نونهالان اسکیتباز مشهدی روی سکوی قهرمانی 
زدن کوک امید به سیدی 
مخترع جاهدشهری به عشق وطن مهاجرت نکرد
محمدصادق شریعتی در رشته طب سنتی تحصیل و در تلاش و پژوهشی چندین‌ساله بیش‌از ۱۴ اختراع را به نام خود ثبت کرده است. او از کشور‌های چین و آلمان برای اقامت پیشنهاد‌هایی دریافت کرده، اما همچنان پاگیر کشورمان است.
محمدصادق شریعتی، ساکن قدیمی محله جاهدشهر است که با ظهور استعدادهایش در دوران جوانی به جرگه مخترعان و مبتکران می‌پیوندد و در تلاش و پژوهشی چندین‌ساله بیش‌از ۱۴ اختراع را به نام خود ثبت می‌کند. دکتر شریعتی که در رشته طب سنتی تحصیل کرده است، به‌جز پزشکی، اختراعاتی نیز در سایر علوم به ثبت رسانده و دو جایزه بین‌المللی را در کارنامه خود جای داده است.
او به‌واسطه همین اختراعاتش پیشنهاد‌هایی از کشور‌های آلمان و چین برای اقامت و فروش حق اختراع دریافت کرد، اما عرق ملی مانع پذیرش این پیشنهاد‌ها شد. او به عشق ثبت اختراعات به نام وطن، دست رد به سینه خارجی‌ها زد، اما هیچ حمایت مادی و معنوی از سوی دولت ندید. حالا درحالی‌که دیگر انگیزه‌ای برای اختراع جدید ندارد، در کنج خلوت خود، گاهی می‌اندیشد که کاش...
کشف نبوغ توسط معلم ریاضی
محمدصادق شریعتی سال ۱۳۴۴ در مشهد متولد می‌شود، دوران کودکی و نوجوانی او تفاوت چندانی با هم‌سن‌وسال هایش ندارد و به قول خودش، استعداد خاصی در او ظهور نکرده است، اما یک تفاوت میان او و هم‌سالانش وجود دارد که معلم ریاضی دوران راهنمایی برای اولین‌بار موفق به کشفش می‌شود.
«من از نظر درسی شاگرد ممتازی نبودم و حتی در برخی دروس از متوسط هم پایین‌تر بودم، اما یک تفاوت عمده با دیگر شاگردان و هم‌کلاس‌هایم داشتم؛ آن هم این بود که به یک جواب راضی نمی‌شدم و برای هر سوال به‌دنبال پاسخ‌های متعدد می‌گشتم. درکنار مطالعه و بررسی هر جوابی، راه‌حل‌های بسیاری به ذهنم می‌رسید، چیزی که معلم ریاضی‌ام به آن نبوغ و ابتکار می‌گفت.
یک روز معلم ریاضی‌مان مسئله‌ای سخت را روی تخته سیاه نوشت و از دانش‌آموزان خواست که جواب آن را بیابند. من بلافاصله شروع کردم و با چند راه ابتکاری جواب‌های به‌دست‌آمده را نوشتم. معلم که از راه‌حل‌های مختلف حل مسئله تعجب کرده بود، به من گفت: راه حل‌هایی که نوشته‌ای برای من هم جدید است، تو یک نابغه‌ای. او اولین کسی بود که این جمله را به من گفت و چنان انگیزه‌ای در من ایجاد کرد که سعی کردم همین بشوم.
گچِ آب مشهد، عامل کاهش حاصلخیزی خاک
محمدصادق شریعتی با ورود به دانشگاه و پیوستن به گروه نخبگان دانشگاه، اولین اختراع و ابتکار خود را در ۲۱ سالگی به ثبت می‌رساند. «اولین طرح پژوهشی من درباره آبیاری زمین‌های کشاورزی مشهد بود. در این پژوهش انواع خاک مشهد را آنالیز کردم و متوجه شدم که به‌دلیل گچی‌بودن خاک مشهد، به‌مرور زمان حاصلخیزی آن کاهش یافته است.
آب مشهد محتوی مقادیر زیادی گچ است که هنگام مصرف به‌ویژه در تابستان‌ها با تبخیر آب، این گچ بر روی زمین‌های کشاورزی مانده و سبب می‌شود به‌مرور زمان و با بالارفتن غلظت گچ، خاک حاصلخیزی خود را از دست بدهد. من برای مقابله‌با این جریان با ساخت یک‌دستگاه اختراعی و انجام چند مرحله کاتالیزور و تصفیه شیمیایی، گچ را از آب جدا کردم و از آن طرف با اضافه‌کردن املاح مورد‌نیاز خاک بر تقویت خاک افزودم.
این طرح در سال۱۳۶۵ به‌عنوان یک طرح برتر دانشگاهی شناخته و معرفی شد. همچنین برای اولین‌بار با اجرای طرح لوله‌کشی با نصب تنظیم اتوماتیک توزیع آب تا ۴۰ درصد کاهش آبیاری داشتیم؛ البته به‌دلیل موقعیت جنگی کشور این ابداع به مرحله اجرای نهایی نرسید.»
اختراعات نانویی در دوران جنگ
محمدصادق جوان که در رشته طب سنتی تحصیل می‌کند، با دیدن مشکلات بیماران و درد و رنج آن‌ها، اختراعاتی نیز درزمینه رشته تحصیلی خود به ثبت می‌رساند.«در دوران جنگ و سال‌های بعد از آن بیشتر نیرو‌ها و متخصصان پزشکی برای کمک به مجروحان جنگی و مناطق محروم بسیج شده بودند.
به همین خاطر شهر‌ها با کمبود پزشک متخصص و دارو مواجه بودند و بیماران دچار درد و رنج بسیار می‌شدند. یک دسته از این بیماران، کودکان خردسال بودند که تب و لرز در‌میان آنان شیوع داشت و در‌صورت رسیدگی‌نکردن با عوارضی، چون فلج و حتی مرگ همراه می‌شد.
در همین زمان من تحقیقاتی درباره ساخت نوعی داروی مسکن و کاهش‌دهنده درد در اطفال آغاز کردم و با استفاده‌از تکنولوژی نانو که علمی تازه و نو بود موفق‌به ساخت نانو داروی قطع‌کننده تب شدم که استفاده از آن در کودکان بیمار باعث جلوگیری از فلج و سوختگی بدن طفل می‌شد.»
در زمان جنگ با علم نانو که بسیار جدید بود، نوعی مسکن و کاهش دهنده تب و درد در کودکان را ساختم
ذوب سنگ کلیه با دارو
دارویی برای ذوب سنگ کلیه که توسط شرکت‌های داروسازی خارجی تأیید شده و ساخت روباتی کوچک در اتاق عمل از دیگر اختراعات شریعتی در حوزه پزشکی است. «افرادی که کلیه سنگ‌ساز دارند، همواره در زندگی رنج و درد بسیاری متحمل می‌شوند.
نیاز به مراقبت و توجه همیشگی از یک سو و درد و هزینه عمل‌های جراحی بیماران کلیوی از سوی دیگر سبب شد تحقیقاتی در این زمینه انجام دهم. سرانجام موفق به کشف دارویی جدید شدم که با کمترین عوارض و درد سنگ‌های کلیه را ذوب می‌کند و سبب دفع تکه‌های کوچک آن می‌شود.
تاثیر بهتر این دارو نسبت به نمونه‌های خارجی در همان زمان توسط پزشکان داروساز خارجی تایید شد و یکی از شرکت‌های بزرگ داروسازی اروپا در‌قبال تولید انحصاری این دارو مبلغ زیادی را به من پیشنهاد کرد. یکی دیگر از اختراعات من در حوزه پزشکی، ساخت سیستم اتوماتیک (روبات کوچک) در اتاق عمل برای کمک در جراحی‌های سخت و حساس بود.»
از لوله ضد یخ تا چشم سوم؛ اختراع در سایر حوزه‌ها
شریعتی تنها در حوزه علوم پزشکی موفق نبوده، او به دیگر حوزه‌های علمی و صنعتی نیز وارد شده و ابداعات و اختراعاتی نیز در این حوزه‌ها به ثبت رسانده است. «بعداز فراغت از تحصیل، فرصت بیشتری برای تحقیق و پژوهش در حوزه‌های دیگر علم و صنعت به دست آوردم. یک سال که زمستان مشهد خیلی سرد شده بود، در مدت چند روز دوبار لوله‌های آب خانه ما یخ زد و ترکید.
این حادثه سبب شد که من تولید لوله‌های ضدیخ قابل استفاده در همه مکان‌ها را دنبال کنم. انواع و اقسام مواد خام و معدنی را امتحان‌کردم و سرانجام موفق‌به اختراع لوله‌های ضدیخ مخصوصی شدم که حتی در دما‌های خیلی پایین قطبی هم یخ نمی‌زد و آب به‌صورت جاری و مایع وجود دارد.
اختراع دیگر من مرتبط‌با کارگاه‌های صنعتی و کنترل و نظارت بر وسایل اتوماتیک کارخانه‌ها بود، این اختراع به صورت چشم سوم عمل می‌کرد و بر روی سیستم‌های اتوماتیک نصب می‌شد و با تنظیم بر روی ساعت معین، بر عملکرد صحیح و روشن و خاموش‌شدن منظم دستگاه نظارت می‌کرد.
این وسیله، کارایی زیادی برای شیفت‌های شب صنایع که کارگران دچار خواب‌آلودگی می‌شدند، داشت و در بالابردن راندمان‌کاری و جلوگیری از مجروحیت‌ها موثر بود. در ادامه نیز ابداعاتی درزمینه کف‌سازی و سیستم عایق هواپیما‌ها انجام دادم که در بالابردن ضریب‌امنیتی و پرواز هواپیما تاثیرگذار است.
چندسال قبل هم که بحث مضرات استفاده از تلفن همراه و اشعه‌های مضر آنتن تلفن همراه مطرح شد، دستگاه گیرنده امواج در خلأ را که مانند یک سپر دفاعی عمل می‌کند و از برخورد امواج به بدن انسان جلوگیری می‌کند، اختراع و ثبت ملی کردم.»
برای ریزگرد‌ها برنامه دارم
دکتر شریعتی درزمینه مشکلات جامعه شهری مانند ترافیک، آلودگی هوا و ریزگرد‌ها نیز ابداعات و طرح‌های موثری ارائه داده است. «باتوجه‌به محدودیت فضای شهری مشهد و کمبود پارکینگ، ابداعاتی را برای استفاده حداکثری از فضای شهری و از‌بین‌بردن ترافیک شهری طراحی کردم. همچنین درزمینه کم‌کردن آلودگی هوا و جمع‌آوری ریزگرد‌های موجود در شهر نیز دستگاه‌هایی را اختراع کرده‌ام که آلودگی موجود در هوا را از بین می‌برد.»
تولید برق از جاذبه زمین
دکتر شریعتی تاکنون بیش‌از ۱۴ اختراع را به نام خود ثبت کرده است و برای دو عدد از این اختراعات نیز موفق به کسب جایزه و مقام بین‌المللی شده است. یکی از این ابداعات طرح «گرفتن برق از جاذبه زمین» است.
وی برای این اختراع موفق‌به دریافت مدال نقره جشنواره بین‌المللی مالزی در سال ۲۰۰۸ می‌شود. «این اختراع توسط بسیاری از داوران جشنواره مورد تمجید و تعریف قرارگرفت و یکی از داوران بین‌المللی جشنواره که آلمانی بود، به من پیشنهاد داد که اختراع خودم را دراختیار مهندسان صنایع این کشور قرار دهم تا آن‌ها با تولید انبوه، این دستگاه را به فروش برسانند.
او اقامت و درآمد بالا در کشور آلمان را به من پیشنهاد داد، اما من با این کار مخالفت کردم و به او گفتم: من یک ایرانی هستم و این اختراع را به ملتم تقدیم می‌کنم. بعداز برگشت از کشور مالزی من به دیدن یکی از مسئولان وزارت نیرو رفتم و درخواست کمک و یاری کردم، اما آن‌ها هیچ اعتنایی به من نکردند و این طرح نیز مسکوت ماند.»
به دولت مالزی گفتم من یک ایرانی هستم و این اختراع را به ملتم تقدیم می‌کنم اما مسئولان هیچ اعتنایی به من نکردند
ماجرای شکایت از کشور چین!
دکتر شریعتی، ماجرای شکایت از کشور چین را که در بسیاری از رسانه‌های کشور مطرح شد، این‌چنین شرح می‌دهد: «قطار بدون توقف یکی دیگر از اختراعات من است که با آن در جشنواره بین‌المللی چین شرکت کردم و از طرف داوران به‌عنوان مخترع برتر نمایشگاه برگزیده شدم و حتی مسئولان چینی به من پیشنهاد فروش این اختراع را دادند، اما چون من راضی به این کار نشدم، آن‌ها نیز با‌وجود قطعیت مدال طلای من، به من مدال پایین‌تری دادند.
بعد از مدتی مخترعان کشور چین با استفاده از اطلاعاتی که من دراختیارشان قرار داده بودم، مدعی این اختراع به نام خودشان شدند. من نیز برای مقابله با این ادعا با روزنامه‌های تهران، خراسان، قدس و... مصاحبه کردم و از‌طریق سایت‌های مختلف دروغ آن‌ها را برملاکردم. من حتی با استخدام یک وکیل از کشور چین شکایت کردم، اما به‌دلیل هزینه‌های هنگفت وکالت از این کار منصرف شدم.»
دولت حمایت نمی‌کند
در پایان این گفتگو دکتر محمدصادق شریعتی که رکورد ثبت پنج‌اختراع در یک سال را دارد، به‌دلیل نبود حمایت و تشویق دولت می‌گوید دیگر دل و دماغی برای اختراع کردن ندارد و از اینکه پیشنهاد‌های خارجی را قبول نکرده است، کمی احساس ندامت و پشیمانی دارد.
«دولت ما نه تنها در حمایت‌کردن مالی از مخترعان نقش چندان موثری ندارد، در حمایت‌معنوی از مخترعان نیز فعال نیست. در هر کشوری که مخترع، اختراعی را به نام خود ثبت کند، دولت حمایت‌های قانونی و دفاعی از این اختراع را برعهده می‌گیرد و مانع ثبت اختراع به نام فرد یا کشور دیگری می‌شود، اما در کشور ما این تعهد و پیگیری وجود ندارد؛ به همین دلیل مخترعان همیشه در نگرانی و اضطراب به سر می‌برند.
به همین دلیل است که گاهی که به یاد پیشنهاد‌های سودآور خارجی‌ها و رها‌شدن اختراعات خودم می‌افتم، فکر می‌کنم اگر به خارج می‌رفتم وضعیت خیلی بهتری داشتم. در کشور ما هنوز تفاوتی بین مخترع و متخصص وجود ندارد. متخصص کاری را انجام می‌دهد که آموزش دیده است، اما مخترع با اختراع یک دستگاه جدید می‌تواند یک انقلاب و تحول عظیم به وجود آورد.
اگر ابداعات من امروز فراموش شده و خاک می‌خورند، به خاطر نبود حمایت مادی و معنوی دولت است. من که به خاطر سربلندی کشور و ملتم به خارج نرفتم، از دولت می‌خواهم از مخترعان حمایت بیشتری کند.»
* این گزارش پنج شنبه، ۱۱ تیر ۹۴ در شماره ۱۰۵ شهرآرامحله منطقه ۱۲ چاپ شده است.
لینک کوتاه
آوا و نمــــــای شهر
