گوهرشاد

چه کسانی در واقعه گوهرشاد محاکمه شدند؟
در نخستین رای محکمه دیوان حرب قشون شرق، با سختگیری‌هایی که سرهنگ خلعتبری به خرج می‌دهد، ۹ نفر از ۲۷ نفر بازداشت‌شده در زندان شهربانی به اعدام محکوم می‌شوند.
خاطرات دباغ تبریزی‌ها از گنبد گوهرشاد تا ابزارفروشی سعدآباد
اسماعیل دباغ‌تبریزی می‌گوید: با اعتمادی که عموی خدابیامرزم به من کرد، کار نقاشی گنبد مسجد گوهرشاد را براساس عکس‌های قدیمی زیر گنبد شروع کردم. جایی که به آن ایوان مقصوره می‌گویند.
خاطرات مشهدی‌ها از واقعه گوهرشاد
یکی از کسانی که مامور دفن اجساد در قبرستان عیدگاه بود، برایم تعریف کرد: «زمانی که اجساد داخل یکی از کامیون‌ها را داخل گودال خالی می‌کردند، جوانی که هنوز زنده بود، تلاش کرد خودش را بالا بکشد، اما فرمانده، او را با شلیک یک گلوله شهید کرد.
درباره ایرج مطبوعی که در واقعه گوهرشاد دستور کشتار مردم مشهد را صادر کرد
مطبوعی فرماندهی قزاقان سرکوبگر در کشتار خونین گوهرشاد را بر عهده می‌گیرد و از عهده وظیفه محوله‌اش هم خیلی‌خوب برمی‌آید و صحن مسجد را به حمام خون بدل می‌کند. رضا‌شاه بعد از واقعه گوهرشاد بسیاری از رؤسای خراسان را از سمت‌هایشان برکنار می‌کند اما ایرج مطبوعی تبرئه می‌شود.
بانی بند گلستان کیست؟!
درباره تاریخ و چگونگی ساخت بنای «بند گلستان»، حرف‌وحدیث بسیار است. برخی افراد آن را از بنا‌های گوهرشاد بیگم، همسر خیّر شاهرخ تیموری و بانی مسجد باشکوه گوهرشاد ، می‌دانند و گروهی، آن را از بنا‌های صفویه می‌پندارند.
مرور خاطرات بهلول و آیت‌الله سبزواری از واقعه گوهرشاد
بهلول گنابادی در خاطراتش نوشته است: فرار نواب احتشام راه را برای سرباز‌ها باز کرد و داخل ایوان مقصوره شدند و به نزدیک منبر رسیدند. بنده یقین کردم که ماندن در مسجد تا طلوع آفتاب برایم ممکن نیست. فورا از منبر پایین آمدم و به اطرافیان خود گفتم: «این سگ‌ها را از مسجد بیرون کنید.»
مسجد گوهرشاد به روایت «حافظ‌ابرو»
نگاهی به گزارش ادبی و فراموش‌شده قرن نهم از یادگار تاریخی گوهرشاد بیگم