اسکان در همسایگی حرم

 از قدیم ما مشهدی‌ها عادت داشتیم در طول سال میزبان زائران امام هشتم(ع) باشیم. میهمانان امام رضا(ع) همواره برایمان عزیز بودند و هستند، اما همه ما این احساس را داریم که باید زائران دهه آخر صفر را به شکل خاصی تکریم کنیم. به همین دلیل هم هر وقت خودرویی با پلاک شهر دیگری برای پرسیدن آدرس توقف کند با دقت سرنشینان را به سمت مقصد راهنمایی می‌کنیم.

 حتی در تردد، خرید و گشت‌وگذار در شهر اولویت برای ما زائران هستند. یا در روزی که برای ما زیارت واجب‌تر از هر روز دیگری است و دلمان پر می‌کشد که در صحن و سرای آقا قدم بزنیم، سعی می‌کنیم دلمان را به یک سلام از بیرون حرم یا نهایت به زیارتی کوتاه خوش کنیم تا میهمانان امام بتوانند در آرامش زیارت کنند.

 در نهایت هم اگر شب‌ها زائرانی را ببینیم که سرپناهی پیدا نکرده و می‌خواهند شب را در چادر پشت سربگذارند آن‌ها را به خانه‌های گرم خودمان دعوت می‌کنیم. همه این‌ها نعمت‌هایی بودند که ما دو سال تمام از آن‌ها به‌نوعی محروم بودیم. نعمتی که حالا بهتر و بیشتر از گذشته قدرشان را می‌دانیم و لحظه‌شماری می‌کنیم میهمانان برای حضور در مجلس باشکوه آخرین‌ روز‌های ماه صفر به مشهد الرضا بیایند.

 امری که باعث شده است امسال بیش از همیشه مردم و مسئولان در تکاپوی برنامه‌ریزی از زائران امام مهربانی‌ها باشند. اتفاقی که منجر به ایجاد پنج ایستگاه اضطراری اسکان زائر در منطقه ثامن شده است که از فردا تا روز شهادت امام رضا(ع) میزبان زائران خواهد بود.این اتفاق مبارک که برای نخستین‌بار با پای کار آمدن شهرداری، آستان‌قدس و اداره کل آموزش‌وپرورش اجرایی شده‌است؛ برای اسکان 13هزار نفر آماده شده‌ است.

اسکان در نزدیک‌ترین نقطه به حرم

این روزها در جاده‌های منتهی به مشهد نه‌تنها حجم خودروها زیاد شده است که تا چشم کار می‌کند کاروان پیاده‌ای است که به شوق زیارت و عرض تسلیت راهی حرم هستند. همه این عاشقان که رنج راه را به جان خریده‌اند دوست دارند در مشهد هم در نزدیک‌ترین نقطه به حرم ساکن شوند تا هرلحظه دلتنگی را با حضور در این بارگاه یا سلام و نگاهی به گنبد طلا آرام کنند.

 موضوعی که طبق گفته‌های سرپرست شهرداری منطقه ثامن مدنظر بوده و محل‌های اسکان در نزدیک‌ترین نقاط به این بارگاه آماده شده‌ است. آن‌طور که ساسان نورین‌مقدم گزارش داده‌ است محل‌های اسکان در خیابان شهید شوشتری1 و 3، شهدای حج3، انتهای نوغان و پنج‌راه قرار دارد. محل‌هایی که کمتر از 1300متر با بارگاه منور امام هشتم(ع) فاصله دارند.

فرش قرمز برای زائران

در میان این پنج مرکز، بزرگ‌ترین ایستگاه اسکان زائر در حاشیه بولوار شهید شوشتری 1-3 قرار دارد. این ایستگاه در زمینی به مساحت 7هزار و 500متر مربع بنا شده است و ظرفیتی بالغ بر 4هزار و 500نفر دارد. دومین موکب در فضایی به مساحت 3700متر مربع در بولوار شهدای حج3 ساخته شده است و پیش‌بینی می‌شود در این مجموعه بیش از 2هزار زائر مستقر شوند. همچنین چند مجتمع تجاری برای اسکان بیش از 5هزار زائر تجهیز شده است.

این ایستگاه در زمینی به مساحت 7هزار و 500متر مربع بنا شده است و ظرفیتی بالغ بر 4هزار و 500نفر دارد

علاوه بر این مراکزی که از فردا برای اولین‌بار پذیرای زائران می‌شوند، مجموعه‌هایی همچون دبیرستان قدیمی حاج تقی آقابزرگ و سال ورزشی وحدت که پیش از این محل اسکان زائران بودند نیز با ظرفیت‌های جدید به استقبال زائران می‌روند. این دو مجموعه با تغییرات و امکانات مناسب از 1500زائر میزبانی می‌کنند.

همت شبانه‌روزی که دیده نمی‌شود

برای آماده‌سازی این مراکز اسکان به طور شبانه‌روزی زحمات زیادی کشیده شد. زحماتی که از نظافت زمین آغاز و با کشیدن سیمان بر اراضی خاکی، نصب داربست‌، کشیدن پارچه‌های برزنتی و درنهایت پهن کردن فرش‌ها ادامه داشت. پیش از همه پاکبانان شهرداری منطقه ثامن کارشان را آغاز کردند. ده‌ها پاکبان به طور شبانه‌روزی اراضی را به‌طور کامل رفت و روب کردند تا بستر برای سیمان‌کردن زمین و کارهای دیگر فراهم شود. 

شاید به ظاهر زحمات و کار این پاکبانان در ایام و مناسبت‌های مذهبی چند برابر ‌شود اما بسیاری از آن‌ها مانند مهدی کارگر دلتنگ همین روزهایی است که در معابر مجاور بارگاه منور امام رضا(ع) جایی برای سوزن انداختن نیست اما او باید با جارو و گاری کوچکش کارش را به‌درستی انجام دهد. پاکبان منطقه ثامن می‌گوید: «من پنج سال سابقه کار در محدوده بارگاه منور امام هشتم(ع) را دارم و کار در اطراف حرم مطهر را همیشه یک نعمت و توفیق تصور می‌کنم.»

کارگر ادامه می‌دهد: «وقتی متوجه شدم قرار است در محلی خدمت کنم که زائران امام رضا(ع) در آن اسکان پیدا می‌کنند خیلی خوشحال شدم. البته فقط من این‌گونه نیستم و تمامی همکارانم از این بابت خشنود هستند. شاهد این هم شب اولی بود که به همراه 15نفر دیگر از همکارانم ساعت 4بامداد به اینجا آمدیم. همه ما تا ساعت 9صبح بی‌وقفه کار کردیم تا اینجا هرچه زودتر آماده اسکان از زائران باشد. شاید باورش سخت باشد اما از روزی که فرش‌های این ایستگاه را پهن کرده‌ایم در تصورم زائرانی را که با پای پیاده به مشهد می‌آیند دیدم.»

کار برای زائران وظیفه‌ و توفیق است

برای آماده‌سازی و برپاشدن ایستگاه‌های اسکان اضطراری ده‌ها کارگر ساختمانی تلاش زیادی کردند. برخی از آن‌ها مانند مبین رحیمی که ده‌ها سال سابقه این شغل را دارد پیش از این نیز تجربه کار برای آماده‌سازی ایستگاه‌های استقبال و اسکان زائران را در نقاط مختلف شهر داشتند.

در ساخت صدها خانه حضور داشته‌ام اما تنها کاری که از انجام آن لذت برده‌ام و به هیچ عنوان فکر حقوقش را نکرده‌ام کار برای زائران امام هشتم(ع) است

 امری که باعث شده بود حس و حال دیگری برای این کار داشته باشند و حتی بسیاری از آن‌ها با وضو سرکار خود حاضر شوند. رحیمی درباره کارش می‌گوید: «چند روز پیش که در سالن ایست کار نشسته بودم و چشم به در دوخته بودم تا یک کارفرما وارد شود و از من برای ساختمانش دعوت کند، پیمانکار شهرداری وارد شد و من را به همراه چند تن دیگر از کارگران برای این پروژه به خیابان شهدای حج3 آورد. اگر بخواهم راستش را بگویم آن‌قدر از این‌کار خوشحال بودم که دلم نمی‌خواست به پایان برسد.»

رحیمی ادامه می‌دهد: «بیش از یک دهه است که کارگر ساختمان هستم. در ساخت صدها خانه حضور داشته‌ام اما تنها کاری که از انجام آن لذت برده‌ام و به هیچ عنوان فکر حقوقش را نکرده‌ام کار برای زائران امام هشتم(ع) است. من این‌کار را به عنوان یک لطف از سمت امام رضا(ع) و یک وظیفه برای خودم می‌بینم به همین دلیل هم با وضو در محل کارم حاضر می‌شدم.»

دلتنگی برای میهمانان دهه آخر صفر

در طول سال درهای منازل بسیاری از اهالی منطقه ثامن به‌ویژه در ایام دهه آخر صفر بر روی زائران امام هشتم(ع) گشوده است و زائران زیادی در این منازل اسکان پیدا می‌کنند. میزبانی‌ای که باعث شده برخی اهالی منطقه ثامن مانند صدیقه رجبی بیش از اینکه با اقوام خود در ارتباط باشد با زائران امام هشتم(ع) در دیگر شهرها رابطه داشته باشد. 

رجبی که امیدوار است پس از دو سال دوباره در خانه خود پذیرای زائران باشد می‌گوید: «تا پیش از شیوع کرونا در برخی مناسبت‌ها مانند شهادت امام رضا(ع) همیشه یک طبقه از خانه را در اختیار زائران قرار می‌دادم. خوشبختانه امسال هم قرار است دو خانواده از نیشابور و تبریز میهمانم شوند. خانواده‌هایی که چندین سال است با آن‌ها در ارتباط هستم و حداقل ماهی یک‌بار با هم تلفنی صحبت می‌کنیم.»

درست در مقابل خانه رجبی بزرگ‌ترین ایستگاه موقت اسکان زائر ایجاد شده است. ایستگاهی که قرار است تا 4500زائر مرد و زن در آن اسکان یابند. او می‌گوید: «من لحظه‌شماری می‌کنم برای روزی که در خانه‌ام را باز کنم و با زائرانی روبه‌رو شوم که برای شرکت در مراسم شهادت امام هشتم(ع) به مشهد آمده‌اند. برخی از اهالی می‌گویند این ایستگاه برای آن‌ها مزاحمت ایجاد کرده اما به نظر من نه‌تنها این‌گونه نیست، بلکه به لطف آن زمین خاکی بزرگی که اینجا بود بالأخره سیمان و مشکلاتش برطرف شد.»

شوق خدمت به زائران امام رضا(ع)

بیش از 100خادم مرد و زن داوطلب خدمت در ایستگاه‌های اسکان اضطراری از فردا کار خود را آغاز می‌کنند. خادمانی که از مدت‌ها قبل برای حضور زائران امام رضا(ع) روزشماری می‌کردند. طاهره توزنده جانی یکی از همین خادمان است که در میان خادمان ایستگاه‌های استقبال از زائر اطراف حرم به دلیل سابقه طولانی که در خدمتگزاری دارد شناخته شده است.

 او می‌گوید: «من 67سال دارم و اگر بخواهم مهم‌ترین و باارزش‌ترین افتخار زندگی‌ام را بگویم بی‌شک توفیق خدمت به زائران پیاده در دهه آخر صفر و مناسبت‌های مختلف بوده است. شاید در ظاهر این‌کار داوطلبانه انجام می‌شود اما در واقعیت امام مهربان ما هیچ خدمتی را بدون مزد نمی‌گذارد.»

توزیع 3وعده غذای روزانه

محل اسکان‌هایی که آماده شده برای حضور هم‌زمان مردان و زنان به‌طور کامل تفکیک شده است. علاوه بر این در مجاورت همه این مکان‌ها سرویس‌های بهداشتی موقت و دائمی به‌طور شبانه‌روزی فعال است. البته از نظر ظاهری شاید این مراکز در شأن زائران امام مهربانی‌ها نباشد اما تلاش شده است با اختصاص امکانات حداقلی و فراهم‌کردن صبحانه، ناهار و شام زائران؛ از میهمانان در این ایستگاه‌ها میزبانی خوبی شود.