امیرحسین ۸ ساله استاد بین‌المللی شطرنج است

خادم| شاید اگر از کودکی به مهره‌های سیاه و سفید، این همه علاقه نشان نداده بود، زندگی‌اش به مسیر دیگری می‌رفت و امیرحسین عبدا... آبادی، کودک هشت ساله به جای میز و مهره و مسابقه دادن، مثل همه بچه‌های هم سن و سال و هم قد خود، فقط مسیر مدرسه تا خانه را می‌رفت و بس.

اما کشف یک استعداد و پرورش آن، امیرحسین را در همین گام‌های ابتدایی با موفقیت‌های زیادی در رشته شطرنج همراه کرده است؛ از رتبه‌های درخشان استانی گرفته تا درجه بین‌المللی در سال گذشته.

موفقیت اخیر امیرحسین و ارتقاء درجه بین‌المللی‌اش در مسابقات جام سرداران بهانه پیگیری و آشنایی ما با یکی از مجموعه‌های آموزشی شطرنج در منطقه شد. حُسن این اتفاق در کنار شنیدن ماجرای پدری که هر هفته کودک هشت ساله‌اش را برای رسیدن به کلاس شطرنج از نیشابور تا مشهد همراهی می‌کند، موجب آشنایی ما با یکی از مربی‌های جوان که البته خودش نیز قهرمان است، شد. گفتگوی این هفته بر دو محور پدر و مربی امیرحسین عبداللهی در باشگاه است.

پیش از دبستان آغاز شد

حسن عبداللهی، پدر جوان و ۳۶ ساله این شطرنج‌باز می‌گوید: امیرحسین فرزند دوم خانواده  کوچک و چهار نفره ماست. شغل من کشاورزی است و حقیقتش نه من و نه همسرم هیچ کدام اهل ورزش نیستیم.

او ادامه می‌دهد: جریان آشنایی امیرحسین هم با دنیای شطرنج به دوران پیش دبستانی برمی‌گردد که براساس برنامه کاری مجموعه، مربیان هفته‌ای یک ساعت با بچه‌ها شطرنج کار می‌کردند. مربی که متوجه علاقه و استعداد امیرحسین به بازی شطرنج شده بود ما را در جریان این موضوع گذاشت؛ اینکه او استعداد خوبی دارد و راهنمایی‌مان کرد که ازکنار این استعداد به سادگی نگذریم. به توصیه همین مربی بود که در مدرسه شطرنج ثبت نامش کردم و حالا در کنار درس، پنج سال است که شطرنج را به صورت مستمر دنبال می‌کند.

پدر درباره جریان رفت آمدنش به مشهد و پیگیری کلاس‌های فرزندش می‌گوید: در یکی از مسابقه‌ها با مربی این مجموعه در مشهد آشنا شدم و به توصیه او تصمیم گرفتم با همه سختی‌هایی که وجود دارد، به خاطر آینده امیرحسین چشم بر سختی‌ها بپوشم و او را هر هفته همراهی کنم.  

استقبال شطرنجی از میهمان

او از علاقه بیش از حد فرزندش به دنیای مهره‌ها می‌گوید: این علاقه به میهمانی‌ها و مراسم خانوادگی ما هم کشیده شده، به طوری که هر میهمانی که قرار باشد به منزل ما بیاید امیرحسین اول از همه می‌رود سراغ مهره‌های شطرنج و میهمان مجبور می‌شود قبل از هرگونه پذیرایی یک بازی جانانه با او داشته باشد.

امیرحسین در این پنج سالی که به صورت جدی شطرنج را دنبال می‌کند در رقابت‌های مختلف و کنار حریفان بزرگ و کوچکی مسابقه داده است؛ از هم سن و سال‌های خودش گرفته تا افراد بزرگسالان درمسابقات آزاد. پدر از اینکه فرزندش در این سن کنار بزرگسالان مثل یک حریف قدرتمند مسابقه می‌دهد به او می‌بالد. یادش از گفته حریف ۶۰ ساله امیرحسین می‌آید که بعد از مسابقه رو به او گفته بود: «فکر نمی‌کردم یک بچه هشت ساله بخواهد من را مجبور به این همه فکر کردن کند.»

به نام و شهرت فکر نمی‌کنم

این پدر جوان آرزو‌های بلند و بالایی برای فرزند خردسال و کوچکش دارد و با شعف از آن‌ها یاد می‌کند، اما رسیدن به آن آرزو‌ها برای او و خانواده‌اش که مشکلات ریز و درشت اقتصادی دارند، ساده نیست. می‌گوید: برای شرکت در رقابت‌ها باید از خیلی جا‌های زندگی بزنم تا خرج یک مسابقه جفت و جور شود، با این همه خوشحالم که این استعداد را از همان دوران ابتدایی در وجود او کشف کردم.  

او به آینده درخشان فرزندش امیدوار است، با این همه اظهار می‌کند: همیشه دوست داشته‌ام تا زمانی که امیرحسین از این رشته لذت می‌برد به عنوان یک تفریح و ورزش فکری سالم از آن استفاده کند و اصلا به نام و شهرت آن هم فکر نمی‌کنم.  

این پدر جوان حالا فواید این رشته را خوب می‌شناسد و تعریف می‌کند: ورزش‌هایی مثل شطرنج، ذهن را برای فکر کردن تقویت می‌کنند، شاید به همین خاطر است که امیرحسین در درس ریاضی هم استعداد خوبی از خود نشان می‌دهد و به گفته آموزگارش درس را زودتر از دانش‌آموزان دیگر یاد می‌گیرد.

شطرنج، ذهن را تقویت می‌کنند، شاید به همین خاطر است که امیرحسین در درس ریاضی هم استعداد دارد

شطرنج، بازی بی‌نهایت 

محسن مصدق‌پور، مربی پرحوصله و خوش صحبت مجموعه آموزشی شطرنج «کیش و مات» و هم محله‌ای ماست. جوان ۲۵ ساله‌ای که افتخارات و قهرمانی‌های پیاپی زیادی دارد؛ هشت دوره قهرمانی استان، قهرمان بزرگسالان خراسان، قهرمان لیگ دسته یک کشور و قهرمان لیگ برتر گلستان از جمله آنهاست.

او معتقد است: این صفحه بزرگ ۶۴ خانه‌ای و ۳۲ مهره‌ای یک بازی بی‌نهایت است. موفقیت در این ورزش بیش از هر چیز به توان تحلیل و فهم انتزاعی ذهن وابسته است.

شباهت بین شطرنج و زندگی 

مصدق‌پور شباهت زیادی بین بازی زندگی ما آدم‌ها و مهره‌های شطرنج می‌بیند و استدلالش هم این است: برای ما که همواره در یک صفحه بزرگ به نام دنیا شبیه حرکت مهره‌ها روی صفحه در حال زندگی کردن و رقابت هستیم، باید خوب یاد بگیریم برای مقابله با یک حریف قدرتمند چه ابزار‌هایی لازم است، چرا که گاه ممکن است با یک حرکت غافلگیر شویم.

اصلا شطرنج یک بازی زندگی است. شبیه دنیای ما که همه چیز در آن نسبی است و هر حرکت و انتخاب مسیری یک بُعد مثبت دارد و یک جنبه منفی. ما هر مسیر و راهی را که انتخاب کنیم منجر به یک نتیجه می‌شود. اگر انتخاب عجولانه باشد نتیجه خوبی نخواهیم گرفت. شطرنج هم دقیقا همین است، در این بازی یاد می‌گیریم تنها به همان لحظه اکتفا نکنیم و پیش‌بینی زمان‌های بعد از آن را هم داشته باشیم. 

امتیاز روان شناختی در یک بازی تاکتیکی

او اضافه می‌کند: شطرنج یک امتیاز روان شناختی هم هست که بازیکن آن منطقی بودن، تاکتیکی بودن و ماجراجو بودن را آموزش دیده و یاد می‌گیرد. شطرنج باز‌ها افراد منظم و منضبطی هستند و مدیریت را هم آموزش می‌بینند چرا که زمان مشخص شده برای رقابت را باید به نحو احسن مدیریت نمایند.

او ادامه می‌دهد: شطرنج ورزشی بسیار پیچیده است. ورزش‌هایی مثل آن فکر را برای خواندن فکر حریف تقویت می‌کند. فقط این نیست که یک حرکت انجام بدهید و مهره را جلو ببرید. باید تبعات آن حرکات را درحرکات بعدی در نظر بگیرید.

بار‌ها اتفاق افتاده بین یک بازی و سر یک حرکت حدود ۳۰ دقیقه فکر کرده‌ام. در زندگی هم همین طوراست. شما باید به فکر فردا‌های خود هم باشید و با برنامه‌ریزی دقیق بتوانید آینده بهتری را برای خود بسازید.

شکوفایی اخلاق قبل از ورزش

این مربی در رابطه با مجموعه‌های آموزشی این رشته توضیح می‌دهد: مدرسه‌ها و مجموعه‌های شطرنج  نوپا بوده و عمر خیلی زیادی ندارند و مجموعه ما هم به همین شکل است که هم پذیرای کودکان و نوجوانان است و هم بزرگسالان.

منتهی مراتب تمام تلاش ما در این مجموعه بر این بوده است که بیشتر از ورزش به لحاظ اخلاقی به بچه‌ها آموزش داده و خدمت کنیم. با هم یاری چند روانشناس روی این مسائل تمرکز داشته‌ایم. خود من به عنوان مربی بیشتر از همه روی رده سنی کودک و نوجوان که آینده اجتماع ما دست آنهاست تمرکز کرده‌ام، هدفم این بوده است که با استفاده از تجربیات روانشناسان، روی رشد ابعاد شخصیتی آن‌ها سرمایه‌گذاری کرده و وقت بگذاریم.

شطرنج را رسانه‌ای کنید 

او در ادامه از گمنامی این رشته ورزشی می‌گوید، از اینکه شطرنج نیاز به رسانه‌ای شدن دارد تا برای عموم فوایدش بازگو شود و در توضیح حرفش می‌گوید: یک بازیکن فوتبال از تیم معمولی را همه مردم می‌شناسند، اما قهرمانان این رشته گمنام‌اند و این رسالت بر عهده رسانه است. شما که دلسوزی کردید و با صبوری به حرف‌های ما گوش دادید، این لطف را در حق این رشته با معرفی‌اش کامل کنید.

شطرنج جایگزینی برای فضای مجازی

این مربی جوان و هم محله‌ای ما می‌افزاید: بیشتر افراد زمین چمن و فوتبال را خوب می‌شناسد و اولین حرفی که در رابطه با اوقات فراغت مطرح می‌شود، ثبت نام دانش‌آموزان در کلاس‌های فوتبال است، در حالی که بازی شطرنج هم نیاز به همین اطلاع‌رسانی دارد تا فوایدش برای مردم آشکار شود.

اگر شبیه رشته‌های دیگر بر روی این رشته ورزشی مانور داده شود قهرمانان زیادی از دل آن بلند خواهند شد. به خصوص در جولان فضای مجازی این روز‌ها که خیلی از خانواده‌ها از آن گلایه‌مند هستند، می‌توان این رشته را به عنوان جایگزینی برای آن معرفی کرد و به حتم توجه و علاقه خیلی‌ها را به خود جلب می‌کند.

* این گزارش پنج‌شنبه، ۴ شهریور ۹۵ در شماره ۲۰۴ شهرآرامحله منطقه ۱۱ چاپ شده است.