مشهد در نوشته جات
میراث پهلوانی در خراسان
پهلوانی، قصه‌ای دراز و پررمزوراز در خطه خراسان دارد. این قصه، از یک‌سو در فرهنگ تاریخ شفاهی رخنه کرده و در خاطرات و گفت‌وشنودهای این دیار برجای مانده است و ازسوی دیگر در اسناد، سنگ‌نگاره‌ها، ظرف‌نگاره‌ها و امثال آن، ردپای خودش را باقی گذاشته است.
هوشنگ جاوید در جلد اول کتاب «میراث پهلوانی در خراسان» به‌سراغ این میراث کهن رفته است و پیشینه آداب و رسوم پهلوانی و ورزش‌های باستانی مثل کشتی در خطه خراسان و اشعار حماسی همراه پهلوانان آن دوران را بررسی می‌کند. او سوابق و پیشینه فرهنگ خراسان، قوانین پهلوانی این سرزمین، آداب و جامعه آنان، کشتی گرفتن پهلوانان و انواع آن در خراسان را می‌گوید و در پایان کتاب، تصاویری از پهلوانان و آداب پهلوانی دوران کهن تا امروز را آورده است. در فهرست کتاب می‌توان عناوینی مانند دستورنامه پهلوانی در خراسان، لباس پهلوانی در خراسان و آداب آن، اسباب تمرین زورگران و پهلوانان در خراسان، گونه‌های کشتی در خراسان و فرهنگ واژگان پهلوانی در خراسان را دید.همه آن‌ها که دل در گرو ایران دارند و به شناخت آداب و سنن کهن آن علاقه‌مند هستند، می‌توانند از این کتاب بهره ببرند. اما خراسان‌پژوهان حظ دیگری از مطالعه این کتاب خواهند برد.
هوشنگ جاوید در جلد اول کتاب «میراث پهلوانی در خراسان» به‌سراغ این میراث کهن رفته است و پیشینه آداب و رسوم پهلوانی و ورزش‌های باستانی مثل کشتی در خطه خراسان و اشعار حماسی همراه پهلوانان آن دوران را بررسی می‌کند. او سوابق و پیشینه فرهنگ خراسان، قوانین پهلوانی این سرزمین، آداب و جامعه آنان، کشتی گرفتن پهلوانان و انواع آن در خراسان را می‌گوید و در پایان کتاب، تصاویری از پهلوانان و آداب پهلوانی دوران کهن تا امروز را آورده است. در فهرست کتاب می‌توان عناوینی مانند دستورنامه پهلوانی در خراسان، لباس پهلوانی در خراسان و آداب آن، اسباب تمرین زورگران و پهلوانان در خراسان، گونه‌های کشتی در خراسان و فرهنگ واژگان پهلوانی در خراسان را دید.همه آن‌ها که دل در گرو ایران دارند و به شناخت آداب و سنن کهن آن علاقه‌مند هستند، می‌توانند از این کتاب بهره ببرند. اما خراسان‌پژوهان حظ دیگری از مطالعه این کتاب خواهند برد.
نام‌ها و نامه‌ها؛ جهان روزنامه‌های قاجاری خراسان در یک کتاب
«نخستین نقش مطبوعات در زمان انتشار آن‌هاست که وظیفه مهم اطلاع‌رسانی را برعهده دارند و جامعه را به‌سوی آگاهی و دانایی هدایت می‌کنند. دومین نقش مطبوعات که درحقیقت محصول نخستین نقش آن‌هاست، آن است که با درج اخبار و گزارش از رویدادها و وقایع منطقه خود، درواقع مواد و مصالح اولیه تاریخ‌نگاری را برای مورخان و پژوهشگران علوم مختلف فراهم می‌آورند».
این‌ها عقایدی است که نویسنده کتاب «نام‌ها و نامه‌ها» در پیشگفتار کتاب خود آورده است تا به اهمیت مطبوعات در نگاه خود اشاره کند. این کتاب، روایتی از روزنامه‌ها و روزنامه‌نگاران خراسان در دوران قاجار است که «ستار شهوازی‌بختیاری» آن‌ها را گرد آورده است. نویسنده این کتاب دویست‌وچهل‌صفحه‌ای نشر ایوار، قصد دارد به نیاز پژوهشگران تاریخ مطبوعات خراسان در دوره قاجاریه پاسخ بدهد. در این کتاب به نام‌های بزرگی مانند ادیب‌الممالک فراهانی، میرزاصادق‌خان تبریزی، میرزاهاشم قزوینی، شیخ‌ابوالقاسم نحوی و سیدحسین اردبیلی برمی‌خوریم که درواقع مهاجرانی بوده‌اند که به هر دلیل، دست سرنوشت و روزگار آن‌ها را به مشهد پیوند داده است تا بنای روزنامه و روزنامه‌نگاری را در ارض‌اقدس بنیان نهند. حدود پنجاه روزنامه در دوران قاجار در شهر امام‌رضا(ع) به چاپ رسید که نام آن‌ها به‌همراه پاره‌ای توضیحات در کتاب آورده شده است.
این‌ها عقایدی است که نویسنده کتاب «نام‌ها و نامه‌ها» در پیشگفتار کتاب خود آورده است تا به اهمیت مطبوعات در نگاه خود اشاره کند. این کتاب، روایتی از روزنامه‌ها و روزنامه‌نگاران خراسان در دوران قاجار است که «ستار شهوازی‌بختیاری» آن‌ها را گرد آورده است. نویسنده این کتاب دویست‌وچهل‌صفحه‌ای نشر ایوار، قصد دارد به نیاز پژوهشگران تاریخ مطبوعات خراسان در دوره قاجاریه پاسخ بدهد. در این کتاب به نام‌های بزرگی مانند ادیب‌الممالک فراهانی، میرزاصادق‌خان تبریزی، میرزاهاشم قزوینی، شیخ‌ابوالقاسم نحوی و سیدحسین اردبیلی برمی‌خوریم که درواقع مهاجرانی بوده‌اند که به هر دلیل، دست سرنوشت و روزگار آن‌ها را به مشهد پیوند داده است تا بنای روزنامه و روزنامه‌نگاری را در ارض‌اقدس بنیان نهند. حدود پنجاه روزنامه در دوران قاجار در شهر امام‌رضا(ع) به چاپ رسید که نام آن‌ها به‌همراه پاره‌ای توضیحات در کتاب آورده شده است.
مشهدیات؛ کتابی در باب اشعار گویشی خراسان
گویش و لهجه بخشی از ادبیات شفاهی هر منطقه است، مثل افسانه‌ها، جشن‌ها و سوگ‌ها. شعر گویشی با عواطف و احساسات مردم محله و زندگی روزمره‌شان سروکار دارد.
مشهدیات، کتابی است درباره شعرهای گویشی خراسان که جواد کلیدری، نویسنده و شاعر مشهدی، آن را نگارش و به‌وسیله نشر شادیاخ نیشابور منتشر کرده است. این کتاب ۳۴۰ صفحه‌ای در دو بخش تهیه شده است؛ بخش اول آن مقدمه‌ای است بر وضعیت زبان، گویش، شعر گویشی و دلایل ازرونق‌افتادن این گونه شعری و در بخش دوم آن اشعار شاعران گویشی خراسان گردآوری شده است. این اثر در واقع تذکره شاعران شعر گویشی مشهد است، هم شاعران درگذشته و هم شاعرانی که در قید حیات هستند. نویسنده در این اثر اشعار را آوانگاری کرده است تا برای غیرخراسانی‌ها هم فهمیدنی باشد.
مشهدیات، کتابی است درباره شعرهای گویشی خراسان که جواد کلیدری، نویسنده و شاعر مشهدی، آن را نگارش و به‌وسیله نشر شادیاخ نیشابور منتشر کرده است. این کتاب ۳۴۰ صفحه‌ای در دو بخش تهیه شده است؛ بخش اول آن مقدمه‌ای است بر وضعیت زبان، گویش، شعر گویشی و دلایل ازرونق‌افتادن این گونه شعری و در بخش دوم آن اشعار شاعران گویشی خراسان گردآوری شده است. این اثر در واقع تذکره شاعران شعر گویشی مشهد است، هم شاعران درگذشته و هم شاعرانی که در قید حیات هستند. نویسنده در این اثر اشعار را آوانگاری کرده است تا برای غیرخراسانی‌ها هم فهمیدنی باشد.
کشکول خنده؛ مهم‌ترین اثر بابای لهجه مشهدی
مهم‌ترین اثرِ بابای لهجه مشهدی «کشکول خنده» است. سید علی‌اصغر میرخدیوی مداح، شاعر، نویسنده و هنرمند خراسانی که در زمره یکی از نامداران ادبیات عامه یا فولکلور خراسان قرار می‌گیرد و سبب احیا و ماندگاری گویش و لهجه مشهدی شده است. کشکول خنده او اثری ۵۰۰ صفحه‌ای و شامل دو کتاب مجزاست که در یک جلد به خوانندگان عرضه شده است. کتاب اول، لطائفی به نظم و نثر است که حاصل سی سال تحقیق و جمع‌آوری آداب و رسوم مردم خراسان توسط میرخدیوی است. او معتقد بود برای جلوگیری از نابودی سنن گذشته این سرزمین باید چنین مراجعی برای آگاهی نسل‌های آینده و محققان به یادگار بماند.
اما کتاب دوم این مجموعه اشعاری معمولا طولانی به لهجه مشهدی است که خود می‌تواند مانند یک دوره آموزشی برای افرادی که علاقه‌مند به یادگیری لهجه مشهدی هستند، عمل کند. دوره‌ای که با طنز دلنشینی آمیخته و موضوع‌های آن هویتی و بسیار متنوع است.
این شاعر خراسانی، زاده سال ۱۳۰۲ در محله امام رضای مشهد و درگذشته سال ۱۳۷۲ است. او بر این باور بود که خنداندن مردم از گریاندنشان سخت‌تر است. کشکول خنده به همت خانواده میرخدیوی پس از سال‌ها نایاب‌بودن در بازار توسط ناشر دستور در یک هزار نسخه در زمستان ۱۳۹۵ منتشر شده است.
اما کتاب دوم این مجموعه اشعاری معمولا طولانی به لهجه مشهدی است که خود می‌تواند مانند یک دوره آموزشی برای افرادی که علاقه‌مند به یادگیری لهجه مشهدی هستند، عمل کند. دوره‌ای که با طنز دلنشینی آمیخته و موضوع‌های آن هویتی و بسیار متنوع است.
این شاعر خراسانی، زاده سال ۱۳۰۲ در محله امام رضای مشهد و درگذشته سال ۱۳۷۲ است. او بر این باور بود که خنداندن مردم از گریاندنشان سخت‌تر است. کشکول خنده به همت خانواده میرخدیوی پس از سال‌ها نایاب‌بودن در بازار توسط ناشر دستور در یک هزار نسخه در زمستان ۱۳۹۵ منتشر شده است.