آموزش سواد و کار در مرکز «نرجس»

مرکز یادگیری محلی نرجس در نگاه اول شاید شبیه مدرسه‌ای عادی باشد که در آن نشست اولیاومربیان در حال برگزاری است، اما درواقع چهاردیواری و فضای آموزشی کوچک انتهای خیابان پنجتن91 فرصتی دوباره برای شروع زندگی است.

اینجا هرکسی با رؤیایی آمده است و وقتی از آن تعریف می‌کند، لبخند می‌زند وخوش‌حال است. یکی می‌خواهد برای کودکش راحت کتاب بخواند و قصه بگوید و یکی هم رؤیاهایش تا رسیدن به دانشگاه و نشستن پشت نیمکت‌های آن قد می‌دهد. این مجموعه زیرپوشش آموزش‌وپرورش ناحیه یک است و بیشتر افراد بومی آن را می‌گردانند.

اجباری برای یادگیری نیست

خرداد امسال مرکز یادگیری نرجس که سال 1395راه‌اندازی شده‌بود در مدرسه شهدای نیروی انتظامی شروع به کار کرد تا در کلاس‌ها به‌جای دانش‌آموزان خردسال و نوجوان، افرادی بنشینند که از تحصیل جا مانده‌اند.

کادر آموزشی نرجس از همان ابتدا به شناسایی بی‌سوادها و کم‌سوادهای محله پرداخت. اطلاعات زیادی هم به‌دست آورد؛ اینکه بیش از 800مرد و زن بی‌سواد در این محله است. کادر آموزشی از ابتدای شهریور شروع به تبلیغات کردند و بعد هم با جامعه هدفشان ارتباط گرفتند.

نتیجه تلاششان ثبت‌نام بیش از 250سوادآموز خانم و 25سوادآموز مرد شد که با شروع سال تحصیلی، آن‌ها هم در کلاس‌های درس و کارگاه‌های مختلف مهارت و حرفه‌آموزی حاضر شدند.

کلاس‌های درس نهضت سوادآموزی تفاوت زیادی با مراکز آموزشی دیگر شهر دارد. اینجا نه سوادآموزان به حضور مجبورند و نه کادر آموزشی برای جبران زحماتشان توقعی دارند.

20سال پیش در کلاس‌های نهضت سوادآموزی شهرستان رشتخوار شرکت کرده بودم، اما به‌سختی می‌توانستم یک متن را بخوانم یا بنویسم. 3فرزند دارم و همیشه ناراحت بودم که نمی‌توانم به آن‌ها در درسشان کمک کنم 

کلاس‌های درس مرکز در 3مرحله سوادآموزی، تحکیم و دوره انتقال برگزار می‌شود، آن هم با حضور دانش‌آموزانی در رده سنی 10تا49سال. «سوادآموزی» اولین دوره این مرکز یادگیری است. سوادآموزان پس از این مقطع وارد دوره تحکیم می‌شوند.

این مقطع حتی برای افرادی که سال‌ها از تحصیل مانده‌اند، فرصت مناسبی است تا آموخته‌های گذشته را دوباره به یاد آورند و بتوانند در دوره انتقال شرکت کنند. دوره انتقال آخرین مقطع تحصیلی مرکز است.

سوادآموزان می‌توانند در صورت قبولی در امتحانات پایان دوره، مدرکی معادل ششم ابتدایی بگیرند. آموختن خواندن و نوشتن تنها هدف مرکز یادگیری محلی نرجس نیست.

اینجا آموزشیاران راه و رسم زندگی و حتی مهارت لازم برای کسب درآمد را آموزش می‌دهند.

مدیر این مجموعه در این‌باره توضیحات کامل‌تری می‌دهد: 3دوره آموزشی در مرکز دنبال می‌شود. نخستین دوره به هدف اصلی نهضت سوادآموزی مربوط است؛ یعنی ریشه‌کن‌کردن بی‌سوادی. علاوه بر آن، 2دوره آموزشی دیگر با عنوان مهارت‌های آموزشی و حرفه‌آموزی داریم که بسیاری از سوادآموزان و حتی مردم عادی بدون محدودیت می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند. ریحانه رحمتی ادامه می‌دهد: محور دوره‌های مهارت‌آموزی حقوق شهروندی، مهارت‌های اجتماعی، مهارت‌های تربیت فرزند، مشاوره خانواده و... است. علاوه بر این‌ها دوره آموزشی حرفه‌آموزی برگزار می‌شود که برای سوادآموزان و اهالی محله جذابیت زیادی دارد.

رحمتی با اشاره به اینکه از همان ابتدا برای برگزاری کلاس‌های مهارتی و آموزشی نیازسنجی شده است، توضیح می‌دهد: با توجه به ظرفیت‌هایی که شناسایی کردیم و تجربیاتی که داشتیم، کارگاه‌های متنوعی ازجمله دوره‌های آموزش خیاطی مقدماتی و پیشرفته شامل ساخت گل، تاج نگینی عروس، مهارت تزیین گل مو و زیورآلات، کاوردوزی، عروسک‌بافی و قلاب‌بافی، سرمه‌دوزی و پولک‌دوزی، بافت تابلوفرش، آشپزی، شیرینی‌پزی و تهیه انواع دسر را برگزار می‌کنیم. علاوه بر این‌ها، کلاس‌های آموزش زبان انگلیسی و کار با رایانه هم داریم.

او خوش‌حال است که دوره‌های کارآفرینی محرک و انگیزه قدرتمندی برای سوادآموزان شده است و می‌گوید: خیلی از کارآموزانی که در کارگاه‌ها شرکت کرده‌اند، آن‌قدر ماهر شده‌اند که تولیداتشان را به‌صروت جزئی و کلی به فروش برسانیم.

مزایا کم است، عشق بی‌نهایت

حقوق کادر آموزشی رسمی این مرکز در مقایسه با انرژی و زمانی که صرف آموختن می‌کنند، خیلی ناچیز است. زکیه خانچه‌زر و همسرش امید نوروزی هردو آموزشیار نهضت سوادآموزی هستند.

خانچه‌زر در این مرکز مشغول است و علاوه بر تدریس دوره سوادآموزی، سرپرستی کارگاه خیاطی را نیز برعهده دارد و این کار را مکمل معلمی می‌داند.

او درباره شرایط تدریس در مرکز یادگیری می‌گوید: سوادآموزان انگیزه زیادی دارند و برای همین است که داوطلب شده‌اند تا در کلاس‌ها شرکت کنند. خانچه‌زر این جمله را بارها تکرار می‌کند و می‌گوید: دیدن ذوق و اشتیاق سوادآموزان برایم لذت‌بخش است و تحمل خیلی از مشکلات را راحت می‌کند؛ مانند دوری مرکز از محل زندگی‌مان و حتی حقوق کم.

او با اشتیاق ادامه می‌دهد: من به کارم علاقه دارم. چون می‌بینم همه کسانی که در کلاس‌ها شرکت می‌کنند، کار و زندگی دارند و به امید آینده‌ای روشن به مرکز می‌آیند و من هم امید و انگیزه می‌گیرم.

خانچه‌زر می‌گوید: خوشبختانه به‌دلیل تلاش‌های کادر آموزشی و خیران، از سال1398 کارگاه خیاطی به‌روز شده و در 2نوبت صبح و عصر فعال است و همه تولیداتش در روزبازارها، نمایشگاه‌ها و... به فروش می‌رسد. ما حتی سفارش‌های زیادی از افغانستان و عراق داریم.

افتخاری آموزش می‌دهیم

مدیران مرکز یادگیری نرجس تلاش کردند در کلاس‌های درس و کارگاه‌های آموزشی از آموزشیاران بومی استفاده کنند. به همین دلیل از میان 22نفر کادر آموزشی، 12نفرشان بومی همین محله هستند.

آن‌ها بدون هیچ چشمداشتی فعالیت می‌کنند و هیچ درآمدی ندارند. سارا محمدزاده یکی از آن‌هاست و تدریس در کلاس‌های رایانه با همان سیستم‌های قدیمی و کهنه را برعهده دارد.

او می‌گوید: از مدت‌ها قبل دنبال یک کلاس زبان برای دخترم بودم و وقتی متوجه شدم در مرکز یادگیری نرجس دوره آموزش زبان انگلیسی برگزار می‌شود، برای ثبت‌نام به اینجا آمدم. به‌طور اتفاقی متوجه شدم مربی دخترم از بولوار سجاد برای تدریس می‌آید و 4کلاس هم برگزار می‌کند، بدون اینکه ریالی دستمزد بگیرد. این شخص باعث شد من هم تصمیم بگیرم فقط برای رضای خداوند و کمک به بانوانی که به کار با رایانه علاقه‌مندند، اعلام آمادگی کنم.

42سال محروم از سواد

زهرا نظامی 42سال دارد و از سوادآموزان این مرکز است. روزی که برای کلاس‌های سوادآموزی دعوتش کردند، خیلی خوش‌حال شد و فرصت را غنیمت شمرد.

او می‌گوید: 20سال پیش در کلاس‌های نهضت سوادآموزی شهرستان رشتخوار شرکت کرده بودم، اما به‌سختی می‌توانستم یک متن را بخوانم یا بنویسم. 3فرزند دارم و همیشه ناراحت بودم که نمی‌توانم به آن‌ها در درسشان کمک کنم و منتظر فرصت بودم. به همین دلیل روزی که تلفن کردند، خیلی خوش‌حال شدم و برای ثبت‌نام مراجعه کردم.

او ادامه می‌دهد: من دوره تحکیم را پشت سر گذاشته‌ام و اکنون در دوره انتقال هستم. کادر آموزشی مرکز به من انگیزه زیادی برای ادامه تحصیل می‌دهند و مصمم هستم که دیپلم بگیرم، اما متأسفانه در این محدوده هیچ مرکز آموزشی برای بزرگ‌سالان در مقطع متوسطه وجود ندارد و من درصورتی می‌توانم ادامه تحصیل بدهم که این مرکز آموزشی بتواند در مقاطع دیگر نیز پذیرای سوادآموز باشد.