
تابهحال شده وقتی مسیرت را پیاده یا سواره طی میکنی، ازدحام خیابانها و ترافیک ماشینها ذهنت را آشفتهتر کند؟ به هرکجا نگاه میکنی، شتاب آدمها را میبینی درپی گذران امورات و رفع گرفتاریها. بعد همان طور که عبور میکنی و تابلوی سردر مغازهها را یکبهیک میخوانی و تنهزدن آدمها را به هم میبینی، بهناگاه نگاهت میرود روی ساختمانی که برای ثانیههایی هم که شده، دلت و سراسیمگی ذهنت را آرام میکند.
دلت میخواهد فرصت میداشتی کفشهایت را میکندی و میرفتی داخل. تکیه میدادی به کنجی از دیوارها و حرف میزدی با صاحبخانهای که میشنود صدای هرکسی را که او را صدا میزند. اما گرفتاری. وقت نداری. عبور میکنی و در دل آرزو که یک روز سرفرصت بیایی داخل این مسجد بنشینی. مسجدی که دلت را برای لحظاتی برد با خودش.
وقتی بناشد برای تهیه گزارش به مجتمع دینیفرهنگی منتظرالمهدی (عج) در محله رسالت مشهد بروم، همان ازدحام خیابان بود و همان سراسیمگی تا رسیدن به مقصد. با این تفاوت که از توفیق کاری که باید به سرانجام میرساندم، فرصت ماندن در مسجد این مجتمع را داشتم. هرکسی که بنایش را از بیرون ببیند، حظ معنوی میبرد از آن.
سردرش زیر عبارت «یا اباصالح المهدی ادرکنی» نوشته شده است: «مجتمع دینیفرهنگی منتظرالمهدی (عج)» و پایینش نیز قید شده: «مسجد، حسینیه، مدرسه علمیه». وقتی وارد ساختمان مسجد و حسینیه میشوی، آنچه در نگاه اول به نظرت میرسد، آراستگی و تمیزی آنجاست.
همهچیز سرجای خود قرار دارد، با یک نظم و یک هماهنگی و محیطش آرامش میدهد به اذهان خسته. انگار سلیقهای واحد بر تمام فضا اعمال شده است. برخلاف بعضی مساجد که دودستگی و چندسلیقگی را در چیدمانش میبینی، در اینجا همهچیز خبر از این میدهد که باید مدیریتی واحد بر امور حاکم باشد.
مدیریتی که جهت میدهد و نظرات مختلف را در یک نقطه جمع میکند. اما این تمام ماجرا نیست. کافی است بنشینی پای صحبت مسئولان مجتمع یا چند روزی در برنامههایش شرکت کنی تا متوجه شوی این مجتمع نهتنها ظاهرا که از نظر باطنی نیز آباد است.
مسئول فرهنگي مجتمع منتظرالمهدي(عج)، پیکان را به هدف ميزند وقتي ميگويد: در بسياري از مساجد، هيئتامنا مسئوليت امور را برعهده دارند، اما اينجا مديريت واحد دارد. هيئتامنا به امامجماعت مسجد به عنوان مدير مجموعه، اين اجازه را دادهاند تا تصميمگيري نهايي را خودش انجام دهد و اين مطابق با نظر مقام معظم رهبري نيز هست كه فرمودهاند مساجد بايد زيرنظر مديريت واحد كه همان امامجماعت مسجد است، حركت كنند.
البته اواسط گفتگويمان است كه حجتالاسلام علي نجفي اين جملات را بر زبان میآورد؛ جملاتي كه لُبّ مطلب است و چه بهتر كه آن را همين ابتدا بگويم تا دليل متمايز بودن مسجد منتظرالمهدي(عج) از دیگر مساجد منطقه، در همين آغاز سخن معلوم شود.
«سال ۷۲ ساخت مجتمع دینیفرهنگی منتظرالمهدی (عج) آغاز و در سال ۷۶ افتتاح شد.» حجتالاسلام نورمحمد نظری که از همان ابتدا امام جماعت و مدیر مجموعه بوده است، بعد از گفتن این جملات، به چند نمونه از ویژگیهای مجموعه اشاره میکند: برگزاری سه وعده نماز صبح، ظهر، شب در آن؛ دارابودن کتابخانهای با بیش از ۷هزار جلد کتاب علمی، پژوهشی، تاریخی، عقاید، کلام، اخبار و احادیث؛ بهرهمندساختن مردم از منبرهای روحانیون تراز اولی همچون حججالاسلام شیخ مرتضی بهشت، حسین حائری، رجاییخراسانی، سیدآبادی، وحیدی، ایلخانی و همچنین دعوت از روحانیون شهر قم و تهران همچون آیتا... جواد مروی برای سخنرانی در مناسبتهای مختلف از برنامههای شایانتوجه این مجتمع است.
کتابخانهای با بیش از ۷هزار جلد کتاب علمی، پژوهشی، تاریخی، عقاید، کلام، اخبار و احادیث دراین مسجد فعال است
به گفته او حضوریافتن مسئولان شهری، استانی و نیز نمایندگان مجلس در این مجتمع از اتفاقات قابل ذکری است که در کارنامه آن ثبت شده است.
مجتمع فرهنگیدینی منتظرالمهدی (عج) با ۱۲۰۰ متر زیربنا سهطبقه دارد که طبقات اول و دوم، مسجد و حسینیه و محل برگزاری نماز است. مدیر مجموعه درباره طبقه سوم نیز میگوید: در این طبقه، مدرسه علمیه آقایان قرار دارد که از سال ۸۰ زیر نظر حوزه علمیه خراسان فعالیت میکند. تا سهسال پیش فقط سطح عالی را در این مدرسه داشتیم، اما بعد از آن، سطح یک نیز تدریس میشود.
«از ویژگیهای ممتاز این مدرسه، استفاده از استادانی همچون آیتا... سیدهادی مرتضوی، آیتا... سیدجعفر سیدان و حجتالاسلام محمد مردانی (مؤلف و متخصص در ادیان و فرق) برای تدریس در سطح عالی است.»
نظری در ادامه اضافه میکند: تاکنون نزدیک به ۱۲۰ نفر از روحانیون برای فراگیری دروس عالیه به این مدرسه آمدهاند. درحال حاضر نیز حدود ۳۵ طلبه در این مدرسه مشغول تحصیل هستند. ما سالیانه فقط ۱۵ طلبه را پذیرش میکنیم، این درحالی است که امسال ۶۲۰ نفر داوطلب ورود به مدرسه علمیه منتظرالمهدی (عج) شدهاند.
در ادامه، مسئول امور فرهنگي مجتمع درباره ديگر ويژگيهاي اين مكان ميگويد: اينجا محل برگزاري همايشهاي ساليانه مساجد منطقه3 است كه اين اقدام به خاطر برخورداري از مديريت صحيح انجام ميگيرد. همه مساجد از كمكهاي مردمي برخوردار هستند، اما عامل موفقيت اين مسجد به تصميمگيريهاي هوشمندانه حاجآقا نظري برميگردد كه دليل آن هم اطلاعات و تحصيلات بالاي ايشان است.
مسئول فرهنگي مجتمع كه خود در حال تحصيل در سطح عالي دروس حوزوي است، در ادامه بیان میکند: براي مثال زمان ساخت اين مسجد، براي اينكه از اين زيربنا، بیشترین استفاده را بتوان كرد، حاجآقا نقشههاي مهندسان گوناگون را بررسي كردند تا سرانجام نقشه فعلي در اينجا پياده شد.
ايشان دو سال هم از طرف سازمان تبليغات اسلامی كشور، جزو امامان جماعت موفق معرفي شدهاند. در حال حاضر هم هر هفته جلسه هيئتامنا را با حضور اعضا برگزار ميكنند كه درنهايت مصوبه هيئتامنا به تصويب ايشان میرسد، سپس اجرايي ميشود.
حجتالاسلام نجفی درباره دیگر برنامههای ی مسجد میگوید: حدود هشتسال است که در ماه رجب، کاروانی به نام «رجبیه» که نمازگزاران این مسجد و مسجداباالفضلیه (ع) منطقه ۳ و مسجد ابوذر در منطقه ۴ را شامل میشوند، بعد از نماز صبح، پیاده تا حرم مطهر میروند و بین راه نیز پذیرایی مختصری از آنها میشود.
جلوگیری از اسراف در مراسم ترحیم و برگزاری ساده این مجالس، از جمله کارهای فرهنگی در خورتوجه در این مجموعه دینیفرهنگی است. نجفی با بیان این مطلب میگوید: ما سعی کردهایم در این زمینه فرهنگسازی کنیم تا جلوی چاپ پرچم، بنر و برگه اظهار تسلیت گرفته شود.چنانچه مردم تمایل داشته باشند، میتوانند پولش را به صندوق «باقیات صالحات» مجتمع بدهند که در واقع یک صندوق قرضالحسنه است.
دیوارنویسی اطراف مسجد نیز، گام فرهنگی دیگری است که بنا به گفته مسئول فرهنگی مجتمع «هم در زیباسازی شهری تاثیر داشته است و هم باتوجه به تاکید بر حجاب خانمها در متن دیوارنویسیها، شاهد رعایت بیشتر حجاب بانوان نمازگزار در این مسجد هستیم.
امسال نیز در روز ولادت حضرت فاطمه (س)، برنامهای با عنوان تجمع بزرگ بانوان فاطمی را اجرا کردیم که در آن حدود ۴۰۰ خانم دعوت شده بودند. علاوه بر اجرای برنامههای خاص ایام شهادتها و ولادتهای ائمهمعصوم (ع)، دهههایی را نیز در ایام مختلفی مانند محرم، نیمهشعبان، ایامکاظمیه و ایام ولادت حضرترضا (ع) برنامه برگزار میکنیم.»
طرحها و برنامههاي آينده موردنظر مسئولان مجتمع منتظرالمهدي(عج)، خريد دو قطعه زمين مجاور مجتمع كه يكي براي ساخت مدرسه علميه خواهران و ديگري براي ساخت مركز مبارزه با وهابيت در نظر گرفته شده، خريد دوربين فيلمبرداري است كه به گفته نجفی اجراي آنها با مشكل تأمين هزينه روبهروست.
محمدمهدي نظري جواني است كه در طول گفتگو گاه امام جماعت و گاه مسئول فرهنگي را همراهي ميكند و به موارد ازقلمافتاده كلامشان اشاره دارد. او كه پسر حاجآقا نظري است، بهعنوان يك جوان نظراتي شنيدني دارد: واقع شدن مسجد منتظرالمهدي(عج) در اينجا تحولي در اين محله و بولوار طبرسي ايجاد كرده است.
در خيلي از مساجد استقبال و جمعيت نمازگزاران قابلتوجه است، اما تفاوت اينجا با دیگر مساجد به خاطر موفقيت آن در جذب جوانان محله است. معمولا بيشتر نمازگزاران مساجد از قشر مسن و بازنشسته هستند ولي در اينجا حضور جوانها بيشتر است.
نظريِ جوان كه ظاهرا خودش به برنامههاي مسجد اشراف كامل دارد و دستي بر آتش، ميگويد: دليل جذب جوانان هم اين بوده كه برنامهها تكبعدي نيست. اينجا علاوهبر فعاليتهاي ديني، كار فرهنگي، علمي و پژوهشي انجام ميشود كه تفسير قرآن، نهجالبلاغه و درسهاي اخلاقي كه هر روز صبح حاجآقا نظري دارند، نمونهاي از آنهاست.
همچنين ايشان هر روز بعد از درس اخلاق، براي دادن مشاوره در مسجد حضور دارند که افراد مختلفي براي مشاورهگرفتن در زمينه مشكلات خانوادگي و فردي مراجعه ميكنند.
چون حاجآقا خودشان در جمع دانشگاهيان حضور داشتهاند، شيوه درستي در ارتباط با جوانها دارند و به همين دليل اين مسجد توانسته رشد كند. او درباره تحصيلات پدرش ميگويد: ايشان علاوهبر به پايان بردن سطح عالي حوزه، از دانشگاه علم و صنعت تهران نيز کارشناسی مكانيك دارند.
شنیدن چکیدهای از فعالیتهای پدر از زبان پسر که رنگوبوی قدرشناسی نیز دارد، اتفاق خوبی است که در پایان این دیدار رقم میخورد. محمدمهدی نظری در لحظهای پدرش حضور ندارد میگوید: ایشان در سال ۶۵ وقتی از تهران به مشهد آمدند، فعالیت خود را از مسجد پنجتنآلعبا در محله پنجتن شروع کردند. روزهای اول مستمعی نداشتند، اما بهمرور بسیاری از جوانان آمدند و در مسجد به فعالیت مشغول شدند.
تعداد زیادی از آنان که حاصل تربیت حاجآقا بودند، بعدها وارد سپاه شدند یا در جاهای دیگر به سمتهای قابلتوجهی دست پیدا کردند. آنموقع شبهای شنبه در منزل ما مراسم روضه برگزار میشد که مستمعان مسجد پنجتنآلعبا و نیز دوستان و آشنایان در آن حضور پیدا میکردند.
بعد حاجآقا برای افزایش سطح این جلسات، آموزش قرآن و سپس مداحی را نیز با بهکارگیری استادان مجربی همچون آقایان حاجحسین علمی و رضا قانع و ابراهیم قانع به آن افزودند. کمکم خودشان نیز به تدریس بحثهای حوزوی از مقدمات گرفته تا فقه و اصول پرداختند. البته جلسات رسمی نبود و شرکت عموم در آن آزاد بود.
بهتدریج، افزایش استقبال اهالی محله از این برنامهها، باعث شد که حاجآقا به فکر ساختن مسجد منتظرالمهدی (عج) و سپس راهاندازی حوزه علمیه بیفتند.
در حال حاضر مدرسه علمیه منتظرالمهدی (عج) جزو اندک مدارس علمیه در سطح شهر و نیز تنها مدرسه علمیه در تمام منطقه ۳ است که در آن سطح عالی تدریس میشود؛ و جمله آخری که از او میشنوم این است: حاجآقا الان هم حاضر نیستند از این محله فاصله بگیرند و میگویند من عمرم را اینجا گذاشتهام و از این محله نمیروم.
*این گزارش یکشنبه، ۲۶ خرداد ۹۲ در شماره ۵۸ شهرآرامحله منطقه ۳ چاپ شده است.