خیابانی با بوی چوب در کشاورز ۳ 
خاطره محمودآقا از مسابقهای که شروع نشده، تمام شد 
منبعی با آب نامحدود
اولین منبع آب مشهدی‌ها همان برج آب کشمیری‌هاست که سال‌هاست در نزدیکی خانه داروغه خودنمایی می‌کند. این منبع برای اهالی محله پایین‌خیابان آب شرب را تأمین می‌کرد و به‌علت نزدیکی به قبرستان خردو (کوچک) به منبع آب خردو در بین مردم معروف بود.
با لوله‌کشی منازل و تأمین آب شرب از طریق لو‌له، این منبع کارایی خود را از دست داد و برای سال‌ها بهصورت مخروبه‌ای در کوچه سیابان خودنمایی می‌کرد. حال بعد از گذشت 72سال از زمان ساخت، در سال1394 این منبع در فهرست آثار ملی ثبت شد و 2سال بعد یعنی در سال1396 ازسوی شهرداری منطقه ثامن مرمت و بازسازی شد تا تاریخ نخستین منبع آب برای این شهر بماند.
قدمت اثر
این اثر تاریخی از آن جهت بااهمیت است که به‌عنوان اولین منبع آب مشهد شناخته می‌شود. منبع آب در سال1332 هم‌زمان با دوره پهلوی دوم برای تأمین آب شرب اهالی محله پایین‌خیابان ساخته می‌شود.
ساخت این بنا به دستور حکومت انجام می‌شود و به دلیل اینکه محله پایین‌خیابان یکی از محله‌های پر سکنه مشهد قدیم به شمار می‌رفته است و در عین حال افراد و خانواده‌های صاحب نام از جمله داروغه، یزدان‌پرست، موسوی و... در این محله زندگی می‌کردند، این منبع آب در پایین‌خیابان ساخته می‌شود. سازمان آب منطقه مشهد وظیفه ساخت این منبع را برعهده می‌گیرد و این بنا بعد از یک‌سال یعنی در سال1333 با کاربری عام‌المنفعه ساخته می‌شود.
آخرین تکنولوژی برای ساخت برج آبی مشهدی‌ها
آب منطقه‌ای مشهد برای ساخت این برج آبی از آخرین تکنولوژی روز در سال1332 استفاده می‌کند. این منبع از نیروی ثقلی برای ایجاد فشار لازم به منظور توزیع کمک می‌گیرد که این نکته از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این اثر است. همچنین برای جلوگیری از هدررفتن آب شیرین و تأمین آب شرب ساکنان منطقه، در کنار منبع آب یادشده چاهی نیز حفر می‌شود.
برخلاف منابع دیگر که حجم آب درون آن محدود بوده، این منبع به علت وجود چاه آب هیچ‌گاه بدون آب نبوده است و در واقع مانند قنات‌های قدیمی و پی آب‌ها همیشه آب داشته است. این منبع درجه آب نیز داشت که در مرمت‌های اخیر این درجه حفظ شده است.
برج 2طبقه آب
این اثر تاریخی علاوه‌بر ویژگی‌هایی که یاد شد، به لحاظ معماری نیز درخور توجه است. در شکل ظاهری و نحوه استفاده از این بنا نیز از زمان ساخت تاکنون تغییرات چندانی ایجاد نشده و تقریبا به همان شکل اولیه باقی مانده است. برج آب کشمیری‌ها بهصورت 8ضلعی و در 2طبقه ساخته شده است.
در بدنه زیرین، روزنه‌هایی برای ورود نور و در بدنه فوقانی روزنه‌های تهویه وجود دارد. همچنین طبقه فوقانی از 2پوسته مجزا تشکیل شده است که پوسته میانی استوانه‌ای محل اصلی ذخیره آب است.
ورود به داخل فضای زیرین از طریق یک ورودی که در ضلع شمالی قرار دارد، انجام می‌شود.
پس از ورود به این فضا از طریق یک راه‌‌پله فلزی می‌توان به طبقه فوقانی رفت. همچنین تراز ارتفاعی طبقه زیرین 2برابر طبقه فوقانی است.
مرمت 14روزه
با توجه به اینکه این بنا در مسیر یکی از ره‌باغ‌های حرم مطهر قرار گرفت و ظرفیت تبدیل‌شدن به مکان گردشگری را داشت، سال96 هفده‌روز مانده به عید نوروز، شهرداری ثامن تصمیم می‌گیرد آن را مرمت و بازسازی کند. مرمت آن در همان زمان فقط 14روز زمان می‌برد و 4روز مانده به عید نوروز عملیات به پایان می‌رسد.
البته یک‌بار دیگر حدود 10سال پیش این بنا مرمت می‌شود و تنها در چوبی ورودی تبدیل به فلزی و قسمتی از سقف چوبی داخل بنا نیز بازسازی می‌شود.
با این حال در مرمت اصولی سال96 بدنه خارجی پاک‌سازی می‌شود و بندکشی مجدد انجام می‌شود. همچنین لوله‌ها و تأسیسات زنگ‌زدایی می‌شوند و روی بدنه داخل منبع آب هم مرمت می‌شود. البته روزنه‌ها با توجه به اینکه دیگر استفاده نمی‌شود، برای جلوگیری از ورود و خروج پرندگان مشبک شده است.
لینک کوتاه
ارسال نظر
آوا و نمــــــای شهر
