سلطان علی مشهدی، الگوی خوشنویسان قاسم‌آباد است
سلامی| انجمن خوشنویسان قاسم‌آباد در فلاحی ۱۵ به مدت ۱۰ سال است که در سه طبقه دایر شده و همچنان فعالیت دارد. طبقه اول آن اداری و طبقه دوم آن محل برگزاری کلاس‌های خوشنویسی است. طبقه سوم آن نیز مربوط به آمفی‌تئاتر است که در آن برنامه‌های فرهنگی برگزار می‌شود.
انجمن خوشنویسان قاسم‌آباد با عنوان «مرکز خوشنویسی سلطان علی مشهدی» در انتهای پارکی بین فلاحی ۱۵ و ۱۷ واقع شده است که به نوعی شعبه ۲ انجمن خوشنویسی مشهد است. سلطان علی مشهدی ملقب به «قبله‌الکتاب» از خوشنویسان ایرانی قرن نهم و دهم هجری است.
ساختمان انجمن در نزدیکی بیمارستان «مهرگان» قرار دارد و با وجود قدمت ده‌ساله هنوز طراوت و نو بودن خود را حفظ کرده است. وجود تابلو‌های متعدد تذهیب و خطاطی بر دیوارها، نشان از فعال بودن این مرکز دارد.
«غلامحسن عباسیان» مدیر انجمن است. مردی هفتادساله که بازنشسته فرهنگی است. او می‌گوید: «انجمن خوشنویسی کشور قبل از انقلاب به دست برادران میرخانی تأسیس شد و امروزه در تمامی استان‌ها شعبه دارد. در حال حاضر هر دو برادر فوت کرده‌اند، ولی میراث آن‌ها به جای مانده است.
شعبه اصلی انجمن خوشنویسی در مشهد واقع در پارک ملت و در ساختمان مجمتع فرهنگی امام رضا (ع) است و این مرکز شعبه دوم مشهد است. زمین این مجتمع متعلق به انجمن خوشنویسان است و ساختمان آن را اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان ساخته است و مدیریت آن را به انجمن سپرده است.
البته شعبات دیگری وجود دارد که دائمی نیستند و در سطح شهر پراکنده‌اند؛ به این معنا که کلاس‌هایی توسط خوشنویسان دایر می‌شود که در آن هنرجویان را آموزش می‌دهند و بعد از آموزش به کار خود پایان می‌دهند».
از گهواره تا گور خوشنویسی بیاموز!
«در این مرکز دو نوع خط آموزش داده می‌شود. یکی آموزش خوشنویسی با خودکار است که آن را خط «تحریری» می‌نامیم و دیگری خط با قلم‌نی است. خوشنویسی با خودکار یا همان خط تحریری به سه سطح «مقدماتی، تکمیلی و پیشرفته» تقسیم می‌شود که هرساله در این مرکز کلاس‌های آموزشی آن برگزار می‌شود.
خطاطی با قلم‌نی نیز در شش سطح «مقدماتی، متوسط، خوش، عالی، ممتاز و فوق ممتاز» تقسیم‌بندی می‌شود. کلاس‌های مرکز بنا به شرایط هنرجویان در دو ترم برگزار می‌شود یعنی هم ترم تابستان داریم و هم ترم سالیانه. کلاس‌های تابستان مرکز در دو ماه تیر و مرداد و به صورت فشرده برگزار می‌گردد و شهریور هم از آن‌ها امتحان به عمل می‌آید. کلاس‌های سالیانه، همراه با سال تحصیلی از مهرماه شروع می‌شود و تا خردادماه ادامه می‌یابد.
از استاد عباسیان درباره هنرجویان می‌پرسم و می‌گوید: در این مرکز از کودک هفت‌ساله تا پیرمرد شصت‌هفتادساله حضور دارد. هفتادساله که می‌گوید، یاد خودش می‌افتم که می‌گفت «بعد از بازنشستگی و بر حسب اتفاق با این هنر آشنا شده‌ام و مدرک خود را با علاقه و پشتکار، توانسته‌ام بگیرم».
کار خوشنویسی کار دل است و من خوشنویسی را هنر «شخصیت» می‌دانم که روح را پرورش می‌دهد. در این مرکز مادران زیادی هستند که بچه‌های خود را که اکثرا ابتدایی هستند، نزد ما می‌آورند که خط تحریر آن‌ها را تقویت کنیم.
علاوه بر این بار‌ها از قشر تحصیل‌کرده کشور در اینجا بوده‌اند که ذوق هنری داشته‌اند و برای صیقل روح هنری خود به این مرکز آمده بودند تا خوشنویسی بیاموزند. کم نبوده‌اند دکتر، مهندس و استاد دانشگاه‌هایی به این مرکز آمده‌اند و پابه‌پای دیگر هنرجویان به تمرینخط و خطاطی پرداخته‌اند.
حرف اول این مرکز است
«بر سر کیفیت تأکید خاصی داریم. به همین خاطر در پایان ترم از هنرجو یک امتحان می‌گیریم. این امتحان‌ها به صورت کشوری است و در یک روز و یک ساعت خاص در کل کشور برگزار می‌شود. سؤال‌های امتحان در تهران طرح می‌شود و دقایقی قبل از امتحان به دست ما می‌رسد و بعد از امتحان نیز اوراق جمع‌آوری و به تهران فرستاده می‌شود تا در آن‌جا تصحیح شود.
این همه سخت‌گیری برای این است که کیفیت در انجمن خوشنویسی کشور حکم‌فرما باشد. در پایان هم به تمامی هنرجویانی که از این امتحان سربلند بیرون می‌آیند، مدرک خوشنویسی می‌دهیم که مورد تأیید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است و بنا به دوره‌ای که هنرجو آن را گذرانده است، معادل مدارک دانشگاهی (کارشناسی، کارشناسی ارشد و بالاتر) محسوب می‌شود».
امرار معاش با خوشنویسی
«آمفی‌تئاتری که در این مرکز وجود دارد، باعث شده است که افراد مختلف برای برپایی جلسات هنری به این مرکز مراجعه کنند. به افرادی که به آمفی‌تئاتر می‌آیند، توضیحاتی از خوشنویسی می‌دهیم و آن‌ها را نیز جذب کلاس‌های خوشنویسی می‌کنیم؛ زیرا این هنر باید به جوانان شناسانده شود.
خوشنویسی هنر مفیدی است که خیلی‌ها در مشهد از این هنر امرار معاش می‌کنند. طبق ضوابط کسی که مدرک «ممتاز» گرفته است، می‌تواند خوشنویسی را تدریس کند. در همین منطقه افرادی هستند که خوشنویسی را به شکل خصوصی تدریس می‌کنند و هنرجویان خود را برای امتحان و گرفتن مدرک رسمی به این مرکز می‌فرستند تا از آن‌ها امتحان متفرقه گرفته شود و در صورت قبولی، مدرک به آن‌ها داده شود.»
در شصت‌سالگی خوشنویس شدم
خودِ استاد نشان‌دهنده این جمله است که «هرگز برای یادگیری دیر نیست». «خوشنویسی، هنری ذاتی است و در طبع هر فرد نهفته است فقط باید این استعداد را کشف و بیدار کرد. من از کودکی به هنر علاقه داشتم و شخصیت‌های کارتونی و فیلم‌های آن زمان را نقاشی می‌کردم. خوشنویسی‌ام نیز خوب بود.
یادم می‌آید دوران تحصیل خود را در مدرسه «جلیل نصیرزاده» در چهارراه عشرت‌آباد به پایان رساندم. آن زمان دبیر هنر از ما، امتحان خوشنویسی گرفت. من خط خوبی داشتم و سرمشقی که داشتم را به زیبایی نوشتم و تحویل معلم دادم. دو نفر از همکلاسی‌هایم در نوشتن خط مانده بودند و از من تقاضا کردند که برای آن‌ها هم بنویسم، چون فرصت کافی نبود برای آن‌ها سریع نوشتم و عاقبت نمره من ۱۸ شد و آن دو هم ۱۶ گرفتند.
همکلاسی‌های دیگر به این قضیه پی بردند و به معلم قضیه تقلب را گفتند و او نیز نفری چهار نمره از ما سه نفر کم کرد. این خاطره را هیچ‌وقت فراموش نمی‌کنم. بعد از بازنشستگی تا مدتی در یک مدرسه غیرانتفاعی فعالیت می‌کردم. در آن مدرسه کلاس‌های فوق برنامه خوشنویسی برپا بود و من همان‌جا با اساتید خوشنویسی آشنا شدم و به صورت رسمی به دنبال این هنر رفتم و مدرک ممتاز خود را گرفتم».
* این گزارش چهارشنبه، ۹ اسفند ۹۶ در شماره ۲۸۳ شهرآرامحله منطقه ۱۰ چاپ شده است.
لینک کوتاه
روایات مشابه
ارسال نظر
محضردار سیار 
رتبه برتر مهرداد زرندی در مداحی 