دانیال که در همین فضا شیوه کار با برنامه‌های فتوشاپ و پریمیر را از یکی دیگر از فعالان مسجد آموزش دیده و حالا خودش پای تدوین بخش‌هایی از پروژه است، اضافه می‌کند: ایده مستندمان با پشتکار جمعی از فعالان مسجد، تقریبا از چند هفته پیش به مرحله پیش‌تولید رسید و این روز‌ها در حال ضبط مصاحبه‌ها هستیم. تاکنون با سرهنگ مجردی، فرمانده تیپ زرهی ۳۰ جوشن و کسی که توانایی تعمیر تانک را دارد، صحبت کرده‌ایم و در ادامه هم قصد داریم با مادر شهید دانیال رضازاده، شهید مدافع امنیت، و نیز چهره‌های تأثیرگذار دیگر صحبت کنیم.

با هدف اسرائیلی روبه‌رو می‌شوید؟

یکی دیگر از پروژه‌هایی که نوجوانان و جوانان این مسجد پیش‌تر در همین فضا ساختند، مستند مدال شرافت بود. این کار را زمانی که هنوز تیم رسانه مسجد قدس آن‌چنان حرفه‌ای نشده بود، آغاز کردند.

دانیال طاهری درباره آن پروژه می‌گوید: می‌رفتیم باشگاه‌های ورزشی، از کاراته تا والیبال و سؤال می‌کردیم که اگر به مسابقه‌ای جهانی یا المپیکی برسید و حریف اسرائیلی مقابلتان باشد، بازی می‌کنید یا نه؟ پاسخ‌ها ضبط و ویدئو‌ها تدوین می‌شد. این پروژه حاصل دغدغه‌های اعتقادی ما بود و شاید تمرینی برای کار‌های جدی‌تر این روزهایمان.

فعالیت رسانه‌ای بچه‌های مسجد به فیلم‌های مستند محدود نشده است. جشن‌های بزرگ مذهبی مانند نیمه‌شعبان و عید غدیر، هم داخل مسجد و هم در خیابان‌های محله برگزار می‌شود. در این جشن‌ها، گروه رسانه‌ای نوجوان‌ها همه امور ضبط، تدوین و ساخت کلیپ‌ها را خودشان به‌عهده دارند.