یاری حسن آقا برای رانندگی مشهدی‌ها 
هاشم نصر، پدر معنوی جوانان محله هفده شهریور است 
طبابت، اصالت خانواده شاملوها شد
خانواده شاملوها از زمان نادرشاه به خطاطی و نویسندگی معروف بودند اما میرزاغلامعلیخان شاملو، پدربزرگ پروفسور فریدون شاملو این سنت خانوادگی را تغییر داد و در‌کنار میراث خطاطی، به‌دنبال آموختن علم طب رفت و خانواده شاملوها را به‌سمت طبابت برد.
خانواده شاملوها از زمان نادرشاه به خطاطی و نویسندگی معروف بودند و به‌خاطر توانایی‌شان در این حوزه، آثاری از آنها طی این سال‌ها به‌جا مانده است، اما همیشه قرار نیست پسر‌ها راه پدر را طی کنند و گاهی فراتر از آن قدم می‌گذارند، درست مانند میرزاغلامعلیخان شاملو، پدربزرگ پروفسور فریدون شاملو که این سنت خانوادگی را تغییر داد و در‌کنار میراث خطاطی، به‌دنبال آموختن علم طب رفت و خانواده شاملوها را به‌سمت طبابت برد.
درباره پدربزرگ پدری فریدون شاملو
آرزویش فراتر از میراث خانوادگی بود
میرزاغلامعلیخان شاملو تا سن هفده‌سالگی در مشهد بود و در مدرسه میرزاجعفر علوم ادعیه و فقه می‌خواند. پدرش دوست داشت که فرزندش هم خوش‌نویس شود، اما میرزاغلامعلیخان با وجود خط زیبایی که داشت، از خط‌نویسی گریزان بود و بیشتر به تحصیل کمالات معنوی تمایل داشت.
بالاخره تصمیمش را گرفت و در هفده‌سالگی عازم تهران شد و در مدرسه سپهسالار تهران درسش را ادامه داد. پس‌از گرفتن دیپلم آن زمان به مشهد برگشت و دو‌سالی در‌کنار خانواده ماند. اما علاقه به تحصیل او را رها نکرد و دوباره عازم تهران شد. آن زمان سبک تحصیل در منزل استادان مرسوم بود. برای همین میرزاغلامعلیخان در خدمت میرزا ابوالقاسم سلطان‌الحکما، میرزا‌سید رضی سمنانی حکیم‌باشی نظام، میرزا‌ابوالقاسم اصفهانی سلطان‌الحکما به تحصیل و تکمیل طب قدیم پرداخت و پس‌از دریافت اجازه‌نامه طبابت و گرفتن لقب صدرالاطبا به همراه امیرحسین‌خان شجاع الدوله، حاکم قوچان، به قوچان رفت و پزشک مخصوص او شد.
پروفسور فریدون شاملو همان‌طور‌که از خاطرات پدربزرگش برایمان تعریف می‌کند، می‌گوید: پس‌از دو سال، پدربزرگم از قوچان به مشهد آمد و در صحن عتیق برای خودش محکمه باز کرد.
در آن زمان مطب پزشکان معروف در صحن‌های حرم بود. اخلاق خوش و طبابتش در طب سبب شد در شهر شهرت پیدا کند و مورد‌احترام مردم قرار گیرد. همه می‌دانستند که اگر پولی برای معاینه نداشته باشند، دکتر از آنها چیزی مطالبه نمی‌کند و حتی داروهایشان را به آنها می‌دهد. توجه او به ضعفا و سادات سبب این شهرتش شده بود.»
صدرالاطبا که از طبیبان ارتش بود، در سال۱۲۵۹ به درجه سرهنگی، سال۱۲۶۱ به درجه سرتیپی و سال۱۲۷۲ به لقب خان و در آذرماه ۱۲۹۹ به نشان درجه اول شیر و خورشید و حمایل سبز دست یافت و سال۱۳۰۳ در نود‌سالگی به‌سبب ابتلا به ذات‌الریه در مشهد درگذشت.
یکی از ویژگی‌های او که در خانواده شاملوها ماندگار شد، علاقه به کتاب بود. پروفسور شاملو تعریف می‌کند: در خاطرات پدرم آمده است که صدرالاطبا اوقات خارج از مطب را به مطالعه و تصحیح کتب طبی و تدریس می‌گذراند و شاگردان خوبی در طب تربیت کرد. البته علاقه و محبتش به فرزندانش هم به حدی بود که مورد توجه همه قرار گرفته بود.
درباره پدربزرگ مادری فریدون شاملو
راه‌اندازی بخش چشم‌پزشکی بیمارستان شاه‌رضا
دکتر حسن‌خان فاضل، پدربزرگ مادری پروفسور شاملو‌ست که او هم در علم پزشکی این شهر حرفی برای گفتن داشت.
وی سال۱۲۵۸ در مشهد به دنیا آمد و تحصیلات مقدماتی را نزد پدرش حاج‌محمدعلی فاضل‌خراسانی، از علمای مشهد گذراند و وارد مدرسه دارالفنون شد. دکتر فاضل پس‌از فارغ‌التحصیلی به مشهد آمد و در دارالشفای رضوی و همچنین مطب شخصی خودش مشغول مداوای بیماران شد. مدتی پزشک بیمارستان منتصریه بود و با گشایش بیمارستان شاه‌رضا در سال۱۳۱۳ بخش چشم‌پزشکی را در این بیمارستان راه‌اندازی کرد و به ریاست این بخش منصوب شد.
او از‌جمله استادان و بنیان‌گذاران آموزشگاه عالی بهداشت در مشهد در سال۱۳۱۹ بود و سال۱۳۳۰ درگذشت. خانه دکتر حسن‌خان فاضل این روز‌ها همان بنای جهاد دانشگاهی است که همچنان در‌اختیار علم و دانش قرار گرفته است.
درباره پدر فریدون شاملو
اولین مطب در جوار حرم
دکتر علی شاملو فرزند سرتیپ میرزا‌غلامعلی صدرالاطبا سال۱۲۸۶ در مشهد به دنیا آمد. او که پدرش از اطبای معروف مشهد بود، به طب علاقه‌مند شد. وی در سال۱۳۰۴ وارد کلاس اول طب دارالفنون شد. تحصیلاتش را در مریض‌خانه دولتی تهران گذراند و در سال۱۳۰۸ به‌عنوان طبیب ارتش به استخدام وزارت جنگ درآمد و مأمور خدمت در آبادان و مسجدسلیمان شد.
فرزندش، فریدون شاملو نیز در همان سال به دنیا آمد. به‌خاطر گرمای شدید جنوب او در سال ۱۳۰۹ درخواست انتقال داد. دکتر علی شاملو سال۱۳۱۰ به سبزوار منتقل شد و دو سال بعد به مشهد آمد و در بهداری هنگ شاپور لشکر۹ شرق شروع به کار کرد.
پروفسور شاملو براساس خاطرات دست‌نویس پدرش می‌گوید که دکتر علی شاملو بعد از آمدن به مشهد در منزل دکتر فاضل اقامت کرد. سپس به خانه‌ای نزدیک حرم مطهر رضوی در کوچه آقازاده برای زندگی ساکن شد و در طبقه بالای آن مطب راه‌اندازی کرد. با بازگشایی مطب نبش این خیابان روز‌به‌روز تعداد بیمارانش بیشتر می‌شد. او هم به رسم پدر، سبدی در‌کنار مطب گذاشته بود تا هرکس، هر‌چه دوست دارد در آن بیندازد.
سال‌ها مطبش در همان‌جا بود تا اینکه اطراف حرم تغییرات کرد و بنا‌های آن تخریب شد. دکتر علی شاملو هم مطبش را به مقابل بیمارستان موسی بن‌جعفر (ع) در خیابان امام رضا (ع) برد و تا دهه۷۰ در آنجا طبابت کرد. ناگفته نماند دکتر علی شاملو سال۱۳۲۹ قطعه‌زمینی در ناحیه سعدآباد (خیابان منوچهری امروز) خرید و خانه‌ای در آن ساخت تا در نزدیک خانه دکتر فاضل باشد و سال‌ها در آنجا سکونت داشت.
* این گزارش شنبه ۳ آذرماه ۱۴۰۳ در شماره ۵۸۱ شهرآرامحله منطقه ۱ و ۲ چاپ شده است.
لینک کوتاه
روایات مشابه
ارسال نظر
آوا و نمــــــای شهر
