دانش‌آموزان محله احمدآباد برای ناشنوایان سایت طراحی کردند

در‌حالی موضوع شرکت در جشنواره خوارزمی در بخش طراحی سایت به آن‌ها پیشنهاد شد که کوچک‌ترین آشنایی با رایانه نداشتند. همه اطلاعاتشان در حد روشن و خاموش‌کردن سیستم بود و کار با موس. اما وقتی وارد گود شدند و انگیزه پیدا کردند، دیگر نه خواب داشتند و نه خوراک، تا‌جایی‌که حتی مدتی خانواده‌هایشان را هم درست نمی‌دیدند.

ستایش بیات و گلسا عامری، دو دانش‌آموز موفق دبیرستان دخترانه فرزان در محله احمدآباد هستند که طرحشان در نهمین جشنواره جوان خوارزمی سال‌تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ موفق به کسب رتبه برتر استانی شد.

گفت‌وگویمان با گلسا و ستایش چهارده‌ساله در دفتر مدیر مدرسه انجام می‌شود و دو دختر نوجوان شاداب و پر از هیجان ساکن محله احمدآباد از مسیر رسیدن به این موفقیت می‌گویند.

کار با رایانه برایمان غریب بود

ستایش می‌گوید: تصور اینکه یک روز خودم سایتی طراحی کنم و برنامه‌ای بنویسم برایم دور از ذهن بود، چه رسد به اینکه بتوانم با مشارکت دوست و هم‌کلاسی‌ام بین ۴۷ منطقه استان اول شوم.

او تعریف می‌کند: وقتی معاون و مدیر مدرسه به من و گلسا حضور در جشنواره جوان خوارزمی را پیشنهاد کردند، مردد ماندیم؛ چون هیچ کدام از ما کمترین اطلاعی درباره طراحی سایت و برنامه‌نویسی نداشتیم؛ حتی کاربرد معمولی با رایانه را هم نمی‌دانستیم، اما گفته شد که مدرسه برایمان مربی می‌گیرد و فرصت چند‌ماهه برای آموزش و یادگرفتن داریم.

گلسا دنبال صحبت‌های هم‌تیمی‌اش را می‌گیرد و ادامه می‌دهد: از بهمن سال‌۱۴۰۱ تا تیر امسال، مشغول تمرینات فشرده و سخت و آموزش بودیم؛ به‌طوری‌که حدود یک‌ماه حتی به مدرسه نرفتیم. در آن مدت در خانه یکی از هم‌تیمی‌ها که در زیر‌شاخه دیگری شرکت کرده بود، تمرین می‌کردیم. مادر دوستمان، آنیتا گفتاری که طرح و ایده‌اش مقام اول کشوری را کسب کرد، خیلی به لحاظ علمی و روحیه حمایتمان کرد.

آنیتا چند مقام کشوری کسب کرده بود. مادرش همیشه به ما می‌گفت «پایان این رقابت رسیدن به مقام کشوری است. شما باید طوری تلاش کنید که خودتان را در انتهای این رقابت ببینید. این‌طوری بدون تردید از جشنواره دست خالی برنخواهید گشت.»

همین طور هم شد. من و دوستم، ستایش، تمام تلاشمان رسیدن به اول کشوری بود، اما از‌آنجا‌که اولین حضور بود و ما هم کم‌تجربه، اول استانی مقامی بود که به دست آوردیم.

طراحی سایت برای دانش‌آموزان ناشنوا

از سایتی که طرحی و ارائه کرده‌اند، می‌پرسم. این ستایش است که توضیح می‌دهد و می‌گوید: ما تصمیم گرفتیم سایتی را طراحی کنیم که کاربردی باشد و کمتر‌کسی به فکر طراحی آن در کشور افتاده باشد.

آن سال‌ها به‌دلیل شیوع کرونا آموزش مدارس و دانشگاه‌ها مجازی بود. جزوه‌ها و کتاب‌های کمک‌درسی و آموزشی، همچنین آموزش و ارائه تکالیف از‌طریق مجازی برای دانش‌آموزان عادی، امکان‌پذیر و راحت بود، اما دانش‌آموزان ناشنوا از این امتیازات آموزشی بهره‌مند نبودند. این موضوع، جرقه‌ای در ذهنمان ایجاد کرد.

شما باید طوری تلاش کنید که خودتان را در انتهای این رقابت ببینید

این دو دانش‌آموز تصمیم گرفتند برای سایتی کاربردی برنامه بنویسند؛ سایتی که کار آموزش دروس را برای دانش‌آموزانی که فقط با زبان اشاره متوجه مفاهیم کتاب‌های درسی می‌شوند، آسان‌تر کند.

صدیقه افشار، معاون مدرسه که در این گفتگو حضور دارد و به‌عنوان پشتیبان فنی، تیم این دو دانش‌آموز را هدایت و راهنمایی می‌کرده است، می‌گوید: از موضوع آموزش ابتدایی طراحی سایت و برنامه‌نویسی بچه‌ها که با وجود غیرحرفه‌ای بودن پیشرفت خیلی خوبی داشتند، بگذریم.

در پرداخت موضوعی که کاربردی هم باشد، آن‌ها خیلی با دقت پیش رفتند. خواندن مقالات و حتی بازدید از مدرسه ناشنوایان و گفتگو با بچه‌ها از‌طریق مربی ناشنوایان برای درک بهتر مشکل این دانش‌آموزان، آن‌ها را در ارائه طرح و گرفتن امتیاز برتر از هیئت داوران خیلی کمک کرد. البته مشکلاتی هم بر سر راهشان بود که بهتر است از زبان خودشان بشنوید.

قول دادند و حمایت نکردند

ستایش می‌گوید: برای پیشبرد کار به کمک کسانی نیاز داشتیم که با زبان اشاره آشنا باشند و در تولید محتوا کمکمان کنند. در مذاکراتی که با مرکز ناشنوایان داشتیم، موافقت کردند بعد از تولید محتوا، در قسمت ترجمه به زبان اشاره و لب‌خوانی حمایتمان کنند. اما متأسفانه با اینکه کار را تحویل داده بودیم، با امروز و فردا‌کردن و پاس‌کاری و در‌نهایت انجام‌ندادن کار، ما را در تنگنا قرار دادند، به‌طوری که به‌شدت استرس داشتیم که شاید طرحمان برای روز داوری آماده نشود.

درنهایت هم با پرداخت هزینه‌ای به یک نفر که با زبان اشاره و لب‌خوانی آشنا بود، بخشی از محتوای درسی آماده‌شده را به زبان اشاره ناشنوایان ترجمه کردیم و توانستیم طرح را برای داوری ارائه کنیم.

خانواده‌ها، شریک موفقیت

گلسا درباره شیوه کار سایت توضیح می‌دهد: سایت که باز می‌شود، فرد انتخاب می‌کند که عادی است یا ناشنوا. بعد‌از انتخاب گزینه ناشنوا، ضمن قطع‌شدن صدا، تصویر شخصی گوشه مانیتور می‌آید که با زبان اشاره و لب‌خوانی محتوای آموزشی را تشریح می‌کند و توضیح می‌دهد. ما چند‌شبانه‌روز مشغول تولید محتوای کتاب ریاضی خودمان بودیم و حتی بعضی جا‌ها باید برای دروسی تولید محتوا می‌کردیم که هنوز به آن درس نرسیده بودیم.

گلسا و ستایش که طرحشان در دهمین جشنواره نوجوان خوارزمی موفق به کسب رتبه برتر استانی شد، موفقیت امروزشان را مدیون کار دلسوزانه مربیان مدرسه به‌ویژه حمایت‌های خانم افشار، معاون مدرسه و پشتیبان فنی تیم دو‌نفره‌شان و خانم زرخوانی، مدیر مدرسه و مادر آنیتا، می‌دانند. اما نباید از حمایت‌های خانواده‌های این دو دانش‌آموز غافل شد.

ستایش می‌گوید: رشته‌ای که ما انتخاب کرده بودیم، برای خانواده‌هایمان ناشناخته بود و اطلاعات چندانی از آن نداشتند؛ به‌همین‌دلیل نگران بودند مبادا از درس‌هایمان عقب بیفتیم. برای همین چند‌جلسه پدر‌ها و مادرهایمان در مدرسه حضور یافتند و با صحبت‌های خانم‌ها افشار و زرخوانی مجاب شدند و اجازه حضور در این جشنواره مشروط‌به عقب‌نیفتادن از درس به ما داده شد.

گلسا هم می‌گوید: پدر من که عضو انجمن اولیا و مربیان مدرسه است، در بازدید از مدرسه و مراکز ناشنوایان همراهی می‌کرد و حتی وقتی کسی پیدا نشد محتوای تولیدی ما را ترجمه کند، یک نفر را پیدا کرد تا این کار را برایمان انجام دهد.

خانواده‌های هر‌دو نفر ما با اطمینان به مسیری که انتخاب کرده بودیم و هدفی که داشتیم، خیلی همراهی‌مان کردند، به‌طوری‌که یک‌ماه‌و‌نیم در خانه یکی از هم‌تیمی‌ها مشغول فعالیت‌های علمی و تولید محتوای آموزشی بودیم و آخر شب‌ها فقط برای خواب به خانه می‌رفتیم.

* این گزارش شنبه ۹ دی‌ماه ۱۴۰۲ در شماره ۵۴۱ شهرآرامحله منطقه ۱ و ۲ چاپ شده است.