خانه امینی، ناایمن شده است

ابراهیم شعبان‌پور| خانه تاریخی امینی که به شمارۀ ۱۲۰۷۵ در ۱۲ تیر ۱۳۸۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده، در اوایل دورۀ پهلوی اول ساخته شده و در بولوار وحدت، وحدت ۱۳ پلاک ۲۱۵ قرار دارد.

این بنا که ساخت آن به حدود ۸۰ سال قبل بازمی‌گردد، به‌دلیل سکونت خانوادۀ امینی به منزل امینی شهرت یافته است.

ویژگی‌های معماری خانه امینی

ورودی بنا همراه با اجرای تزئینات است و فرم معماری آن نیز با همین تزئینات شکل گرفته است. تزئینات گچبری داخلی بنا، تزئینات آجرکاری در بدنۀ داخلی بنا و استفادۀ پافیلی‌ها در فرم‌بخشیدن به این تزئینات در زوایای نمای داخلی ساختمان از دیگر ویژگی‌های این معماری است. تلفیق آجرکاری‌های مختلف با تزئینات کاشی‌کاری از دیگر ویژگی‌های بارز بنای یادشده است.

در چوبی و قدیمی ورودی بنا در میان دو پافیلی رفیع قرار گرفته است. سر در حیاط هم با کاشی‌کاری رنگی سیاه و فیروزه‌ای و آجر‌های تراش‌خورده در فرم‌های هندسی ساده و متقارن، تزئین شده است. البته تزئینات کاشی معرق رنگی زرد، سیاه، سفید و قهوه‌ای نیز در این میان دیده می‌شود.

کمی بالاتر پنجره‌ای مربع‌شکل زیر قابی آجری به‌شکل جناقی قرار گرفته است و رخ بام سردر با آجر‌های لعاب‌دار فیروزه‌ای و ساده، دندان‌موشی شده است.

نمای دیوار بیرونی منزل با اندودی از کاهگل پوشیده شده است و دو پنجرۀ کوچک چوبی با حفاظ‌های فلزی (فرفورژه) در میان این ضلع خودنمایی می‌کنند. دیوار‌های حیاط با قاب‌هایی عقب نشسته از آجر در فرم قوس‌های نیم‌دایره و رخ بامی زیبا با آجر‌های قاشقی آراسته شده است.

درون بعضی اتاق‌ها هم شومینه‌های دیواری قرار گرفته است. این شومینه‌ها دارای تزئینات گچی هستند و قاب‌های آجری چهارچوب آن‌ها و اشو‌ها را دربرگرفته است. سقف برخی اتاق‌ها هم قالب‌بندی شده و برخی دیگر تیرپوش است.

حیاط این خانه هم با کف‌فرش آجری پوشیده شده است. نمای بنا از داخل حیاط دارای دو ستون و دو نیم‌ستون مرتفع است که با آجر‌هایی با تزئینات ستاره‌ای آراسته شده‌اند. این ستون‌های مرتفع به‌وسیلۀ پوششی در وسط -که با دو قسمت پیشخوانی در پایین و تراس در بالا نمایان شده است- به هم می‌پیوندند.

وضعیت فعلی

خانۀ تاریخی امینی در نقشه طرح مصوب با توجه به کاربری‌های اطراف خود وضعیت نسبتا مطلوبی دارد، ولی در حال حاضر وضعیت آن نامناسب و نگران‌کننده است.

در اثر بارندگی‌های اخیر ساختمان جبهه شمالی این بنا کاملا ریخته است. همسایه‌ها و مالک بنا از وضعیت فعلی آن گلایه‌مند هستند و می‌گویند: «خانه امینی در حال حاضر محل تجمع معتادان شده» و «با ریزش ساختمان، خانه‌های اطراف نیز دچار صدمه و آسیب شده‌اند.».

* این گزارش پنجشنبه، ۲۶ مرداد ۹۶ در شماره ۲۴۷ شهرآرامحله منطقه ثامن چاپ شده است.