از تاتامی تا منبر با حجت‌الاسلام وحیدی 
رفتن ما با ناخدا و برگشتن مان با خداست 
بچه‌های قدیم کانون پدر و مادرهای امروزند
بسیاری از پدر و مادر‌ها خودشان زمانی عضو مراکز کانون بوده‌اند و می‌گویند آن‌قدر کانون را دوست داریم که علاقه‌مندیم فرزندانمان نیز به کانون بیایند.
کوچک‌ترین، اما شلوغ‌ترین در استان خراسان رضوی. معرفی مفید و مختصری از مرکز فرهنگی و هنری شماره ۴ کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در محله فلسطین به‌زعم مسئول آن.
معصومه موسویان می‌گوید: حضور کانون در این محله با استقبال بسیار چشمگیری روبه‌روست؛ یک دلیل مهم این استقبال، والدین بچه‌هاست. آن‌ها زمانی خودشان از بچه‌های کانون پرورش فکری بوده‌اند و آن حس‌های خوب، برنامه‌های گروهی شاد، آموزش‌های رایگان و فیلم‌دیدن‌ها را هیچ‌گاه فراموش نمی‌کنند؛ و حالا بهترین مکان برای آموختن مهارت‌های زندگی و پرورش تفکر خلاقِ فرزندانشان را اینجا می‌دانند.
نکته جالب‌تر هم اینجاست که آن فرزندان، بعد از مدتی حضور در این فضا، به همراه خودشان ۲ یا ۳ دوستشان را نیز عضو کانون می‌کنند.همان‌طور که می‌دانید مراکز فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان، علاوه‌بر ارائه خدمات کتابداری مانند فراهم‌ساختن امکان مطالعه و امانت کتاب، فعالیت‌های جانبی فرهنگی، هنری و ادبی را نیز به‌رایگان به کودکان و نوجوانان شش تا شانزده‌ساله ارائه می‌دهد.
هم‌زمان با فرارسیدن روز جهانی کودک به مرکز شماره ۴ کانون پرورش فکری در محله فلسطین سر زدیم و در گفتگو با مربی مسئول این مرکز به معرفی این مکان فرهنگی پرداختیم. چند خاطره کوتاه از یک مربی و یک عضو کانون نیز در کنار این گزارش پیش روی شماست.
پرورش تفکر انتقادی
معصومه موسویان، مربی‌مسئول مرکز شماره ۴، از بچه‌های قدیمی کانون است که از کودکی به این مراکز رفت‌وآمد می‌کرده و همچنان علاقه‌اش را حفظ کرده است. او سابقه ۱۸ سال کار در کانون و در بخش‌های مختلف آن را دارد.
همان ابتدای گفتگو درباره مهم‌ترین خدمت کانون پرورش فکری به خانواده‌ها و کودکان صحبت می‌کند. می‌گوید: وقتی پدر و مادر‌ها بچه‌ها را برای عضویت به کانون می‌آورند، می‌گویند بچه ما خجالتی است، حرف نمی‌زند و نمی‌تواند از حق خودش دفاع کند. اما یک‌سال بعد، به همین بچه‌ها می‌گوییم کمتر حرف بزن و آرام بگیر و پدر و مادرهایشان هم می‌دانند که حالا فرزندانشان یک سخنور خوب هستند و اعتمادبه‌نفس پیدا کرده‌اند.
او ادامه می‌دهد: اگر بچه‌ها مدام به کانون بیایند، مهارت‌های زندگی آن‌ها افزایش پیدا می‌کند. شاید نقاش یا داستان‌نویس نشوند، اما برای زندگی‌کردن آماده می‌شوند.
می‌پرسیم دلیل این موضوع را چه می‌داند که پاسخ می‌دهد: تمام فعالیت‌های کانون بر محور پرورش تفکر است. یعنی ذات فعالیت‌ها درگیرکردن فکر و تقویت مهارت‌های فکری بچه‌هاست.
بچه‌ها در کانون یاد می‌گیرند تفکر انتقادی داشته باشند. حل مسئله را یاد می‌گیرند. وقتی در نمایش خلاق برای بچه‌ها قصه تعریف می‌شود و بعد از او درخواست می‌کنید که آن قصه را بازی کند، ذهنش به چالش کشیده می‌شود. یا وقتی در کاردستی با تازدن کاغذ، مرغابی، خانه یا لباس می‌سازد، یاد می‌گیرد که با یک تای ساده، کار‌های هنرمندانه انجام دهد.
آن‌ها قصه می‌شنوند و علاوه‌بر آرامش‌گرفتن، پیام‌های تربیتی هم می‌آموزند. گروهی، کتاب می‌خوانند و بعد از خواندن کتاب باید نظرشان را بگویند و این‌گونه است که تفکر انتقادی در آن‌ها پرورش می‌یابد.
اگر بچه‌ها مدام به کانون بیایند، مهارت‌های آن‌ها افزایش می‌یابد. شاید نقاش یا نویسنده نشوند، اما برای زندگی آماده می‌شوند
برای فرزندان خجالتی
مربی‌مسئول مرکز شماره ۴ در ادامه صحبتش خاطره‌ای جالب را تعریف می‌کند. می‌گوید: یکی از پسر‌های ما، از اول دبستان عضو کانون شد. پدر و مادرش هم آدم‌های فرهنگی بودند و به ما گفتند: فرزندمان خجالتی است و اصلا حرف نمی‌زند. مربی نمایش خلاق ما، آقای سیدی، به مادرش گفت که اصلا نگران نباش و بچه‌ات را بسپار به کانون و برو.
او ادامه می‌دهد: اکنون این بچه کلاس چهارم دبستان است و آن‌قدر توانمند و مسلط شده که ۲ سال است هفته ملی کودک با استاندار مصاحبه انجام می‌دهد.
قدیمی‌ترین ساختمان در فلسطین ۲۶
با این مقدمه شیرینِ خانم موسویان، می‌رویم سراغ معرفی تاریخچه مرکز شماره ۴ و برنامه‌ها و کارگاه‌های آموزشی‌اش. او می‌گوید: مرکز شماره ۴ در سال ۱۳۶۱ به‌عنوان سومین مرکز در مشهد افتتاح می‌شود.
آن زمان شکل و شمایلش این‌گونه نبوده است و مربیان قدیمی مرکز می‌گویند در زمان افتتاح دور تا دور مرکز خالی بوده است و در فلسطین ۲۶، اثری از هیچ خانه‌ای نبوده است.
بعد هم می‌خندد و می‌گوید گویا اینجا قبلا یک قبرستان قدیمی بوده است. آن زمان طبق قانون، شهرداری‌ها موظف بودند که بخشی از پارک‌ها و زمین‌های خود را در اختیار کانون پرورش فکری قرار دهند.
در واقع هر پارکی که افتتاح می‌شده است، شهرداری موظف بوده بخشی از پارک را در اختیار کانون بگذارد.
او ادامه می‌دهد: ۱۵ یا ۱۶ سال پیش بود که اداره کل کانون پرورش فکری به مرکز شماره ۴، منتقل و ساختمان‌های اطراف مرکز ساخته شد. در این میان، حضور اداره کل روی برنامه‌های مرکز ما نیز تأثیر گذاشت، زیرا هر مسئولی که برای بازدید به اینجا می‌آید، به مرکز ما هم سری می‌زند. در نتیجه مرکز ما و بچه‌ها همیشه باید برای معرفی مرکز آماده باشند.
پدر و مادر‌هایی که عضو کانون بوده‌اند
خانم موسویان در ادامه می‌گوید: کانون در محله‌ای واقع شده است که سطح درآمدی خانواده‌ها متوسط به بالاست و از نظر فرهنگی نیز در سطح مطلوبی قرار دارند.
از طرفی بسیاری از پدر و مادر‌ها خودشان زمانی عضو مراکز کانون بوده‌اند و می‌گویند آن‌قدر کانون را دوست داریم که علاقه‌مندیم فرزندانمان نیز به کانون بیایند. حالا فعال‌ترین عضو‌های ما آن‌هایی هستند که پدر و مادرشان هم عضو کانون بوده‌اند.
می‌خندد و اضافه می‌کند: از آنجایی که کانون نمی‌تواند نوجوانان ۱۶ سال به بالا را بپذیرد، ولی خیلی از این بچه‌ها نمی‌توانند از کانون دل بکنند، مدیران ارشد، انجمن‌های ادبی و هنری به راه انداخته‌اند تا این بچه‌ها بتوانند هر ۲ هفته یک‌بار در کانون و در برنامه‌های انجمن حاضر شوند این نوجوانان ارتباطشان را با ما حفظ کرده‌اند و تابستان‌ها در اداره کلاس‌ها کمک می‌کنند.
۵۰۰ عضو فعال
«آخرین رقم عضویت ما در مرکز شماره ۴، از سال ۸۵ تاکنون ۷ هزار نفر بوده است که البته تعداد اعضای فعالمان ۵۰۰ تن هستند. اعضای فعال به کسانی اطلاق می‌شود که امسال عضو شده‌اند یا عضویتشان را امسال تمدید کرده‌اند.»
خانم موسویان این را می‌گوید و ادامه می‌دهد: تعداد اعضای دختر کانون بیشتر از پسران است و تعداد کودکان هم بیشتر از نوجوانان. کودکان ما از اول دبستان تا پنجم و نوجوان هم از ششم تا پایه یازدهم هستند.
مدیر مرکز شماره ۴ می‌گوید: مرکز ما حدود ۱۰ هزار جلد کتاب دارد که به‌طور معمول ۷۰ درصد کتاب‌های آن متعلق به انتشارات خود کانون است. در این میان کتاب‌های مرکز ما به‌دلیل اینکه زیاد به امانت برده می‌شود، به‌سرعت اوراقی می‌شود و با کمبود کتاب روبه‌رو هستیم.
کلاس‌های رایگان
ثبت‌نام کانون با مبلغ ۱۵ هزار تومان برای یک‌سال عضویت انجام می‌شود؛ و تمدید آن با مبلغ ۱۰ هزار تومان دیگر است. بچه‌ها با این مبلغ می‌توانند علاوه‌بر امانت کتاب از تمام کلاس‌های فرهنگی و ادبی کانون رایگان استفاده کنند.
حضور بچه‌ها در مرکز، ۳ روز ویژه دختران در روز‌های فرد و ۳ روز برای پسران در روز‌های زوج است. او اشاره می‌کند که کانون از ۷ صبح تا ۱۸ برای گرفتن عضویت یک‌سره باز است، اما ساعت برگزاری کلاس‌ها در نیمه دوم سال، از ۱۴:۳۰ تا ۱۷ است.
موسویان درباره کلاس‌های در حال برگزاری کانون نیز می‌گوید: کتاب‌خوانی، نمایش خلاق، کاردستی، نمایش فیلم، نشریه‌نگاری، خوش‌نویسی، نقاشی، داستان‌نویسی، شعر، موسیقی و... در حال برگزاری است. البته برای بعضی کلاس‌ها که مربی نداریم، ناچار شدیم از بیرون مربی بگیریم و این کلاس‌ها شهریه دارد.
کلاس خوش‌نویسی، سفالگری و موسیقی و پیانو از آن دسته است که البته بازهم با شهریه‌های بسیار مناسب و با حضور استادان بسیار متبحر برگزار می‌شود.
او با هیجان می‌گوید: مرکز شماره ۴ کوچک‌ترین مرکز استان از نظر وسعت، ولی شلوغ‌ترین آن‌ها از نظر جمعیت و فعالیت است. تابستان امسال ۵۴ کلاس در نوبت صبح این مرکز و پشت سر هم برگزار شد.
برنامه‌های روز جهانی کودک
با توجه به شروع برنامه‌های هفته جهانی کودک در روز‌های آینده، برنامه‌های مرکز شماره ۴ را نیز می‌پرسیم. مدیر مرکز جواب می‌دهد: برنامه‌های مرکز ما برگزاری نمایشگاهی از کار‌های هنری بچه‌ها شامل کاردستی، سفالگری، داستان‌نویسی و تحقیق و پژوهش‌هایشان است.
در نوبت صبح، بازدید مدارس را داریم که با پخش فیلم و قصه‌گویی همراه می‌شود.یک روز هم جشنی ویژه روز جهانی کودک با نمایش عروسکی خواهیم داشت. نمایش با موضوع سفر امام رضا (ع) به مشهد و با اجرای گروه تئاتر خود مرکز خواهد بود. در روز جشن، مسابقه هم خواهیم داشت.
او به جشنواره قصه‌گویی اداره کل هم که در حال برگزاری است، اشاره می‌کند و می‌گوید: ۱۷ تن از بچه‌های ما نیز در این جشنواره شرکت کرده و فیلم‌هایی از قصه‌های ۹۰ ثانیه‌شان فرستاده‌اند.
گردش در کتاب‌فروشی‌ها
ما ۴ سال است که انجمن کتاب‌خوانان برتر را در مرکز شماره ۴ به راه انداخته‌ایم. کلاس‌هایمان پنجشنبه‌ها تشکیل می‌شود و با بچه‌ها دور هم می‌نشینیم و کتاب می‌خوانیم و نقد می‌کنیم و هر ۴ یا ۵ جلسه یک‌بار به یکی کتاب فروشی‌های مشهد می‌رویم و بچه‌ها کتاب می‌خرند. کتاب‌فروشی‌ها هم به ما تخفیف می‌دهند. در این کلاس‌ها برای ایجاد تنوع، برنامه شاهنامه‌خوانی را نیز اضافه کرده‌ایم.
ما زندگی می‌کنیم
در پایان گفتگو از خانم موسویان می‌خواهیم به‌عنوان کسی که خودش دست به قلم است، یک عنوان جذاب درباره کانون بگوید. او هم به شعر قدیمی کانون که به گفته او همه بچه‌های عضو کانون آن را حفظ هستند، اشاره می‌کند.
در جای جای ایران
هر جا قدم گذاری
یک خانه است که آن را
بسیار دوست داری
این خانه خانه ماست
کانون مهربانی
آواز مرغک آن
فریاد شادمانی...
کانون پرورش در جمهوری اسلامی
یک خانه امید است
بر خانه‌مان سلامی...
و در ادامه اضافه می‌کند: با اینکه حقوق کارمندان کانون کمترین حقوق بین کارمندان آموزش و پرورش است و اگر پای صحبت آن‌ها بنشینید، می‌گویند کانون از نظر حقوق و مزایا برایمان چیز خاصی نداشته است، اما مربیانمان به کانون عرق دارند. به‌طوری‌که تا اسم کانون را می‌شنویم پشتمان می‌لرزد. چون این محیط با روح ما ارتباط برقرار کرده است و ما در این خانه زندگی می‌کنیم.
این گزارش شنبه ۱۴ مهر ۱۳۹۷در شماره ۳۱۰ شهرارا محله منطقه یک به چاپ رسیده است.
لینک کوتاه
روایات مشابه
ارسال نظر
آوا و نمــــــای شهر
