حتماً برای شما هم پیش آمده که مرد جوانی در خیابان سر راهتان را بگیرد و از نداری و مشکلاتش بگوید یا زن جوانی برایتان تعریف کند چند فرزند قد و نیمقد دارد و شوهرش در بستر بیماری افتاده و امور زندگیاش به سختی میگذرد، در کنار آنها کودکان کار هم در گوشه و کنار شهر جولان میدهند. شاید دادن یک اسکناس به آنها از نظر ما خوشایند باشد، اما بسیاری از ما به این موضوع فکر میکنیم که آیا کار درستی انجام دادهایم یا نه، واقعا او نیازمند بود یا تنبلی بود که زندگیاش را از این راه میگذراند؟ این سؤالها تمامی ندارد و پاسخی برایشان نداریم.
به هر حال حقیقت زندگی این است که در میان کوچهپسکوچهها و زیر پوست شهر فقر جولان میدهد و گریبان برخی را گرفته است. در نقطه مقابل آنها افرادی هستند که برنامه زندگیشان را طوری چیدهاند تا کمک حال نیازمندان باشند و با کمک دیگر همشهریانشان باری از دوش آنها بردارند و لبخند را بر لبانشان بنشانند.
در کوچه سجادی که یک سوی آن تابلوی دانشگاه8 دارد و سوی دیگرش امام خمینی(ره)5 خیریه «سادات بیتالزهرا(س)» قرار دارد. این خیریه که یکی از همین مراکزی است که برای کمک به نیازمندان واقعی تلاش میکند. خیریهای خوشنام که 24سال از زمان تأسیسش میگذرد. تفاوت بزرگ این خیریه با دیگر خیریهها در این است که افراد تحت حمایتش سادات هستند و هدفشان خدمت به ذریه (نسل فرزندان) حضرت زهرا(س) است.
خیریه «سادات بیت الزهرا(س)» در سال 1375در کوچه چهنو توسط خیرانی از جمله دکتر عبدالمجید مهاجرانی، آقایان استوار، فدایی، سید علمالهدی مصطفوی، چاوشی، عبداللهی و... تأسیس شد. این خیریه به مدت 2سال در آنجا فعالیت داشت و از سال 1379 به مکان جدیدش در کوچه سجادی انتقال یافت و بهطور رسمی و ثبتی فعالیتش را ادامه داد.
آنطور که تعریف میکنند، اولین جرقههای این کار خیر در ذهن دکتر «عبدالمجید مهاجرانی» زده شده است و او را اولین مؤسس خیریه معرفی میکنند. آنطور که میگویند، او در خانوادهای مذهبی بزرگ شده و بهدلیل ارادتش به سادات عقیده داشته، ما مدیون آنها هستیم، برای همین اصرار داشت خیریهای تأسیس کنند که خانواده سادات را زیرپوشش قرار دهد و در نهایت به کمک دوستانش این کار را میکند. پس از چند سال عازم خارج از کشور میشود و سالهاست که در اینجا نیست، اما باوجوداین وی همچنان یکی از حامیان خیریه است و از هیچ کمکی دریغ نمیکند. مکان فعلی خیریه نیز توسط دکتر مهاجرانی در اختیارشان قرار گرفته و در حبس هزار ساله خیریه «سادات بیتالزهرا(س)» است.
خیریه «سادات بیتالزهرا(س)» 135انوار، با جمعیت 400نفری را زیرپوشش دارد. نایب رئیس هیئت مدیره خیریه میگوید: مددجویان این خیریه یا توسط خیران معرفی میشوند یا خودشان حضوری مراجعه میکنند که پس از تحقیق و بررسی اگر نیازمندبودنشان مشخص شود و اعتقادات و تدینشان هم تأیید شود زیرپوشش خیریه قرار میگیرند.
جلال یزدانپناه یادآور میشود: درست است که این خیریه ویژه سادات است، اما نمیتوانیم بیتفاوت از کنار نیازمندان عام بگذریم برای همین این خیریه علاوهبر حساب سادات، حساب نذورات و حساب عام هم دارند و بر حسب نیاز افراد گاهی به ایتام غیرسادات هم کمک میکنند. اهداف ما خدمت به ذریه حضرت زهرا(س) است، اما گاهی ایتامی به ما مراجعه میکنند که بهدلیل نیازشان مقطعی به آنها کمک میکنیم.
در این خیریه هم مانند برخی خیریهها، خیّران بدون هیچ چشمداشتی خدمت میکنند و هیچ وجهی در قبال خدمت در اینجا دریافت نمیکنند که بماند، بلکه هر یک از آنها در حد توانشان کمک میکنند، به طور مثال مدیرعامل فعلی خیریه ماهیانه بالغ بر20میلیون تومان کمک میکند. مدیر وقت خیریه حاضر به گفتوگو نشد و اجازه درج نامش را هم نداد، او فقط میگوید: «مهم این است که کار خلق خدا راه بیفتد، مهم نیست که چه کسی این کار را انجام میدهد. همه ما مأموریم و باید مأموریتمان را به درستی انجام دهیم.»
سبدهای کالا در قسمتی از خیریه چیده شده است. بسیاری از مایحتاج روزانه در آن به چشم میخورد. یزدانپناه دراین باره توضیح میدهد: «سبدهای کالا ماهانه بین مددجویان توزیع میشود که شامل 20 الی25 قلم از مواد مورد نیاز خانوادهها مانند برنج، روغن، ماکارونی، حبوبات، مواد شوینده بهداشتی، گوشت و لبنیات است.»
سهشنبهها خیریه حال و هوای دیگری دارد و مددجویانی که ناخوش احوال هستند به اینجا میآیند تا توسط دکتر «جلالیان» یکی از پزشکان خیّر شهرمان رایگان ویزیت شوند. یزدانپناه دراین باره بیان میکند: مددجویان میدانند که سهشنبهها ویزیت رایگان است و اگر نیاز داشته باشند به اینجا میآیند. علاوه بر ویزیت رایگان خیّران با دو داروخانه هماهنگ کردهاند که بیماران برای دریافت دارو به آنجا مراجعه کنند و با تخفیفات ویژه داروهایشان را بگیرند.
وی درباره وضعیت بیماران مزمن و خاص مانند بیماران قلبی، دیابتی، کلیوی، بیماران سرطانی و معلولان ذهنی زیرپوشش هم توضیح میدهد: هرچند کار ما در حوزه درمان تخصصی نیست، اما در حد توانمان به این افراد کمک میکنیم و این افراد توسط گروههای پزشکی تحت درمان قرار میگیرند و کارهایشان انجام میشود اما بیماران مزمن و خاص را از مددکاریهای بیمارستانها کمک میگیریم. متخصصانی هستند که در کار خیر هستند و آنها را معرفی میکنیم.
در خیریه «سادات بیتالزهرا(س)» مانند دیگر خیریهها در امر ازدواج هم فعالیت کرده و برای نوعروسان جهیزیه فراهم میکنند، همزمان با حضور ما در این مجموعه 4جهیزیه برای 4نو عروس آماده شده بود تا به خانه بخت بروند. آنطور که متولیان مجموعه گفتند در اینجا سالی 10الی 15 بسته جهیزیه با کمک خیران آماده میشود. برای تهیه جهیزیه، علاوه بر خیرانی که هزینههایی را پراخت میکنند، بازاریانی هستند که برای کالاهایشان تخفیفات ویژه میدهند.
یزدانپناه یادآور میشود: با توجه به گران شدن لوازم منزل تهیه جهیزیه هم برایمان سخت شده است. ما قبلا یخچال هم میدادیم ولی باتوجه به گرانی نمیتوانیم در حال حاضر فرش، گاز، بخاری، جاروبرقی، چرخخیاطی، لحاف و تشک، پتو، وسایل آشپزخانه بهصورت کامل است و دیگر وسایل اولیه یک زندگی را میدهیم.
هر چند این روزها کرونا موجب تعطیلی مدارس شده و برخی خانوادهها بهدلیل این موضوع بسیاری از خریدهای ماه مهر را انجام ندادهاند، اما حال و هوای خیریه سادات درست مثل سالهای گذشته است. وارد که میشوید سمت چپ تعدادی لباس مدرسه میبینید که برای دانشآموزان دختر و پسر آماده شده بود. یزدانپناه دراین باره توضیح میدهد: حدود 88دانشآموز در رده سنی ابتدایی، راهنمایی، دبیرستان و دانشگاهی داریم. همیشه ابتدای سال تحصیلی نوشتافزار و وسایل مورد نیازشان را تهیه و همان ابتدای شهریور تقدیمشان میکنیم علاوه بر آن مبلغی جزئی برای حق ثبتنام دراختیارشان قرار میدهیم تا مشکلی برایشان در تحصیل پیش نیاید. این تعداد لباس فرمی هم که در اینجا باقی ماندهاند به این دلیل است که خانوادهها کودکانشان را به مدرسه نفرستاده و لباس فرمشان را نگرفتهاند.
وی یادآور میشود: هدف ما نظارت دقیق و مستمر بر تحصیل دانشآموزان نیست هدف اصلی ما تأمین مایحتاج روزمره و ضروریات زندگیشان و بحث درمانشان است. اگر قرار باشد در این زمینه تخصصی کار کنیم ترجیح میدهیم دانشآموزان ممتازمان را به خیریههایی که تخصصی در این زمینه کار میکنند معرفی کنیم. همانطور که تاکنون این کار را کردهایم.
بوی شله مشهدی فضا را پر کرده و هوش از سرتان میبرد. به شوخی می گوییم خوش به حالشان هر سال در اینجا شله میخورند؛ پزدانپناه با آرامی پاسخ میدهد: همیشه شله نمیدهیم، اما در مناسبتهای مختلف برنامههای متفاوتی داریم، امسال بهدلیل کرونا و به مناسبت ایام ترجیح دادیم غذا را با رعایت موارد بهداشتی آماده کرده و بهصورت بستهبندی تقسیم کنیم.
وی ادامه میدهد: ما در مناسبتهای مختلف مانند عید غدیر، نیمه شعبان، ماه محرم و ماه رمضان سعی میکنیم غذای گرم بدهیم. به ویژه ماه مبارک رمضان که هر روز غذای گرم توزیع میکنیم.
یزدانپناه یادآور میشود: در اینجا شیرینی، میوه و آجیل فراموش نمیشود. این اقلام در دو نوبت عید نوروز و نیمه شعبان توزیع میشود.
خیلی وقتها می بینیم بیشتر افرادی دچار مشکلات متعدد میشوند که از نظر مادی در سطح پایینتری قرار دارند و بیشتر مشکلاتشان هم بهدلیل نداشتن آگاهیهای لازم است. در این مجموعه ارتقای آگاهی مددجویان مورد توجه قرار گرفته و مشاورههای متعددی به مددجویان داده میشود تا در صورت رویارویی با مشکل آگاهانه آن را برطرف کنند. در این مجموعه مشاورههای گوناگونی مانند مشاوره حقوقی، خانواده، آموزشمهارتهای زندگی و... ارائه میشود. یزدانپناه توضیح میدهد: علاوه بر آموزشهای رایگان در صورت بروز مشکل برای مددجویان مشاور یا وکلایی در بین ما حضور دارند که رایگان مشاوره میدهند تا اگر مشکلی در مراجع قضایی یا خانواده برایشان پیش آمد بتوانند پیگیری و برطرف کنند.
در این مجموعه فقط ماهی به افراد نمیدهند، بلکه در کنار تمام کارها ماهیگیری را هم آموزش میدهند. بحث اشتغالزایی برایشان مهم است به همین دلیل سعی میکنند رابطه خوبی با مؤسسات پرستاری و مدیران کارخانهجات داشته باشند تا بتوانند از این طریق برای مددجوها کار مناسبی پیدا کنند. مددجویان فرمهایی را پر میکنند که اطلاعات شناسنامه و تخصصی را که دارند در آن بنویسند. سعی بر این است که محیط کار نزدیک محل سکونتشان باشد. همچنین خیریه در چند ماه اول کاری همراه مددجوست تا با بررسی شرایط کاری و فردی او خطایی از مددجو سرنزند و اعتبار مجموعه حفظ شود، از طرفی این شبهه برای کارفرما ایجاد نشود که او نیازمند است و از تنگنا، کمی امکانات و وضعیت فرهنگیشان سوءاستفاده کنند و بگویند اینها در مضیقه هستند و هر رفتاری را میتوانند داشته باشند. در اشتغالزایی اصولی برایشان مهم است بهویژه تلاش دارند هر دو طرف (کارفرما و مددجو) از آن سود ببرند و راضی باشند.
یزدانپناه برایمان تعریف میکند: چند روز قبل خانمی با دو دختر هفده و بیست دو سالهاش به اینجا آمدند، دختر بیست دو سالهاش طلاق گرفته بود، آنطور که میگفتند 10 الی 15 روز در خیابان سرگردان بودند و هیچ مکانی برای زندگی نداشتند. موضوع برایمان مهم بود، همانجا پس از اطمینان از صحبتهایشان با مشورت یکدیگر خانهای برایشان رهن و وسایل و امکانات خانه را برایشان تهیه کردیم. تلاش میکنیم در حد توان مجموعه مشکلات مردم را همانجا برطرف کنیم.
او تأکید کرد: وقتی میخواهید به دیگران کمک کنید وسایلی را ببخشید که برایتان ارزشمند است و خودتان دوست دارید از آنها استفاده کنید. خیرات وسایل دست دوم و بلااستفاده از نگاه ما کار مناسبی نیست برای همین خیلی وقتها در این مجموعه وسایل دست دوم را دریافت نمیکنیم اگر هم دریافت کنیم فقط وسایل الکترونیکی سالم است.
در کنار فعالیتهای مجموعه گپ و گفتی با خادمان اینجا داشتیم. هر چند بیشترشان تمایلی به صحبت نداشتند، اما به اصرار ما برخی از آنها دلیل حضورشان را در اینجا برایمان تعربف کردند. جلال یزدانپناه بازنشسته فرهنگی است که به قول خودش توفیق این را داشته بعد از بازنشستگی از تهران به مشهد بیاید و همجوار امام رضا(ع) بشود. آنطور که خودش میگوید؛ در حال حاضر در کنار این کار در ساخت حسینیه خراسانیها در کربلای معلی مشارکت دارد. این مجموعه متشکل از 550سوئیت دو تا شش تخته است و دوتا حسینیه هر کدام با ظرفیت 1500نفر که در مجموع ظرفیت 4900 نفره دارد احداث میکنند تا زائران بیبضاعت را برای زیارت بفرستند. او توفیق خدمت در خیریههای بسیاری را دارد.
او میخواهد با این خدمات باقیات صالحات در نامه اعمالش داشته باشد: ما تلاش میکنیم خیران را هم پای کار بیاوریم تا خودشان از نزدیک با این مجموعه آشنا شوند و مشکلات مردم را لمس کنند و اگر دوست داشتند کمک کنند. همانطور که خیّری چند روز پیش دویست میلیون تومان بابت دستگاه دیالیز برای خیریه و درمانگاه امام هادی(ع) وقف کرد.
خانم حسینی شاید تنها فردی باشد که ابتدا برای کار به این مجموعه معرفی شد و اکنون به عنوان یکی از نیروهای فعال و خدمتگزار مشغول به کار است.
او میگوید: حدود 20سال این افتخار نصیبم شده که بتوانم اینجا خدمتگزار مددجویان و سادات باشم اگر انشاءا.. خدا قبول کند سعی میکنم نهایت تلاش و انرژی را برای خدمتگزاری بگذارم و افرادی که به اینجا میآیند راضی و دست پر از اینجا بروند. آشنایی من با مجموعه بهطور اتفاقی بود، سال 1379 بهدنبال کار میگشتم که به اینجا معرفی شدم و خدمات صادقانه افراد را در اینجا پذیرفتم و از آن زمان تاکنون خدمتگزار مردمی شدهام که به اینجا میآیند.
محمد استوار یکی دیگر از خیران این مجموعه است. او مرغداری دارد، از سال 1352 تا1367 در خیریه انصارالحجه و دیگر خیریهها خدمت میکرد تا اینکه با خیریه حضرت علیاصغر(ع) همراه میشود. برادرش او را به این خیریه معرفی میکند. از زمانی که او با این خیریه همکاری میکند تازه معنای زندگی این افراد را میفهمد و متوجه میشود کمک به ایتام به چه معناست. او میگوید: آخر دنیا که میگویند همینجاست، فقر بیداد میکند و تمام افرادی که به اینجا میآیند مستحق هستند. با خودم میگویم فردا که بخواهم بروم چه چیزی با خودم میبرم، همین نهیبهای درونی سبب شد تا آپارتمان 6واحدیام در خیابان خسروی را به خیریه بدهم تا از این مکان به نفع خیریه استفاده کنند. کرونا سبب شد تا بفهمیم در این دنیا چیزی به درد نمیخورد. مردم یکی یکی از بین میروند. اگر میلیاردها تومان هم جمع کنیم به درد نمیخورد. مال و ثروت به اندازهای خوب است که بتوانیم زندگیمان را بچرخانیم و محتاج دیگران نباشیم. بقیهاش زیادی و مال نیازمندان است. امروز وظیفه ماست که اگر چیزی داریم در راه خدا بدهیم. هرکی از من کمک بخواهد دریغ نمیکنم و هیچ وقت فکر نمیکنم که ممکن است مرا فریب دهد و بینیاز باشد. با خودم میگویم، اگر فردی بهطرف من آمد حتما نیازمند است و من سعی میکنم کمک کنم. دوست دارم50 واحد آپارتمان کوچک در قرقی یا گلشهر برای نیازمندان بسازم و امیدوارم خداوند در این مسیر مرا یاری کند.
این خیریه در حوزه مسکن هم دستی بر آتش دارد و به نیازمندان کمک میکند. استوار در اینباره میگوید: یکی از خیران زمینی به وسعت 8هزار مترمربع در گلشهر در اختیار خیریه حضرت علیاصغر(ع) گذاشت که در آن 40 واحد ساختند،20 واحد آن را به کمیته امداد امام خمینی(ره) به نصف قیمت دادند تا سادات در آن زندگی کنند و نصف دیگر این ساختمانها در حال ساخت است که الآن در حال تمام شدن است. ما قبلا سند آپارتمانها را به نامشان میزدیم. بهطور مثال در قرقی کوه بنیهاشم 200 آپارتمان بود که برایشان سند زدیم، اما 3 الی 4 سال بیشتر از سکونتشان در آنجا نگذشته بود که خانهها را فروختند. متأسفانه این افراد از نظر مالی ضعیف هستند و فکر چهار روز بعد را نمیکنند برای همین خانهها را فروختند و پولش را خرج کردند. همه ما میدانیم تهیه مسکن از هر چیزی سختتر است. خوراک هر چه باشد میخوریم، اما هزینهای باید باشد تا بتوان مسکن تهیه کرد. برای همین دیگر سند به نامشان نمیزنیم و آپارتمانها را بهمدت 5سال در اختیار مددجویان قرارمیدهیم و اجاره مختصری از آنها دریافت میکنیم که برای هر آپارتمان به طور تقریبی 200هزارتومان میشود.