قرآن یکی از کتابهای آسمانی و کتاب مقدس مسلمانان است. این قداست به اندازهای است که از همان سالهای نخست ظهور اسلام، تعداد محدودی از بزرگان صحابه اجازه نوشتن و کتابت قرآن را داشتند. در قرنهای بعد نیز مشهورترین و بزرگترین خطاطان اسلام کتابت قرآن را انجام میدادند و به آن افتخار میکردند.
امروز گرچه دیگر خبری از آن قرآنهای دستنوشته خطی نیست و چاپخانههای مجهز چاپ قرآن، وظیفه چاپ با تیراژهای چندهزارجلدی را بهعهده گرفتهاند، بازهم برپایی مکانی برای چاپ و نشر قرآن لیاقت میخواهد.
مهدی ذبیحی، مسئول مجهزترین چاپخانه خصوصی قرآنی شرق کشور است که ۹۰ درصد تولیدات چاپخانهاش به چاپ این کتاب آسمانی اختصاص داده شده است. قرآنهای تولیدی این چاپخانه بهدلیل نفیس بودن علاوه بر تامین بازار داخلی، در سایر کشورهای اسلامی، چون افغانستان، عراق، آسیای مرکزی و... نیز به فروش میرسد.
آیتالله سیدان، از علمای بزرگ مشهد و استاندار خراسان و شهردار مشهد، نیز از این چاپخانه بازدید و از مسئولان آن تقدیر کردهاند. ذبیحی معتقد است برکت و آرامش این شغل در هیچ شغل دیگری وجود ندارد و به همین دلیل است که با وجود تمام فشارهای اقتصادی، اجتماعی و... مصمم به ادامه دادن این راه است و به شغلش افتخار میکند.
پدرم از کتابفروشهای قدیمی مشهد و صاحب انتشارات توس است. کتابفروشی را از سال ۱۳۴۸ در خیابان شاه رضا نوی قدیم (بهجت فعلی) شروع کرده بود؛ به همین دلیل من نیز از همان دوران کودکی و حتی قبل از آنکه به مدرسه بروم، با کتاب و کتابخوانی آشنا شده بودم و با خواندن کتابهای رمان، داستان و... لحظات خوشی را میگذراندم.
در همین رفتوآمدها اطلاعات زیادی درباره نویسندهها، کتابها و... بهدست آوردم. بعدها که بزرگتر شدم، به کتابخوانی و چاپ و نشر کتاب علاقه پیدا کردم و همیشه بهدنبال فرصتی بودم که آرزویم را برآورده کنم. بعد از ۴۰ سال، پدرم بهدلیل کهولت سن دیگر قادر به فروش کتاب نبود. در این زمان من پیشنهاد تاسیس چاپخانه را مطرح کردم و او هم موافقت کرد.
بعد از قطعی شدن تصمیم برای ساخت چاپخانه، در ابتدا تحقیقات مفصلی درباره انواع و کیفیت لوازم و دستگاههای چاپ انجام دادیم. بسته به نوع و کیفیت، دستگاه چاپ قیمتهای متفاوتی داشت. با هزینه کمتر میشد چاپخانه را سرپا کرد، اما برای من کیفیت محصول فرهنگی مهم بود؛ بههمین دلیل بهترین و باکیفیتترین دستگاههای چاپ را خریدم.
تنها چهار دستگاه صحافی جلدسخت در ایران وجود دارد که سه دستگاه آن دولتی است و تنها دستگاه شخصی آن در چاپخانه ما یافت میشود. دیگر دستگاههای نصبشده در این چاپخانه مثل دوخت آستر اتومات، ترتیبکن فرم اتومات، جلدساز کلدبوس اتومات و... از بهترین نوع دستگاههای چاپ در جهان هستند.
کیفیت محصول تولیدشده با این دستگاهها در بهترین استاندارد ممکن قرار دارد. چاپ کامپیوتری قرآن برای اولینبار در چاپخانه ما انجام شده است. این چاپخانه با ظرفیت تولید ۱۵ هزار جلد کتاب در روز، دارای بالاترین رکورد چاپ در شرق کشور است. در یک کلام و بدون اغراق، این چاپخانه مجهزترین و بهترین چاپخانه بخش خصوصی در مشهد و شرق کشور است.
از سال۱۳۸۶ که چاپخانه راهاندازی شد تا امروز، کتابهای مختلفی را چاپ و منتشر کردهایم، اما اولویت اصلی تولید ما، چاپ قرآن و کتابهای مذهبی و ادعیه بوده است. بهصورت آماری حدود ۹۰ درصد از تولیدات ما به چاپ قرآن اختصاص دارد و ۱۰ درصد باقیمانده نیز مربوط به کتابهای مذهبی و ادعیه است.
بهدلیل اهمیت و حساسیت بسیاری که در چاپ و انتشار قرآن وجود دارد، قبل از چاپ هر قرآن ابتدا باید مجوز چاپ از دارالقرآن تهران گرفته شود و بعد از آن نیز اداره ارشاد آن را تایید کند. یک قرآن خوب باید دو امتیاز داشته باشد؛ یکی روانخوانی و دیگری بدون غلط بودن.
درحالحاضر بهترین چاپهای قرآنی ما براساس دستنوشته عثمانطه، استاد احمد نیریزی، احریزاده و صفا مهدوی است که علاوه بر تایید دارالقرآن و اداره ارشاد، زیباییهای لفظی و خطی بسیاری نیز دارد. درکنار این تولیدات اصلی، چاپ دفاتر و سربرگهای ادارات مختلف (شهرداری، آموزشوپرورش و...) را نیز انجام میدهیم.
در این چندسال علاوهبر سفارشدهندگان مشهدی، مشتریان خوبی نیز در تهران و استانهای دیگر کشور بهدست آوردهایم. در هرکدام از نمایشگاههای داخلی و بینالمللی کتاب که شرکت کردهایم، تولیدات ما محل توجه اندیشمندان و علمای مذهبی این کشورها قرار گرفته است و این افراد تبدیل به مشتریان همیشگی ما شدهاند.
در یکی از این نمایشگاههای کتاب که در کشور ترکمنستان برگزار شده بود، با وجود تفاوتهای مذهبی، مردم این کشور استقبال خوبی از قرآنهای چاپشده ما کردند. در همین نمایشگاه یکی از علمای بزرگ ترکمنستان که از کیفیت مطلوب قرآنهای چاپخانه تعجب کرده بود، به من گفت: من فکر نمیکردم در ایران چنین قرآنهای نفیسی چاپ شود.
ما همیشه قرآنهای موردنیازمان را از عربستان تامین میکردیم، اما از این به بعد سفارشهای خود را به شما میدهیم. درحالحاضر کشورهای افغانستان و آسیای مرکزی جزو مشتریان اصلی ما هستند و سفارشهای ۱۵ تا ۲۰ هزارجلدی قرآن برای آنها انجام دادهایم.
یکی از بهترین سفارشهای قرآنی که خاطره آن فراموشنشدنی است، برای حرم امامحسین (ع) و دیگر عتبات مقدسه عراق بود. این افتخاری بود که نصیب چاپخانه شد و در این راه، لطف امامحسین (ع) همیشه همراه ما بوده است.
از زمانی که چاپخانه شروع به کار کرده، عنایت معنوی و مادی خداوند شامل حال ما شده است، تاآنجاکه بسیاری از مسئولان استانی و شهری (استاندار و شهردار وقت) از چاپخانه بازدید و ما را تشویق کردهاند. این همه احترام و دعای خیر تنها بهخاطر قرآن و ارتباط با خداست.
درحالحاضر ۳۸ نفر در این چاپخانه مشغول به کار هستند و مخارج خود و خانوادهشان را تامین میکنند. از لحاظ مالی و مادی شاید چاپخانه درآمد و سود چندانی نداشته باشد، اما همین درآمد اندک، برکت فراوانی دارد. در هرجا که گرفتار شدهایم، خود خداوند گره از کار ما باز کرده است. در کار با قرآن باید روراست و سالم باشی. اگر بهدنبال فریب و ریا باشی، نهتنها سودی نمیکنی، بلکه مشکلاتت چندین برابر خواهد شد.
* این گزارش پنج شنبه، اول بهمن ۹۴ در شماره ۱۳۲ شهرآرامحله منطقه ۱۲ چاپ شده است.