منطقه ۸

منطقه ۸

منطقه‌ای با تاریخ کهن

منطقه ۸ از مناطق قدیمی مشهد است و بسیاری از محله‌های برخوردار مشهد قدیم همچون سراب، سرشور و ارگ را در خود جا داده است. اعیان و بزرگان شهر از همان ابتدا به سکونت در «سراب» که سرِ آب قنات قریه سناباد بوده تمایل نشان دادند. محله سرشور که از شهرنشین‌ترین محله‌های مشهد قدیم بوده، امروز نیز با برخورداری از مغازه‌های تجاری، خانه‌های تاریخی، هتل‌آپارتمان‌ها و... نبض شهر مشهد است. بازار سرشور که از ۴۰۰سال پیش گذرگاه زائران برای تشرف به حرم مطهر بوده است و همچنین بازارچه سراب، به‌تازگی احیا شده‌اند. خیابان ارگ مدرن‌ترین خیابان مشهد قدیم است و در گذشته، پاتوق روشن‌فکران و اهل فرهنگ بوده است. بوستان‌های کوهسنگی و باغ‌ملی در این منطقه در روز‌های مختلف سال میزبان جمع زیادی از شهروندان و زائران هستند. ۹ بیمارستان بزرگ مشهد در این منطقه شهری قرار دارد که به بیماران مختلفی از گوشه‌وکنار کشور خدمات می‌دهند. به‌دلیل وجود ۲ کنسولگری پاکستان و افغانستان، حضور شهروندان این ۲ کشور در این منطقه محسوس است. شهرداری منطقه ۸ مشهد سال ۱۳۷۸ شکل گرفته و در مساحت ۱۹۳۶ هکتاری آن ۹۳ هزار نفر زندگی می‌کنند.

استقبال از اسرا به سبک کوفیان
او که یکی از اعضای فعال انجمن اسلامی مدرسه و عضو بسیج بود، در سال1362 در عملیات خیبر به اسارت دشمن درآمد. نزدیک به هفت سال اسارت و 45درصد جانبازی، سهم «محمد عالم رودمعجنی» متولد 1345 در شهرستان تربت حیدریه از روزهای دفاع و مبارزه است. هم‌زمان با روز بازگشت آزادگان به وطن با این ساکن محله بهشتی که بهترین دوران جوانی خود را در اردوگاه «رمادیه» زیر بار شکنجه بعثی‌ها گذراند، هم‌کلام شدیم تا خاطراتش را مرور کنیم.
شیرهای کوهسنگی؛ نگهبانان 85 ساله بوستان محبوب مشهدی‌ها
بی‌گمان یکی از خاطره‌انگیزترین عکس‌های آلبوم مشهدی‌ها، شیرهای یال‌دار کوهسنگی است؛ محافظان طلایی این بوستان محبوب مشهدی‌ها که 85سال است روی پله‌های سنگی ایستاده‌اند. آن‌ها همراهان دیگری هم داشته‌اند که زمانی دورتادور استخر جانمایی شده بودند، مثل مجسمه نبرد پهلوان و نهنگ(گرشاسپ و تمساح) که درست پایین پای شیرها در حوضچه کوچک‌تری قرار گرفته بوده و در معدود عکس‌های مردم باقی مانده‌اند. شانس یارمان شده است که هنوز هم می‌توانیم با شیرهای شهرنشین کوهسنگی دم‌خور باشیم.
اولین ساختمان دوطبقه مشهد، در خاک پاکستان
تولد این ساختمان دوطبقه که در زمان خود، باشکوه ترین کنسولگری بریتانیا در ایران بود، نتیجه چاپ یادداشت انتقادی جرج کرزن، سیاست مدار و جهانگرد معروف انگلیسی، در روزنامه تایمزاست. کرزن که حوالی سال 1889 میلادی(1267خورشیدی) به مشهد سفر و از وضعیت کنسولگری بریتانیا در این شهر بازدید کرده بود، در مقاله خود از اینکه دولت بریتانیا هنوز نتوانسته منزلی برازنده نماینده خود در مشهد فراهم سازد، ابراز تأسف کرده و نوشته بود: «مایه شرمندگی است که سرکنسول بریتانیا در چنین جا و محله محقری اقامت کند.» مقاله او مؤثر بود و سال 1895 میلادی(1273خورشیدی) اولین ساختمان دوطبقه مشهد، متعلق به کنسولگری بریتانیا ساخته شد.
مسجد خیابان امام خمینی(ره)95؛ کانون وحدت یک کوچه
خیابان امام خمینی(ره)95 آخرین خیابان در محله امام خمینی(ره) است که در جوار پایانه انقلاب قرار دارد. این خیابان از سمت ثامن‌الائمه باز است، اما طرف دیگر آن بن‌بست و مکانی مناسب برای تعمیرکاران خودرو شده است. مهم‌ترین ویژگی این کوچه اتحاد اهالی آن است که این روزها در مناطق دیگر کمتر به چشم می‌خورد. ساخت و بهسازی مسجد حضرت رسول(ص) و برگزاری برنامه‌های مذهبی همه به همت اهالی محل برگزار می‌شود.
کوچه آموزش و پرورش
کوچه پاسداران4 یا همان رازی1 کوچه‌ای یک‌طرفه است که به‌دلیل وجود دو اداره بازرسی صنعت و معدن و اداره آموزش و پرورش ناحیه3 همیشه ترافیک دارد و مکان پارک در آن به‌سختی پیدا می‌شود. از طرفی برخی برای رفتن به خیابان پاسداران و گذرنکردن از ترافیک خیابان چمران، ورود ممنوع می‌روند و توجهی به تابلو نمی‌کنند. قدیمی‌های محله که حدود پنجاه‌سال در اینجا ساکن بوده‌اند نام قدیمش را کوچه «کودکستان» می‌گویند و از خانه‌هایی با سقف‌های شیروانی برایمان تعریف می‌کنند.
مزرعه مهدی‌آباد دیروز، سلسبیل امروز
کوچه سلسبیل یکی از کوچه‌های قدیمی شهرمان در محدوده خیابان شهید چمران است که در نقشه مشهد از سال1325 تا 1345 خورشیدی نام مهدی‌آباد برای آن ثبت شده است، اما آن‌طور که محلی‌ها می‌گویند، حدود پنجاه‌سال است که نام سلسبیل را روی خود دارد. اما اینکه چرا اسم این کوچه سلسبیل شده و از چه زمان به این اسم خوانده می‌شود دقیق مشخص نیست.
باغ ملی، باغ اجتماعات مشهد
سندی وجود دارد که نشان می‌دهد باغ ملی پیشکشی مظفرالدین‌شاه به حاج‌کاظم ملک‌التجار، پدر حاج‌حسین ملک است که به این خاندان واگذار شده است. به گفته سیدمهدی سیدی، پژوهشگر و مشهدشناس، چگونگی واگذاری باغ ملی به بلدیه، این گونه است که شهرداری در سال۱۳۰۹‌خورشیدی (که ثبت املاک دایر ‌شد) تقاضای ثبت باغ‌ملی به نام خود را کرد و در سال۱۳۱۱ سند مزبور صادر شد. در ظاهر سال‌ها بعد، شهرداری معارضانی یافته است؛ در‌نتیجه از حاج‌حسین ملک تقاضا کرده اسناد مربوط‌به مالکیت آن را در‌اختیار شهرداری قرار دهد. حاج‌حسین ملک نیز چنین کرده و فرمان مظفرالدین شاه را توسط پیشکار خود به شهرداری فرستاده، متقابلا تقاضا کرده است در محلی از باغ، نوشته‌ای مبنی بر بخشش وی نصب شود.