این داروخانه، خیریهای برای بیماران است 
مرکز سنجش مهارت، حلقه وصل دانشگاه و بازار 
مرکز سنجش مهارت، حلقه وصل دانشگاه و بازار
بیکاری یکی از معضلات بزرگ و همیشگی کشور ماست که سال‌هاست گریبانگیر جوانان ما شده و برنامه‌های اشتغال‌زایی مسئولان همچنان به روند صعودی آن نرسیده است. درصد زیادی از این جوانان بیکار، فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها هستند که عموما بدون مهارت عملی‌اند.
بهترین راهکار برای برون‌رفت از این معضل، حرکت به‌سمت کارآفرینی و توانمندسازی مشاغل است. در این میان سازمان آموزش فنی‌و‌حرفه‌ای ارگانی است که فقط به حرف اکتفا نکرده و سال‌هاست به میدان عمل آمده است و در این عرصه به توانمندسازی جوانان و رفع موانع کسب‌و‌کار پرداخته است. مرکز سنجش مهارت ثامن، واقع در بولوار صادقیه تنها نماینده سازمان فنی و حرفه‌ای در منطقه ۱۲ است که قدم در راه توانمندسازی جوانان تحصیل‌کرده گذاشته است.
مهارت‌آموزی در زندان!
افچنگی در ابتدا آموزش مهارت و توانمندسازی را از اهداف سازمان آموزش فنی‌و‌حرفه‌ای می‌داند و می‌گوید: سازمان آموزش فنی‌و‌حرفه‌ای یکی از معاونت‌های مستقل وزارت کار است که وظیفه آن مهارت‌آموزی به اقشار بدون مهارت جامعه است؛ دانشجویان و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی، جوانان جویای کار، سربازان نظام وظیفه که می‌توانند در پادگان‌ها دوره‌های کسب مهارت بگذرانند، حتی در زندان‌ها و ندامتگاه‌ها و اردوگاه‌های ترک اعتیاد نیز دوره‌های آموزش مهارت برگزار می‌شود.
روستاییان، زنان سرپرست خانوار یا بدسرپرست از دیگر اقشار مورد توجه این سازمان هستند. به‌طورکلی هر جایی که امکان برگزاری آموزش‌های مهارتی وجود داشته باشد، سازمان فنی‌و‌حرفه‌ای اقدام به برگزاری دوره‌های کسب مهارت کرده است. این سازمان در هر استان یک اداره کل دارد که در هر شهرستان یک مرکز آموزش فنی‌و‌حرفه‌ای در دو بخش مجزای خواهران و برادران دایر می‌کند.
۶ مرکز آموزش فنی‌و‌حرفه‌ای در مشهد
مدیر مرکز سنجش مهارت ثامن مشهد به فعالیت مراکز دیگر فنی‌و‌حرفه‌ای در مشهد اشاره می‌کند و می‌گوید: ۶ مرکز آموزش فنی‌و‌حرفه‌ای در مشهد وجود دارد که فعالیت‌ها در این مراکز تفکیک شده‌اند؛ به‌طور مثال مرکز شماره یک واقع در میدان تلویزیون مسئولیت برگزاری آموزش‌های طرح هجده‌ماهه را برعهده دارد؛ این طرح از قدیم به طرح ایران و آلمان شهرت که در آن کارآموزان طی ۱۸ ماه به کسب مهارت پرداخته و مدرکی معادل فوق‌دیپلم نظام آموزشی دریافت می‌کنند.
معمولا افرادی که از این دوره‌ها فارغ‌التحصیل می‌شوند، مهارت‌های شغلی خوبی کسب کرده و به‌سرعت جذب بازار کار می‌شوند. مرکز آموزش گردشگری و هتلداری که در مجاورت مرکز شماره‌یک واقع است نیز در زمینه‌های آموزشی مربوط به هتلداری و گردشگری فعالیت می‌کند. مرکز خواهران نجمه؛ واقع در میدان فردوسی دیگر مرکز فعال آموزش فنی‌و‌حرفه‌ای است که در زمینه آموزش‌های خواهران مانند صنایع دستی، صنایع چوب و... اقدام به برگزاری کارگاه‌های آموزشی می‌کند. مرکز بعدی، در مجاورت اداره کل سازمان، واقع در بولوار قرنی قرار دارد که ارائه آموزش‌های درجه ۲ در رشته‌های فنی‌و‌حرفه‌ای برای آقایان را برعهده دارد.
مرکز ارم واقع در انتهای شهید صادقیه ۲۷، مرکز مهارت‌های پیشرفته است. وظیفه این مرکز برگزاری دوره‌های آموزشی برای دانشجویان و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی است که عمدتا دوره‌های نرم‌افزاری مانند شبکه‌های کامپیوتری هستند که بسیار از آن استقبال شده است.
از آنجایی‌که بنده قبلا ریاست این مرکز را برعهده داشتم اطلاع دارم که تمامی متقاضیان این دوره‌ها فارغ‌التحصیلان دانشگاهی بودند. یک مرکز فنی‌و‌حرفه‌ای جدید هم در بولوار امام علی (ع)، انتهای شهید فلاحی تأسیس شده که مختص معلولان است. در دیگر مراکز نیز ممکن است دوره‌هایی برای معلولان برگزار شود، اما این مرکز تنها مرکز آموزش فنی‌و‌حرفه‌ای ویژه معلولان در سراسر کشور است.
آخرین مرکز، مرکز سنجش مهارت ثامن مشهد است که بنده مسئول آن هستم و وظیفه برگزاری آزمون‌های مهارتی کارآموزان را برعهده دارد. تمامی کارآموزانی که در دیگر مراکز فنی‌و‌حرفه‌ای شامل دولتی یا خصوصی کسب مهارت می‌کنند، پس از اتمام دوره برای سنجش مهارت خود به این مرکز ارجاع داده می‌شوند.
همکاری بخش خصوصی با فنی و حرفه‌ای
افچنگی از همکاری بخش خصوصی با سازمان فنی‌و‌حرفه‌ای می‌گوید و اضافه می‌کند: سازمان آموزش فنی‌و‌حرفه‌ای در دو بخش فعالیت می‌کند؛ نخست بخش دولتی که شامل اداره کل و مراکز آموزش فنی‌و‌حرفه‌ای است و دوم بخش خصوصی که آموزشگاه‌های خصوصی را شامل می‌شود.
در واقع سازمان به موازات بخش دولتی، اقدام به اعطای مجوز به بخش خصوصی کرده است که با عنوان آموزشگاه‌های آزاد فنی‌و‌حرفه‌ای مشغول به فعالیت هستند. این مجوز‌ها طی شرایط خاصی که مؤسس، مدیر، مربی‌ها و محل آموزشگاه باید واجد آن باشد، به این بخش واگذار می‌شود.
آموزش‌ها در دو بخش دولتی و خصوصی یکسان است با این تفاوت که در مراکز دولتی شهریه دریافت نمی‌شود، اما در بخش خصوصی، کارآموزان ملزم به پرداخت شهریه طبق مصوبه اداره کل آموزش فنی‌و‌حرفه‌ای می‌شوند.
تمامی کارآموزان چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی شهر مشهد، پس از اتمام دوره به مرکز سنجش مهارت ثامن معرفی می‌شوند و در صورت قبولی در آزمون این مرکز، گواهی‌نامه مهارت دریافت می‌کنند. البته گواهی‌نامه کارآموزان بخش دولتی و خصوصی یکسان است و تفاوتی با یکدیگر ندارد.
برگزاری آزمون آنلاین
مدیر مرکز سنجش مهارت ثامن درباره نحوه سنجش مهارت و اعطای گواهی‌نامه به کارآموزان می‌گوید: به طور معمول روزانه در این مرکز از ۲۸۰ نفر آزمون کتبی گرفته می‌شود. این آزمون‌ها در کارگاه‌های آزمون آنلاین برگزار می‌شوند؛ به این صورت که کارآموزان پس از واردکردن نام کاربری و رمز عبور، سؤالات آزمون خود را مشاهده کرده و پس از پاسخ‌گویی می‌توانند بلافاصله از نتیجه آزمون خود مطلع شوند و نمره خود را ببینند.
در صورت قبولی در این آزمون‌ها، کارآموزان باید برای شرکت در آزمون عملی به مرکز یا آموزشگاه خود مراجعه کنند. پس از قبولی در آزمون عملی کارآموزان گواهی‌نامه مهارت دریافت می‌کنند. برای دریافت کارت نیز، کارآموزان باید دوباره به مرکز سنجش مهارت ثامن مراجعه و آن را از باجه مربوطه دریافت کنند.
تأیید صلاحیت مشاغل صنفی
افچنگی از مسئولیت‌های سازمان فنی‌و‌حرفه‌ای درباره توانمندسازی اصناف می‌گوید و می‌افزاید: یکی دیگر از بخش‌های مرکز آموزش فنی‌و‌حرفه‌ای، ارائه خدمات به دارندگان مشاغل صنفی است. براساس ضوابط، هرکس که متقاضی دریافت پروانه کسب یا تمدید آن باشد، برای تأیید صلاحیت به مرکز آموزش فنی‌و‌حرفه‌ای معرفی می‌شود و پس از قبولی در آزمون این مرکز، در صورت تأیید صلاحیت، برای اخذ یا تمدید پروانه کسب به اتحادیه خود معرفی می‌شود.
بیمه کارگران ساختمانی
بخش دیگری که به‌طور متمرکز، فقط در این مرکز به آن پرداخته شده است، موضوع کارگران ساختمانی بدون مهارت است.
مدیر مرکز سنجش مهارت ثامن در همین زمینه می‌گوید: کشور ما، کشوری زلزله‌خیز است و هرساله شاهد زلزله‌های متعددی هستیم. بسیاری از بنا‌های ساخته شده در کشور بدون اصول مهندسی است. بخشی از این نبودصحت ساخت، به دلیل وجود کارگران بدون مهارت است که در صنعت ساختمان‌سازی فعالیت می‌کنند.
دولت سعی کرده است با ورود به این بخش کارگران ساختمانی را تشویق به شرکت در دوره‌های فنی‌و‌حرفه‌ای کند؛ به همین دلیل اعلام کرد که کارگران دارای گواهی‌نامه مهارت توسط دولت بیمه می‌شوند. همین امر موجب ترغیب این قشر برای شرکت در دوره‌های آموزشی فنی‌و‌حرفه‌ای شد؛ به‌طوری‌که در این مرکز هر ۲ الی ۳ ماه، بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ کارگر ساختمانی تحت آموزش قرار می‌گیرند.
به‌طور کلی تمامی این مراحل از برگزاری دوره و آزمون تا تأیید صلاحیت و صدور گواهی‌نامه در مرکز سنجش مهارت ثامن انجام می‌شود. کارگران پس از دریافت کارت مهارت با مراجعه به واحد صنفی برای دریافت بیمه خود اقدام می‌کنند. در این بیمه دوسوم هزینه‌ها توسط دولت و یک‌سوم توسط شخص پرداخت می‌شود. در کنار همه این‌ها، دوره‌های آموزشی محدودی نیز در این مرکز ارائه می‌شود که شامل چهار کارگاه آموزشی: کارگاه جوشکاری، کارگاه برق صنعتی، کارگاه صنایع ساختمان و کارگاه ماشین‌ابزار است که تمامی این کارگاه‌ها رایگان هستند.
فقط عده‌ای از این افراد به‌طور هدفمند در دوره‌های آموزشی شرکت می‌کنند و پس از اتمام دوره وارد بازار کار می‌شوند
اما و اگر‌های ایجاد اشتغال
کار‌های مهم و اساسی سازمان فنی و حرفه‌ای استان و مرکز سنجش مهارت ثامن در زمینه اشتغال‌زایی این سؤال را به ذهن متبادر می‌کند که این اقدامات مثبت تا چه حد توانسته برای جوانان اشتغال ایجاد کند؟ آیا این فعالیت‌ها بدون هیچ ارتباطی با صنعت و صرفا نوعی آموزش عملیاتی است یا اینکه در بازار واقعی نیز مشتری خاص خودش را دارد؟
افچنگی درباره این دغدغه‌ها می‌گوید: برای پاسخ به این سؤال باید در نظر داشت که فقط عده‌ای از این افراد به‌طور هدفمند در دوره‌های آموزشی شرکت می‌کنند، بنابراین پس از اتمام دوره آموزشی وارد بازار کار می‌شوند. عده‌ای هم هستند که برای گذران اوقات فراغت یا فقط به‌دلیل کسب مدرک در این دوره‌ها شرکت می‌کنند و به دنبال کسب درآمد و اشتغال نیستند.
این مسئله در مرکز خواهران بیشتر اتفاق می‌افتد؛ کما اینکه در همین مرکز هم بسیاری از بانوان سرپرست خانواده هستند که به‌طور جدی به این آموزش‌ها پرداخته و پس از فراگیری مهارت به اشتغال و کسب درآمد می‌پردازند. به‌طورکلی واحد شماره‌یک که مسئول برگزاری دوره‌های هجده‌ماهه است بالاترین بازده را در میان دیگر مراکز دارد؛ به‌طوری‌که می‌توان گفت بیش از ۹۰ درصد کارآموزان این مرکز، وارد صنعت و بازار کار می‌شوند. برای افزایش بازده در مراکز فنی‌و‌حرفه‌ای واحدی به نام مشاوره و رهگیری اشتغال وجود دارد که کارآموزان را در انتخاب زمینه اشتغال راهنمایی می‌کنند که این خود می‌تواند کارآموزان را در مسیر صحیح شغلی و در نتیجه کسب درآمد قرار دهد.
درس‌خوانده‌های بی‌هنر
مدیر مرکز سنجش مهارت ثامن از هجوم فارغ‌التحصیلان دانشگاهی به این مراکز می‌گوید و می‌افزاید: متأسفانه در دانشگاه‌ها، بیشتر بحث‌های نظری مطرح می‌شود و فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها زمانی‌که وارد بازار کار می‌شوند، احساس می‌کنند که مهارت‌های کافی برای کسب درآمد را ندارد؛ بنابراین دور از ذهن نیست که بیش از ۶۰ درصد مراجعان مراکز فنی‌و‌حرفه‌ای دانشجویان و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی باشند.
یادم می‌آید زمانی نماینده مجلس و وزیر علوم سابق در بازدیدی که از مرکز شماره ۲ ما داشتند، با مشاهده تعداد درخور توجهی از دانشجویان شگفت‌زده شدند و اظهار داشتند که پس در دانشگاه‌ها چه چیز آموزش داده می‌شود که دانشجویان پس از فارغ‌التحصیلی به این مراکز مراجعه می‌کنند.
استاد شاگردی فراموش نشود!
در آخر باید بگویم اگرچه کارگاه‌های عملی در ارتقای توانمندی‌های افراد نقش انکارناپذیری دارد، اما استفاده از این توانمندی‌ها و کسب درآمد از این طریق به اراده و همت هر شخص بستگی دارد؛ هرچند نباید انتظار داشت پس از اتمام دوره‌های فنی‌و‌حرفه‌ای کارآموزان در حرفه خود استاد شده باشند؛ بلکه باید زمانی را برای کسب تجربه و شیوه‌های استاد و شاگردی نیز در نظر گرفت.
*این گزارش پنج شنبه، ۱۵ شهریور ۹۷ در شماره ۲۴۹ شهرآرامحله منطقه ۱۲ چاپ شده است.
لینک کوتاه
آوا و نمــــــای شهر
