از تاتامی تا منبر با حجت‌الاسلام وحیدی 
رفتن ما با ناخدا و برگشتن مان با خداست 
اختراعات دانش‌بنیان بابا برقی مشهد
صنعت برق، حوزه‌های متنوع و متفاوت و بستر‌های مناسبی برای تفکر، تأمل و ایده‌پردازی و تولید دارد، اما کمتر کسی است که عاشقانه و دلسوزانه در این راه قدم بگذارد و از جان و مال و همه سرمایه‌اش بگذرد تا فکر‌ها را از ذهن به عمل تبدیل کند.
محمدباقر سوزنچی‌کاشانی، یکی از مخترعان و فعالان عرصه صنعت در منطقه ماست. او که فارغ‌التحصیل رشته مهندسی‌برق از دانشگاه صنعتی‌شریف است، این روز‌ها در چهل‌و‌هفت‌سالگی، یکی از فعالان بزرگ حوزه صنعت برق در کشور به شمار می‌رود و گروه شرکت‌های وی به عنوان صادرکننده برتر محصولات دانش بنیان معرفی می‌شود.
سوزنچی که این روز‌ها مدیریت چندین مجموعه شرکت را در حوزه برق در سراسر کشور و حتی خارج از کشور بر عهده دارد، فرصت این گفتگو را مغتنم می‌شمارد تا از این تریبون از کم‌و‌کاستی‌های حوزه صنعت بگوید.
نخستین تولیدکننده ترانسفورماتور در ایران
سخنش ابتدا با درد‌دل شروع می‌شود؛ درد‌دل‌هایی که یک سمتش به یک‌سال منتظر‌ماندن پشت در‌های بسته برای آزمایش اختراع در کشور کره جنوبی منتهی می‌شود و سمت دیگر آن به بدقولی‌ها و پول‌ندادن‌های دستگاه‌های دولتی داخل کشور می‌رسد. بدقولی‌هایی از جنس حمایت‌نکردن معنوی و عدم پشتیبانی از مخترعان و ایده‌پردازان بازار مصرف.
این مخترع و فعال در صنعت برق میگوید: کشور ما در حوزه صنعت، ید طولایی دارد، اما عموما در رتبه‌بندی‌های بین‌المللی هیچ جایگاهی نداریم؛ درست مانند اتفاقی که در صنعت خودرو برای کشور ما افتاد. دلیل این امر، این است که ما همیشه نگاه می‌کنیم که دیگران چه کرده‌اند و در این حوزه، خود را با دیگران انطباق می‌دهیم.
او با بیان اینکه متاسفانه مشکل این است که اول الگو می‌گیریم بعد ایده‌پردازی می‌کنیم، ادامه می‌دهد: حتی در حوزه مواد غذایی که خودمان حرفی برای گفتن داریم، باز هم ضعیف عمل می‌کنیم؛ بدین‌معنا که محصولات غذایی ما را می‌گیرند، به کشور‌های خود می‌برند و بسته‌بندی می‌کنند و دوباره به خودمان برمی‌گردانند.
او با بیان اینکه تحقیقات دانشگاهی ما در بهترین شرایط استاد‌محور می‌شوند، بیان می‌دارد: ما در گروه فعالیت‌های خود، یکی از بزرگ‌ترین سایت‌های صنعتی ایران در‌زمینه تولید تجهیزات صنعت برق با پیشرفته‌ترین ماشین‌آﻻت روز دنیا هستیم که با استفاده‌از دانش و تجربه متخصصان کارآزموده خود به تولید محصولات منحصر به فرد این حوزه می‌پردازیم.
او میگوید: گروه کارخانجات ما شامل هفت شرکت است که شش‌شرکت در ایران و یک شرکت در خارج‌از ایران فعالیت می‌کند. گروه صنعتی دانش‌بنیان، نخستین تولیدکننده ترانسفورماتور‌های پد‌مانند از نوع معمولی، کم‌ظرفیت با لوازم اندازه‌گیری فشارضعیف و سوئیچ خانه‌های روغنی با لوازم اندازه گیری فشار متوسط در ایران است.
او به فعالیت‌های چشمگیر خود و همکارانش در این حوزه اشاره دارد و می‌افزاید: تولید انواع پست‌های کمپکت روغنی با تکنولوژی ترانسفورماتور‌های wound core و ۳D wound core برای نخستین‌بار در ایران، یکی از افتخارات ما در‌زمینه تولید محصولات تکنولوژیک به شمار می‌آید.
ادامه تحصیل بعد‌از جبهه
او با بیان اینکه ایده ایجاد شرکت‌هایی با محور دانش‌بنیان در داخل و خارج کشور، سال۸۱ در ذهنم جرقه خورد، اذعان می‌دارد: چهارده‌پانزده‌ساله بودم که ترک تحصیل کردم و به جبهه رفتم. دو سال رزمنده جبهه حق علیه باطل بودم و ازدواج کردم. زمانی که از جنگ برگشتم، تصمیم گرفتم ادامه تحصیل بدهم.
با همراهی همسرم، درس‌خواندن را ادامه دادم. سال۷۲ در‌حالی وارد دانشگاه شریف شدم که بچه‌ها و همسرم نیز کنارم بودند. شب‌هایی بود که برای تامین مایحتاج اولیه زندگی به مشکل برمی‌خوردم، اما هیچ‌یک از این سختی‌ها دلسردم نکرد.
او بیان می‌دارد: بعد‌از فارغ‌التحصیلی، مدتی در آستان‌قدس مشغول بودم، اما از آنجا استعفا دادم و از سال ۸۱ وارد کاری در رشته درسی خود شدم.
از کارگاه‌های کوچک تا یک گروه دانش‌بنیان
سوزنچی عنوان می‌دارد: در ابتدا کار را با پیمانکاری از شرکت برق در حوزه سیم‌کشی و کابل‌کشی برق شروع کردم. کم‌کم کارگاه کوچکی راه انداختم و هم‌زمان مونتاژ تابلو‌های برق را انجام می‌دادم.
این مخترع در حوزه صنعت برق ادامه می‌دهد: بعد‌از مدتی، ما مجری نصب پست‌های ۲۰کیلو ولت برق شدیم که عمدتا از کانادا وارد کشور می‌شد. یک روز در یک کار نصب، متوجه شدیم آن پست عیب فنی کوچکی دارد و نمی‌تواند بارگذاری شود. برای عیب‌یابی پست را مرجوع کرد.
بعدا متوجه شدیم به‌دلیل خطرناک‌بودن و فشار بار قوی برای همین عیب کوچک، پست دوباره باید به کانادا برگردد. همین مشکل، انگیزه‌ای برای تیم من و همکارانم شد تا بتوانیم راه‌حلی برای رفع این دست عیب‌ها پیدا کنیم.
او تاکید دارد: روی موضوع کار کردیم و نهایتا پست‌های کمپکت توزیع را مانند مدل کانادایی ساختیم. مدل ما زیر بار هم رفت و کم‌کم ما خودمان رقیبی برای کشور کانادا در این حوزه شدیم.
برای اولین‌بار کمپکت توزیع ۶۳کیلو ولت را کلید زدیم. هفت‌سال کار کردیم و سال ۹۳ روی شبکه برق استان اجرا شد
ایده یک اختراع
سوزنچی با بیان اینکه با گسترده‌شدن دایره کار، ایده‌ای دیگر در ذهنم کلید خورد، بیان می‌دارد: در حین کار متوجه شدیم شبکه‌های فوق توزیع را نمی‌توانیم در شهر‌ها پست بزنیم؛ بدین‌معنا که بتوان شبکه‌های فوق توزیع را کوچک کرد. این مشکلی بود که کسی در دنیا روی آن کار نکرده بود.
دست به‌کار شدیم و برای اولین‌بار کمپکت توزیع ۶۳کیلو ولت را کلید زدیم. هفت‌سال روی این موضوع کار کردیم و سال ۹۳ روی شبکه برق استان اجرا شد.او با بیان اینکه آن سال، دستگاه در ناظریه جاده قوچان-مشهد نصب شد، ادامه می‌دهد: این اختراع در فروردین ۹۴ با حضور وزیر نیرو زیر بار رفت و عملا مورد استفاده قرار گرفت.
موانع موجود بر سر راه یک اختراع برقی
سوزنچی در ادامه به موانع موجود بر سر راه این اختراع اشاره دارد و میگوید: دستگاه جواب داده بود و درست عمل می‌کرد، اما چیزی که واضح بود، این بود که تجهیزات ما استاندارد جهانی نداشت.
دیگر اینکه شرکت ما هم یک برند معتبر در دنیا نبود که به‌راحتی بتوانیم سفارش بگیریم و تولیدمان ادامه داشته باشد. به همین‌دلیل در ادامه راه توسعه این اختراع با حمایت دانشگاه صنعتی‌شریف سال۹۴ در کمیته استاندارد بین المللی جهان عضو شدیم. امیدواریم با تدوین استاندارد بین‌المللی در‌زمینه پست کمپکت در یک سال آینده، صادرکننده این محصول به‌عنوان اولین کشور دنیا باشیم.
او با بیان اینکه یکی از تجهیزات لازم در‌کنار این اختراع، وجود کلید‌های gis است، ادامه می‌دهد: بعد‌از به‌بار‌نشستن اختراعمان به فکر افتادیم برای تهیه این کلید نیز خودمان تولیدکننده باشیم. ضمن اینکه این تجهیز را در کل دنیا فقط چهار‌پنج کشور تولید می‌کنند.
این مخترع و فعال در عرصه صنعت در ادامه تاکید دارد: بالاخره با همکاری دوستان سال ۹۳ این قطعه هم‌زمان در‌کنار اختراع ساخته شد و با ساخت این وسیله، مشکل ما در تهیه آن بر‌طرف شد؛ زیرا معمولا شرکت‌های معتبر جهانی، آن را به‌طور مستقیم به ما نمی‌دادند و باید با واسطه آن را می‌خریدیم. با‌واسطه‌خریدن علاوه‌بر‌اینکه قیمت را دوبرابر می‌کرد، باعث می‌شد از گارانتی تجهیز هم بی‌بهره شویم.
او با اشاره به اینکه در حال حاضر، این تجهیز با نصف قیمت موجود در دنیا توسط گروه ما ساخته می‌شود، اذعان می‌دارد: متاسفانه علی‌رغم این امتیاز ویژه، یعنی قیمت نیمه‌بها در مقایسه با بازار موجود، هنوز کسی این قطعه را به ما سفارش نداده است، چون قطعه به استاندارد جهانی نیاز دارد.
حمایت‌ها اندک است
او با بیان اینکه هزینه تست این دستگاه در خارج‌از کشور بیش‌از ۳، ۲ میلیارد تومان است، ادامه می‌دهد: در حال حاضر، هزینه تامین تست دستگاه را نداریم؛ با‌وجود‌اینکه اگر این تست انجام شود و استاندارد بگیریم، می‌توانیم جزو معدود کشور‌های تولیدکننده این تجهیز باشیم.
او بیان می‌دارد: بستر‌ها برای توسعه و ثبت اختراع فراهم نیست. در کشور کره، یک تولیدکننده و ایده‌پرداز در نصف روز، تجهیز خود را به آزمایشگاه می‌برد و تست می‌کند و نتیجه را دریافت می‌کند؛ حال‌آنکه منِ تولیدکننده در ایران باید بیش‌از یک‌سال در نوبت بمانم تا بتوانم بروم و تجهیزم را در آزمایشگاه همان کره‌ای‌ها تست کنم و بعد‌از یک‌سال با خودشان رقابت کنم!
او با بیان اینکه نیاز است مسئولان همتی بکنند و اقتصاد مقاومتی را در همه ابعاد پیاده کنند، بیان می‌دارد: ما می‌گوییم حتی نیاز نیست دستگاه‌ها به ما پول و وام بدهند؛ فقط پول و دستمزد خودمان را به خودمان برگردانند تا من تولیدکننده بتوانم پول تست دستگاهم را فراهم کنم.
او در ادامه با بیان اینکه در شرایطی که صنعتی توسعه نداشته باشد، اگر جلو برود زمین می‌خورد، تاکید دارد: صنعتی که توسعه نداشته باشد، محکوم به نابودی است؛ زیر‌ساخت‌ها در این حوزه در کشور ما خیلی کم‌رنگ است. از دیگر سو، دست‌انداز‌های مسیر هم بسیار است و نتیجه این می‌شود که صنعتگر برای بهبود در وضعیت تجهیز فعلی خود باید دو سال بدود.
سوزنچی میگوید: من فکر می‌کنم در حوزه صنایع هانیک ما باید در کشور مجهز به آزمایشگاهی شویم که عضو آیلک باشد. در سال، ۱۰۰ تا ۲۰۰ کلید gis از کشور‌ها می‌خریم؛ در‌حالی‌که من با نصف قیمت آن را تولید کرده‌ام، ولی نمی‌توانم آن را به فروش برسانم.
او با بیان اینکه در بحث گمرک نیز متاسفانه مشکلات فراوانی گریبان‌گیر صنعت ماست، ادامه داد: قوانین موجود در گمرک، متاسفانه یکی دیگر از دست‌اندازهاست.
این قوانین باید به‌روز شود. بیایید تحلیل کنیم اینکه فلان شرکت معتبر آلمانی که اکنون برند مطرحی در جهان است، علی‌رغم پشت‌سر‌گذاشتن دو جنگ جهانی، هنوز هم برند معتبر دنیاست، دلیلش چیست. این مخترع در پایان میگوید: آرزو و هدف نهایی من، این است که بتوانیم در کشور، یک برند ایرانی تولید کنیم.
* این گزارش شنبه ۱۵ آبان ۹۵ در شماره ۲۲۰ شهرآرا محله منطقه دو چاپ شده است.
لینک کوتاه
روایات مشابه
ارسال نظر
آوا و نمــــــای شهر
