تجربه اوج آدرنالین با گروه آفرودی کویرنوردان

ملیحه محمدی آبیز| اگر بخواهیم به ورزشی اشاره کنیم که در آن همکاری، مشورت و هیجان حرف اول را می‌زند، می‌توانیم «آفرود» (off-road) و کویر‌نوردی را مثال بزنیم. این ورزش علاوه‌بر افزایش قدرت بدنی، روش خوبی برای تقویت روحیه به حساب می‌آید. کسانی که حتی یک بار تجربه انجام این ورزش را دارند، مشتاقانه در انتظار پیمودن دیگر کویر‌های ایران هستند.

کویرنوردی، سبکی از رانندگی در شرایط سخت و خارج از جاده است که در آن، ورزشکار نیازمند ماشین‌های دو دیفرانسیل یا وسایلی مانند موتور‌های مخصوص است. این رشته فقط به کویر خلاصه نمی‌شود و شامل انواع مختلف مانند رانندگی در صخره، باتلاق، کویر، شن، کوهستان و جنگل است که هر‌کدام شرایط و لذت خاصی دارد.

کویر‌های ایران زیبایی‌های منحصر‌به‌فردی دارد. شاید وقتی حرف از کویر می‌شود، همه ما منطقه‌ای بی‌آب‌وعلف و گرمایی شدید را در ذهن تصور کنیم، اما کسانی که کویر را حتی برای یک‌بار تجربه کرده‌اند، ذهنیتی کاملا متفاوت دارند که موجب می‌شود گرمای آن را به جان بخرند و از زیبایی‌های آن بهره ببرند.

کویر، این نعمت خداوندی زیبایی‌اش را نثار همه کسانی می‌کند که با تمام سختی‌ها دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند تا سرانجام به آرامشی وصف‌نشدنی برسند.

آنها که در دل شب می‌توانند ستاره‌ها را لمس کنند و به صلابت سنگ و لطافت گیاه عشق بورزند؛ در زمانی‌که چیزی جز عظمت خدا دیده نمی‌شود و فقط زیبایی و سکوت حکمفرماست؛ سکوتی پررمزوراز در دل کویر. وقتی عظمت خداوند را با قطره اشکی در گوشه چشم شکر می‌گویی، نور ستاره‌هایی که در خیسی چشمانت برق می‌زنند، خود گویای همه چیز است.

از کویرنوردی تا تشکیل ستاد بحران در محله 

شاید شما هم علاقه داشته باشید این سفر را تجربه کنید، اما قبل از آن بهتر است تجربه‌های دیگر کویرنوردان را نیز در این زمینه بدانید تا بیشتر با این سفر و مشکلاتش آشنا شوید. به همین دلیل با کویر‌نوردان منطقه‌مان که در بولوار پیروزی ساکن هستند، گفتگو می‌کنیم.

جوان‌ترین عضو گروه ما ۱۴‌سال دارد و مسن‌ترین آن‌ها ۷۵‌سال که البته همپای دیگر جوانان در این گروه سرحال و فعال است

آنها از تلخ و شیرین راه و تجربیاتشان برای ما می‌گویند. عباس کیانی، رئیس این گروه، در مصاحبه‌ای توضیحات کاملی درباره این رشته به ما می‌دهد که علاقه‌مندان را به خواندن آن دعوت می‌کنیم.

- این گروه از چه سالی پایه‌گذاری شد و افراد آن چطور انتخاب شدند؟
آذر سال‌۸۹ بود که پیشنهاد تشکیل این گروه را دادیم و با حمایت آقای رضا رمضانی، رئیس هیئت موتورسواری و اتومبیل‌رانی خراسان رضوی، این گروه کار خود را آغاز کرد و فعالیت ما نیز شروع شد. برای جذب اعضا در روزنامه فراخوان دادیم که افراد زیادی خواستار عضویت در این گروه شدند.

علاقه‌مندان این ورزش بسیارند، زیرا ورزشی پرهیجان است. به‌ویژه جوانان، زیاد به آن جذب می‌شوند، اما بیشتر کسانی که به این گروه می‌آیند، باید دارای خودروی دو دیفرانسیل باشند. جوان‌ترین عضو گروه ما ۱۴‌سال دارد و مسن‌ترین آنها ۷۵‌سال که البته به‌خاطر عشق به طبیعت همپای دیگر جوانان در این گروه سرحال و فعال است.

اطلاع‌رسانی برنامه کویرنوردی نیز از طریق تراکت، پیامک گروهی و سایتی به نشانی khorasan.mafiri.ir  انجام می‌گیرد. البته همه‌ساله همایشی برگزار می‌کنیم تا افراد جدید و علاقه‌مند شناسایی شوند و به این گروه بپیوندند. امسال نیز همایشی در مجموعه ورزشی ثامن با ۱۳۰‌خودروی شرکت‌کننده برگزار کردیم و در آن به معرفی عملکرد هیئت پرداختیم.  

در حال‌حاضر برای ۷۰‌نفر کارت عضویت صادر شده و این هیئت به نام کمیته دو دیفرانسیل خراسان‌رضوی شناخته و معرفی شده است. خوشبختانه ایران کویر‌های بسیار زیبایی برای طبیعت‌گردان و گردشگران دارد؛ مانند کویر لوت که به بخش شمالی، مرکزی و جنوبی تقسیم می‌شود، کویر شهداد در نزدیکی کرمان، کویر توران، طبس، دامغان و ...

- تمرین کویرنوردی در چه مناطقی برگزار می‌شود؟  
سعی می‌کنیم گروه را با شرایط آب و هوایی مختلف آشنا کنیم؛ برای همین مناطق مختلفی را برمی‌گزینیم تا اعضای گروه مورد ارزیابی قرار بگیرند. در تمرین‌هایمان گاهی با شرایط بسیار سختی رو‌به‌رو می‌شویم؛ برای مثال یک بار گروه را به جایی بردیم که گفته می‌شد گرم‌ترین نقطه زمین است و هیچ موجود زنده‌ای در آنجا یافت نمی‌شود. نام این منطقه «گندم بریان» است که دمای آن به ۵۶‌درجه می‌رسد. جالب است که ما در سفرمان به آنجا موجود زنده هم یافتیم!

- چه زمانی کویر، برای کویرنوردی مناسب است؟
معمولا زمستان و پاییز بهترین زمان برای کویرنوردی است، زیرا کویر در مناطق پست قرار دارد و دمای این مناطق بسیار زیاد است. البته شرایط کویر‌ها متفاوت است، برای مثال کویر‌هایی هستند که در اصطلاح «رمل» هستند یعنی ماسه بادی روان در آنها وجود دارد.

زمستان و پاییز بهترین زمان برای کویرنوردی است، زیرا کویر در مناطق پست قرار دارد و دمای این مناطق بسیار زیاد است

بعضی از کویر‌ها هم شوره‌زار و نمک‌زار هستند. دمای هوا نیز در کویر بین ۲۵ تا ۳۵‌درجه متغیر است. تصمیم داریم در تابستان به کویر‌های مختلف سفر کنیم تا تحمل و قدرت بدنی افراد را در شرایط سخت افزایش دهیم.

- برای کویرنوردی نیاز به اطلاعات یا دانش فنی خاصی است؟
اگر دانش فنی داشته باشید، موفق‌تر خواهید بود و اگر در شرایطی گروه را گم کردید، حداقل می‌دانید باید چه کنید؛ گرچه به‌طورکلی، چون با گروه همراه هستید، نیاز چندانی به دانش و اطلاعات خاص ندارید.  

همان‌طور که قبلا اشاره کردم کویر‌ها شرایط یکسانی ندارند. کویر شهداد که نزدیک کرمان واقع است، کلوته‌های بسیار زیبایی دارد که مناظر چشم‌نوازی به وجود می‌آورند. کلوته، ستون‌هایی ماسه‌ای هستند که به سبب فرسایش و وزش باد تغییرشکل می‌دهند و ستونی از خاک به‌جا می‌گذارند که ارتفاع آنها به ۲۰‌متر هم می‌رسد. اگر همین اطلاعات اولیه را درمورد کویر بدانید، لذت بیشتری در سفر می‌برید.

- برای این سفر چه تجهیزاتی مورد‌نیاز است؟
تایر ماشین هرچه پهن‌تر باشد، بهتر خواهد بود. صفحه‌هایی به نام «وافل‌برد» که زیر چرخ می‌گذارند و هنگام گیرکردن در گل‌و‌لای از آن استفاده می‌شود، طناب‌های بلند، سیم بکسل و مواد غذایی کافی از تجهیزات اولیه این سفر است.

- کویرنوردی چه مشکلات و خطراتی به همراه دارد؟
ما در کویرنوردی هر شرایطی را پیش‌بینی کنیم تا در راه به مشکل برنخوریم، اما مشکلاتی همچون ترکیدن تایر ماشین، جوش‌آوردن به‌خاطر دمای بالا، گرما‌زدگی افراد گروه، گیر‌کردن ماشین‌ها در رمل و گل‌و‌لای و... مشکلاتی است که با آن رو‌به‌رو می‌شویم.

در شرایطی که ماشین در رمل فرو می‌رود، تنها راه چاره این است که باد لاستیک را تاحدودی کم کنیم. البته باید دقت کرد که بهتر است تایر پهن باشد تا ماشین در کویر دچار آسیب نشود، مانند پای شتر که به‌خاطر پهنای پایش در ماسه فرو نمی‌رود.

از دیگر مشکلات می‌توان به گم‌شدن افراد اشاره کرد. چون سفر گروهی است و احتمال گم‌شدن افراد وجود دارد که باعث عقب افتادن برنامه گروه می‌شود. اما بدترین مشکل، طوفان شن است که شرایط سختی را برای ما ایجاد می‌کند و در این شرایط مجبور می‌شویم در جایی امن متوقف شویم.

- برای مقابله با مشکلاتی که به آن اشاره کردید، چه تدابیری اندیشیده‌اید؟
معمولا در تیم‌های کویرنوردی افرادی حضور دارند که دوره‌های آموزشی کمک‌های اولیه، امداد، نجات و اطفای حریق را گذرانده‌اند. همچنین از کمک افرادی مانند مکانیک، تعمیرکار، پزشک‌یار در گروه بهره می‌بریم. باتوجه به فعالیت افراد گروه و خودرو‌هایی که در اختیار داریم، به دنبال تشکیل ستاد بحران هستیم تا بتوانیم در شرایط بحرانی مانند سیل، زلزله و دیگر حوادث طبیعی به یاری همنوعان خود برویم.

یک‌بار هم که شده، کویرنوردی را تجربه کنید

گفتگو را با آقای ابراهیم محمدی، یکی دیگر از کویر‌نوردان محله ادامه می‌دهم. او که از قدیمی‌های محله پیروزی است، درباره کویرنوردی و طبیعت‌گردی سخن می‌گوید. محمدی به تاریخچه‌ای از این ورزش پرهیجان اشاره می‌کند: می‌توان گفت گذشتن از کوهستان‌ها و کویر‌ها از قدیم شروع شد؛ از همان زمانی‌که مردم برای سفر‌ها و تجارت‌های خود از راه‌های کویری استفاده می‌کردند تا مسیر را کوتاه‌تر کنند. 

آنها برای گذشتن از کویر، از شتر بهره می‌بردند، زیرا هم قدرت بدنی‌اش زیاد بود و هم پا‌هایی پهن داشت که در ماسه فرونمی‌رفت؛ بنابراین به‌راحتی از کویر می‌گذشت. بعد از مدتی ماشین‌های دو دیفرانسیل با لاستیک‌های پهن جایگزین خوبی برای کویر‌نوردی شد، البته نه برای تجارت! در حال حاضر کویرنوردی بیشتر به‌عنوان ورزش مورد توجه قرار گرفته است.

- ملزومات یک سفر کویری چیست؟
به‌جز مسائلی که آقای کیانی به آن اشاره کرد، داشتن روغن موتور، بنزین، زاپاس و وینچ ضروری است. (وینچ، وسیله‌ای است که برای کشیدن ماشین‌های درراه‌مانده به‌کار می‌رود)

- آیا در کویر استراحتگاه هم دارید؟
بله؛ معمولا باید جایی را انتخاب کنیم که حداقل شرایط اقامت را داشته باشد. ماشین‌ها دورتادور هم در یک محوطه حلقه می‌زنند و دیواری درست می‌کنند؛ چادر‌ها در وسط آن قرار می‌گیرند تا از وزش باد جلوگیری شود.

- از زیبایی‌های کویر برایمان بگویید.
به‌طور کلی طبیعت کویر بسیار زیباست. کویر را با شب‌های پر‌ستاره و اکسیژن خالص و آرامشش می‌شناسند. باتلاق‌هایی که در کویر ایجاد می‌شود، مناظر چشم‌نوازی را به وجود می‌آورد، لجنزار‌های گسترده در پهنه کویر، زیبایی آن را دوچندان می‌کند.

- آیا اهالی محله به گروه کویرنوردی شما جذب شده‌اند؟
با تبلیغاتی که انجام شد، دوستان زیادی در محله عضو ثابت این هیئت شدند و هرچه می‌گذرد بر تعداد علاقه‌مندان این ورزش مهیج افزوده می‌شود. بیشتر جوان‌های محله اشتیاق زیادی نشان می‌دهند؛ زیرا در کویرنوردی با ماشین‌های قدرتی کار‌های نمایشی انجام می‌دهیم و از کوه‌ها و صخره‌ها و مکان‌های صعب‌العبور می‌گذریم که این کار‌ها متناسب با انرژی جوانان است.

در حال حاضر آقایان حمید هنرور، علی‌اصغر شعبانی، جعفر فروردین، علی میکاییل و داوود آموزگار از هم‌محله‌ای‌های ما در این گروه کویرنوردی و پای ثابت و همیشگی آفرود هستند.  

- حرف آخر شما؟
پیشنهاد می‌کنم برای یک‌بار هم که شده، کویرنوردی را تجربه کنید.

* این گزارش چهارشنبه، ۲۶ تیر ۹۲ در شماره ۶۲ شهرآرامحله منطقه ۹ چاپ شده است.