رفوگر قالی محله کلاهدوز؛ میراثدار هنری فراموششده 
رمزگشایی از مأموریت کشیش آمریکایی در مشهد 
قضاوتهای محمدجواد تقیپور، در مستطیل سبز ماندگار بود
محمدجواد تقیپور نامی آشنا برای اهالی فوتبال است؛ داوری که سالها در مستطیل سبز قاضی میادین مختلف بود و با اینکه کار سختی داشت، همه چه برنده و چه بازنده از او راضی بودند. حسن خلق در کنار توانمندی فنی از او یک داور موفق ساخت که توانست در طول دوران حرفهای خود قضاوتهای ماندگاری از جمله شهرآورد پایتخت داشته باشد.
داور نامدار فوتبال مشهد در دهههای ۷۰ و ۸۰، پنجسال پیش در چنین روزهایی دار فانی را وداع گفت تا جامعه داوری فوتبال استان و کشور داغدار شود.
این یادنگاره به بهانه پنجمین سالگرد کوچ ابدی اوست.
داور معلم
فوتبال مشهد همواره داوران نامداری را به فوتبال کشور و حتی آسیا و جهان معرفی کرده است. کیست که نسل طلایی داوران فوتبال مشهد و خراسان بزرگ را از خاطر برده باشد؟ کدام نسل طلایی؟ نسل تهرانیها و اکبرنژادها و عادلها یا نسل ترکیها و سخندانها و قهرمانیها واقعیت آن است که فوتبال خراسان رضوی در ادوار مختلف همواره داوران نامداری داشته که در سطح کشور به آنها میبالیده است.
چند صباحی است که فهرست داوران خراسانی در سطح ایران خالی شده است، اما معلم خوش اخلاق فوتبال این شهر روزگاری در میان نسل طلایی داوران استان بود و نامش را در تاریخ ورزش این شهر جاودان کرد.
محمدجواد تقی پور متولد پانزدهم فروردین ۱۳۴۲ بود؛ مردی که تحصیلات در رشته تربیت بدنی، مسیر آینده زندگی اش را روشن ساخت. او نه تنها تئوری ورزش را آموخت، بلکه فلسفه آن را زیست. سالیان متمادی در قامت دبیر ورزش در مدارس مشهد به فعالیت پرداخت.
شغل معلمی که با ذات تربیت و پرورش عجین است، در شکل گیری شخصیت تقی پور به عنوان فردی صبور، دقیق و باانصاف، نقشی محوری ایفا کرد. او در کلاس درس، ارزشهایی را به نسل جوان آموخت که بعدها در زمین فوتبال، خود نماد عملی آن بود: احترام به قانون، روحیه پهلوانی و تلاش بی وقفه.
شروع داوری از دهه ۶۰
عشق به فوتبال و علاقه به نظم و عدالت، تقی پور را در سالهای ۱۳۶۳-۱۳۶۴ به دنیای داوری کشاند. این دوره، آغاز فصلی جدید در زندگی او بود؛ فصلی که در آن باید با تکیه بر دانش، تمرین مداوم و جسارت، پلههای ترقی را طی میکرد. داوری در فوتبال ایران، به ویژه در سالهای ابتدایی انقلاب اسلامی، مسیری دشوار و پرچالش بود. امکانات محدود، فشار تماشاگران و حساسیت رقابت ها، هر داوری را میآزمود. اما تقی پور با خون سردی مثال زدنی و نگاه تیزبین خود به سرعت توانایی هایش را به اثبات رساند. او هرگز به دنبال حاشیه نبود. سوتش قاطع و پرچمش گویا بود.
دقت او در تشخیص آفسایدها، آرامشش در مدیریت صحنههای پرتنش و احترام متقابلی که با بازیکنان برقرار میکرد، از ویژگیهای بارز او بود. اوج این مسیر پرشکوه در سال۱۳۷۷ رقم خورد؛ زمانی که نام او به عنوان کمک داور بین المللی در فهرست فیفا قرار گرفت.
این افتخار، ثمره سالها تلاش بی وقفه، آمادگی جسمانی و تسلط کامل بر قوانین بود. حضور در فهرست فیفا برای هر داوری به منزله ورود به سطح اول فوتبال جهان و فرصتی برای تجربه قضاوتهای مهمتر بود. تقی پور این فرصت را با شایستگی کامل به دست آورد و نام مشهد را در عرصه بین المللی داوری پرآوازه ساخت.
خداحافظی در سال ۱۳۸۹
پس از بیش از دو دهه فعالیت مستمر و موفق در بالاترین سطوح داوری ایران، محمدجواد تقی پور در بیست وششم اردیبهشت۱۳۸۹ در یکی از بازیهای حساس لیگ برتر میان پرسپولیس و سپاهان، سوت خداحافظی اش را به صدا درآورد. این وداع نه از سر خستگی، بلکه از موضع اقتدار بود. او مثل بسیاری از بازیکنان بزرگ رفتن در اوج را انتخاب کرد. صحنه خداحافظی او، نمادی از قدرشناسی فوتبال ایران از زحماتش بود.
به دنبال حاشیه نبود. سوتش قاطع و پرچمش گویا بود. آرامشش در مدیریت صحنههای پرتنش از ویژگیهای بارزش بود
او که همواره بر این باور بود که هر چیز پایانی دارد، با متانت و فروتنی خاص خود، میدان را به نسل جوانتر سپرد. اما خداحافظی از زمین فوتبال، به معنای خداحافظی از فوتبال نبود. تقی پور با کوله باری از تجربه و دانش، فعالیتهای خود را در پشت صحنه فوتبال ادامه داد. او به عنوان مدرس داوری، تجربیات گران بهایش را به داوران جوان منتقل میکرد و در قامت ناظر فدراسیون، چشمی بیدار بر اجرای صحیح قوانین و اخلاق ورزشی در مسابقات بود. اما شاید مهمترین نقش او در این دوران، دبیری کمیته داوران هیئت فوتبال خراسان رضوی بود.
در این سمت، او نه تنها به سازمان دهی امور داوران پرداخت، بلکه با راهنماییها و مشاورههای پدرانه خود، نقش مربی و پناهگاهی برای داوران نوپا ایفا میکرد. او به خوبی میدانست که داوری، علاوه بر دانش، به حمایت و اعتمادبه نفس نیز نیاز دارد و همواره تلاش میکرد تا فضایی امن برای رشد داوران جوان فراهم آورد.
مبارزهای پنهان برای پایانی آرام
زندگی محمدجواد تقی پور، در کنار همه افتخارات حرفهای، مبارزهای پنهان و طولانی با بیماری مهلک سرطان را نیز در خود داشت. او سالها با این بیماری مهلک جنگید؛ مبارزهای که به دور از چشم رسانهها و با صلابتی خاص پی گرفته شد. این نبرد طولانی، نشان از روحیه قوی و امید به زندگی او داشت، اما سرانجام در هجدهم آذر ۱۳۹۹ جسم خسته اش تسلیم مشیت الهی شد و روح بلندش به سوی معبود پر کشید. پیکر او در قطعه نام آوران بهشت رضا (ع) مشهد آرام گرفت؛ جایی که قهرمانان و نیک نامان این سرزمین در آن خفتهاند.
* این گزارش سهشنبه ۱۸ آذرماه ۱۴۰۴ در شماره ۴۶۴۷ روزنامه شهرآرا صفحه ورزشی چاپ شده است.
لینک کوتاه
آوا و نمــــــای شهر
