درد یتیمی کشیده و در سن ۷ سالگی پدرش را از دست داده است. بعد از فوت پدر تحت تربیت و مراقبتهای دلسوزانه مادر قرار میگیرد. زندگی بدون سایه پدر، هرچند برای او و خانوادهاش بسیار سخت است، اما از او انسانی سختکوش و با محبت میسازد. در جوانی به اندازه توان مالیای که داشت به خانوادههای بیسرپرست و فرزندان یتیمی که میشناسد کمک میکند. سرانجام به دنبال یک اتفاق مبارک، ۵۰ سال قبل خیریهای باعنوان انصارالحجه (عج) را به همراه سید حسن میردامادی نجفآبادی، دایی مقام معظم رهبری، تأسیس میکند. او که شغلش نظامی بود و در ارتش خدمت میکرد، به دنبال تأسیس خیریه خدمت در ارتش را رها کرده و تمام وقت خود را صرف ایتام و خانوادههای بیسرپرست میکند.
این خیّر ساکن بولوار توس در کمک به خانوادههای بیسرپرست و ایتام ساکن در مناطق حاشیهای شهر بهویژه محلات بولوار شاهنامه بسیار فعال بوده و هزینههای ساخت مدرسهای در محله کلاته برفی را نیز تقبل کرده است.
محمد علی سمیعی، مدیر عامل و مؤسس خیریه انصارالحجه (عج) است. او همچنان در نهمین دهه از سن خود، با تلاشی خستگیناپذیر مدیریت خیریه و حمایت از خانوادههای بیسرپرست را برعهده دارد. به بهانه ساخت مدرسهای در محله کلاته برفی، گفتوگوی دوستانهای با این واقف، خیّر و مدرسهساز نیکاندیش انجام دادهایم.
محمدعلی سمیعی متولد ۱۳۱۲ در مشهد است و از کودکی در جاده قدیم زندگی میکرده است، به گفته خودش در کودکی پدر خود را از دست داده و با درد یتیمی بزرگ میشود.
وی در توضیح این مطلب میگوید: ۷ و ۸ ساله بودم که پدرم به دلیل بیماری فوت کرد و خانواده ما را تنها گذاشت و ما با فداکاری مادر و حمایتهای اقوام و دوستان تربیت و بزرگ شدیم، یتیمی و نداشتن پدر بسیار سخت و دشوار است، با وجودی که ما از حمایت کامل مالی و معنوی خانواده و مادرمان برخوردار بودیم، باوجوداین درد و حسرت بیپدری برای من که در سن کم پدرم را از دست داده بودم، خیلی سخت بود.
در آن سالها که زندگی براساس سیستم مردسالاری اداره میشد و مادرها نقش چندانی در حمایت از خانواده و فرزندان نداشتند، مادر فداکار و مهربانم تا جایی که توان داشت از ما حمایتکرد، به طوری که ما کمبود پدر را حس نمیکردیم. تحت تأثیر همین تربیت عاقلانه و عالمانه مادر، احساس محبت زیادی به خانوادههای بیسرپرست و فرزندان یتیم پیدا کرده بودم، این احساسی بود که به مرور بیشتر و بیشتر شد، بعدها که در ارتش استخدام شدم، نیز تا جایی که توان مالی من اجازه میداد، به خانوادههای نیازمند و ایتام کمک میکردم، این کمکهای خیرانه بهطور جستهگریخته ادامه داشت تا اینکه به دنبال یک اتفاق مبارک، موفق به تأسیس خیریهی برای کمک به ایتام و خانوادههای بیسرپرست شدم.
خیّر مدرسهساز ساکن بولوار توس درسال ۱۳۴۷ یعنی بیش از ۵۰ سال قبل سنگ بنای خیریه انصار الحجه (عج) را با همراهی دایی مقام معظم رهبری ایجاد میکند.محمدعلی سمیعی با تأیید این مطلب میگوید: ۵۰ سال قبل در جلسات هفتگی قرآن دورهای شرکت میکردم که اتفاقا یکی از اعضای شرکتکننده در این جلسه قرآنی سید حسن میردامادی نجفآبادی، دایی مقام معظم رهبری بود. وی انسان عارف مسلک و زاهدی بود و در انجام عملی دستورات قرآن و دین همیشه پیشقدم بود، من سابقه دوستی چندین سالهای با وی و خواهرزادهاش حاج حسن (برادر مقام معظم رهبری) را داشتم.
در یکی از همین جلسات قرآن، سید حسن نجفآبادی، به قرائت قران پرداخت و بعد از خواندن چند آیه به این آیه رسید، «یطعمون طعاما یتیما و اسیرا...»، مثل همیشه ابتدا معنی آیه را توضیح داد و در تفسیر آن جملات بامعنا و پرمغزی را از قرآن و کلام ائمه (ع) بیانکرد. بعد از آن دست در جیبش کرد و ۶۰ تا یک تومانی را درآورد و رو به افراد حاضر در جلسه کرد و گفت: «من این مبلغ را برای کمک به خانواده طلبه جوانی که فوت کرده است و فرزندان یتیمی دارد میدهم، هرکسی که میتواند در این کار خیر من را همراهی کند، بسمالله!
من نیز بلافاصله چند تومانی را که در جیب داشتم بیرون آورده و به آقا دادم، بعد از آن نیز چند نفر دیگری کمک کردند و دست آخر ۱۵۰ تومان برای کمک به خانواده طلبه جوان جمعآوری شد. به دستور سیدحسن به بازار رفته و بعد از خرید برنج و روغن مواد غذایی، اقلام را به خانواده این طلبه جوان فوت شده تحویل دادیم. در واقع از همین جا بود که سنگ بنای خیریه انصارالحجه (عج) با حمایت معنوی و مالی سیدحسن نجفآبادی ایجاد شد.
بعد از اینکه کمکهای نقدی و غیرنقدی به مقدار قابل قبولی میرسید، همه کمکهای جمعآوری شده را در بین خانوادههای بیسرپرست و ایتام تقسیم میکردیم
اولین دفتر خیریه در داخل کاروانسرایی واقع در فلکه ضد که متعلق به حاج علی شمقدری بود قرار داشت. تحت تأثیر نفوذ کلام و مقام معنوی سید حسن نجفآبادی، بازاریان و خیّران اقبال خوبی به خیریه تازهتأسیس ما پیدا کردند، بعد از اینکه کمکهای نقدی و غیرنقدی به مقدار قابل قبولی میرسید، همه کمکهای جمعآوری شده را در بین خانوادههای بیسرپرست و ایتام تقسیم میکردیم. از جمله خیّرانی که از همان ابتدای تأسیس خیریه به کمک ما آمدند، برخی مقامات روحانی و کشوری هستند، این مقامات به اندازه توان مالی خود به خیریه کمک میکردندکه هنوز هم بعد از ۵۰ سال کمکهای مالیشان به خیریه انصارالحجه (عج) را بهطور مستقیم و یا باواسطه انجام میدهند و دعای خیر ایشان همیشه همراه ما بوده و هست.
محمدعلی سمیعی که در جوانی به استخدام ارتش درآمده بود، بعد از تأسیس خیریه به واسطه مشغله کاری از خدمت در ارتش کنارهگیری کرده و تمام وقت خود را صرف رسیدگی به امور خیریه میکند.
وی توضیح میدهد: در دوران جوانی بنا بر علاقهای که به شغل نظامی و لباس فرم نظامیان داشتم، بعد از گذراندن آزمون کتبی و عملی به استخدام ارتش درآمدم، اما به تدریج و بعد از گذشت مدت زمان کوتاهی متوجه شدم که نظام و افکار ارتش با روحیهام سازگار نیست.
من که از سن کودکی و نوجوانی در جلسات قرآن و مراسم عزاداری شرکت میکردم و با اعتقادات مذهبی بزرگ شده بودم، افکار و عقایدم در تضاد با اعتقادات ارتش شاهنشاهی بود، در همان زمان چند مرتبه قصد کنارهگیری و استعفا از ارتش را داشتم، اما به دلایل مختلف موفق به اینکار نشدم. یکی از این موارد پیگیری اداره اطلاعات ارتش بود، با توجه به مخالفتهایی که با حکومت محمدرضا به وجود آمده بود، به نیروهای اطلاعاتی ارتش دستور داده بودند که با هرگونه مخالفت یا استعفای نیروهای نظامی برخورد شدید داشته باشند و آنها را به عنوان حامیان نیروهای آشوبگر که بیشتر نیز مذهبی بودند، تحت شکنجه و پیگرد قانونی قرار دهند.
این موضوع یکی از دلایل من برای ماندن در ارتش بود. مورد دیگر توصیه برخی افراد و روحانیان مذهبی آشنا برای ماندن در ارتش برای حمایت از مردم و کسب اطلاعات و تحولات درونسازمانی ارتش بود، به دلایل گفته شده برای مدت ۲۰ سال در ارتش ماندم و صبوری پیشه کردم. بعد از ۲۰ سال حضور مستمر در ارتش، به دعوت حجتالاسلام و المسلمین سیدحسن میردامادی نجفآبادی، برای حضور و رسیدگی بیشتر به خیریه، از ارتش استفا دادم و بعد از آن تمام وقت در خدمت به خانواده ایتام و رسیدگی به امور آنان هستم.
خیریه انصار الحجه (عج) که یکی از اهدافش کمک و حمایت از ایتام و خانوادههای بیسرپرست بود، یتیمان بسیاری را زیرپوشش خود دارد. محمدعلی سمیعی میگوید: کمک و حمایت مالی از یتیمان و خانوادههای بیسرپرست از اهداف اصلی و اصول تأسیس خیریه انصار الحجه (عج) است، به همین دلیل ما با هدف حمایت از یتیمان مشهد، خراسان رضوی و در نهایت حمایت از یتیمان ایران کارمان را شروع کردیم. در قدم اول شناسایی و حمایت از یتیمان مشهد بهویژه کسانی که در حاشیه شهر ساکن بودند در دستور کار خیریه قرارگرفت.
در این راه من اطلاعات خوبی داشتم، چراکه بچه بولوار توس بودم و همه کوچه پس کوچههای جاده قدیم را مثل کف دستم میشناختم، تعدادی از این افراد یتیم و بیخانمان مهاجران سایر شهرها بودند که برای داشتن زندگی بهتر به مشهد کوچ کرده و در حاشیه شهر ساکن شده بودند، نمونه بارز آن را میتوان در بولوار شاهنامه مشاهده کرد. ما برای هر خانواده مبلغ ۳۰۰ هزار تومان پول نقدی ماهانه پرداخت میکنیم، درکنار این هر ماه بسته غذایی به قیمت ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار تومان نیز در اختیار هر خانواده قرار میگیرد. توزیع این اقلام مخفیانه و بدون هرگونه شناسایی و ناراحتی در اختیار خانواده زیرپوشش قرار میگیرد.
در کنار این موارد، ما هر سال یکی دو مرتبه نیز با رفتن و حضور در خانه این افراد، علاوه بر خبرگیری و احوالپرسی از اوضاع و احوال آنها بسته غذایی حمایتی را نیز بهطور ویژه در اختیارشان قرار میدهیم. درگذشته بیشتر خانوادهها ۷ و ۸ نفره بودند، اما حالا خانوادهها بین ۳ و ۴ نفر هستند، با کاهش جمعیت ما فرصت حمایت از خانوادههای بیسرپرست بیشتری را پیدا کردهایم. علاوه بر تأمین مایحتاج غذایی، تأمین نیازهای مدرسه، کیف، کتاب، کفش و حتی لباس مدرسه این بچههای یتیم برعهده خیریه است و ما تأمین همه این نیازها را از کلاس اول دبستان تا دوره دانشگاه برعهده داریم.
درحال حاضر ۶۰ تا ۷۰ دانشجو با حمایت خیریه در دانشگاههای مختلف کشور در حال تدریس هستند، تأمین هزینههای بهداشت و درمان خانوادههای زیرپوشش نیز از دیگر موارد مورد حمایت خیریه است. طبق قراردادهایی که ما با پزشکان و دندانپزشکان مختلف داریم، پزشکان در یکی از روزهای هفته این افراد یتیم و بیخانمان را رایگان ویزیت کرده و برای آنها دارو مینویسند. در صورت نیاز به عمل جراحی نیز پزشکان متخصصی هستند که عمل جراحی را رایگان انجام خواهند داد، بیشتر داروهای افراد زیرپوشش خیریه را از داروخانه میردامادی تهیه میکنیم.
با حمایت خیران و بازگشایی شهرهای مذهبی عراق ما تاکنون ۲۰۰ نفر از مادران و زنان سرپرست خانوار زیرپوشش خیریه را به زیارت کربلا و عتبات عالیات فرستادهایم، همچنین در دوران جنگ تحمیلی بیش از ۱۷ و ۱۸ مرتبه اقلام و مواد غذایی تهیه شده توسط خیران به وسیله چند خودرو و توسط خود بنده به جبهههای جنگ ارسال شد. درحال حاضر ۵۴۰ خانوار با جمعیت حداقل ۳ نفر بهطور مستقیم زیرپوشش کمکهای خیرانه ما و همکارانم قرار دارند، این افراد بیسرپرست علاوه بر سکونت در مشهد، از سایر شهرهای استان خراسان رضوی، سیستان و بلوچستان و کرمانشاه نیز هستند.
خیریه انصارالحجه (عج) که با ۱۵۰ تومان سرمایه اولیه شروع به کارکرده بود، با اتکا به حمایت خیران، امروز از منابع درآمدی خوبی برخوردار است. محمدعلی سمیعی در توضیح این مطلب میگوید: خیریه انصارالحجه (عج) مانند دیگر خیریهها، متکی به حمایت و کمک خیران است، در سایه همین حمایتها امروز بعد ازگذشت بیش از ۵۰ سال خیریه در کمک به یتیمان و خانوادههای بیسرپرست عملکرد موفقی داشته است.
بعد ازگذشت بیش از ۵۰ سال، خیریه در کمک به یتیمان و خانوادههای بیسرپرست عملکرد موفقی داشته است
خیرانی که برخی از آنها در طول این ۵۰ سال همیشه حامی ما بودند و درکنار کمکهای نقدی املاک و مستغلاتی را نیز در اختیار خیریه قراردادهاند، این مستغلات نیز یکی از منابع درآمدی خیریه انصار الحجه (عج) است. یکی از شروط ما که مختص خیریه انصار الحجه (عج) میباشد این است که فرد خیّر بعد از وقف ملک یا مغازه خود، تا هرزمانی که زنده باشد، میتواند قرارداد را باطل کند و پول یا ملک خود را باز پسگیرد.
با چنین شرطی خیّر میتواند با خیال راحت موارد هزینهکردها را بررسی کرده و بعد از اطمینان از مصرف صحیح منابع مالی و مستغلاتی، با اطمینان قلبی پول و ملک خود را در اختیار خیریه انصار الحجه (عج) قراردهد. من با اطمینان میتوانم این ادعا را داشته باشم که ما تنها خیریه در مشهد و حتی ایران هستیم که ترازنامه سالانه داریم، تمام منابع درآمدی از وجوه نقد و مستغلات موجود در اختیار خیریه مشخص است و موارد استفاده و خرجکرد نیز توسط حسابداران و متولیان مالی خیریه ضبط و ثبت شده است و میتوانیم در صورت لزوم همه این صورتحسابها را در اختیار خیران و حامیان خیریه قرار دهیم.
وی ادامه میدهد: درکنار نذورات، پولهای نقدی، گوسفند و دیگر اجناسی که توسط خیران هدیه میشود، یکی دیگر از منابع درآمدی خیریه مربوط به املاک و مستغلاتی است که در دست خیریه قرار دارد و ما از طریق اجارهبهای این املاک، درآمد حاصله از این مستغلات را صرف افراد زیرپوشش خیریه قرارمیدهیم. ما تعدادی منازل آپارتمانی در مناطق حاشیهای شهر داریم، بیشتر این منازل به خانوادههای یتیمی که تحت تکفل ما هستند و خانه شخصی برای سکونت ندارند یا به دلیل فقرمالی توانایی اجاره خانه را ندارند، قرار دارد. آنها میتوانند برای مدت دوسال رایگان در این آپارتمانها ساکن شوند و بعد از آن نیز با بهتر شدن اوضاع و احوال زندگی و پیداکردن خانه دیگر، آپارتمان را تخلیه و در اختیار نیازمند دیگر قرار دهند.
خیّر ۹۰ ساله مشهدی تصریح میند: خیریه دارای ساختمان تجاری و یک هتل است که به اجاره داده شده و درآمد حاصل از اجاره صرف خانوادههای نیازمند زیرپوشش خیریه میشود. در کنار این خیریه دارای یک باغ ۶ هکتاری در روستای عبدلآباد و یک باغ ۷ هکتاری در روستای شیرحصار است. میوههای این دو باغ نیز فروخته و صرف هزینههای خیریه میشود. باغ دیگر همین باغی است که در روستای کلاته برفی قرار دارد.
۳۰ سال قبل مهندس صدیقزاده، این باغ را که زمین لم یزرعی بود در اختیار خیریه قرار داد، در داخل این زمین تنها یک درخت توت قرار داشت که هنوز هم وجود دارد، یک سال تمام در این زمین به فعالیت، آبادسازی و کاشت درختان میوه مشغول بودم، حتی شبها نیز در چادر میخوابیدم، به تدریج آباد و آبادتر شد، چون این زمین از لحاظ موقعیت جغرافیایی نزدیک به شهر بود، به استفاده تفریحی و گردشگری اختصاص یافت.
این باغ یک هکتاری دارای چند سوئیت جداگانه، وسایل بازی و زمین ورزشی است و در طول سال پذیرای بچههای یتیم و خانوادههای بیسرپرست زیرپوشش خیریه است. ما خانوادهها را از شهرها و استانهای مختلف دعوت و در این باغ اسکان میدهیم، خانوادهها نیز درکنار زیارت حضرترضا (ع) و البته دیدار از آرامگاه حکیم سخن و همچنین دیدن دیگر جاذبههای گردشگری مشهد، دراین محیط سرسبز و زیبا اسکان یافته و رایگان پذیرایی میشوند.
در طول ۵۰ سال حمایت خیریه منتظران الحجه (عج) از یتیمان و خانوادههای بیسرپرست، حالا خود این حمایتشوندگان به حمایتکنندگان از خیریه تبدیل شدهاند. محمدعلی سمیعی با تأیید این مطلب میگوید: ما امروز دکتر، مهندس و حتی خلبانهای خیری داریم که سالها قبل و در سنین کودکی تحت حمایت خیریه قرار گرفتند، به مدرسه رفتند و درمقاطع عالیه و تحصیلات عالی دانشگاهی موفق، صاحب شهرت و درآمد هستند، بسیاری از این افراد موفق که روزگاری به عنوان یتیم تحت حمایت خیریه قرار داشتند، به شکرانه داشتن زندگی خوب وسالم، به حامیان ما تبدیل شدهاند.
هر زمان که من این افراد موفق و البته خیّر را درکنار خودم میبینم، احساس غرور و افتخار میکنم و از اینکه زحمات ۵۰ سالهام به هدر نرفته است، خوشحال هستم، دیدن موفقیت این بچهها از بهترین خاطرات زندگی من است و هر زمان که با یکی از آنها برخورد میکنم، از اعماق وجودم خداوند را به این دلیل که من را واسطه رشد و ترقی آنها قرار داد، شکر میکنم. امثال این بچههای موفق زیاد هستند.
در ۵ سالگی که پدرم را از دست دادم و یتیم شدم، دست حمایت شما بر روی سر من و خانوادهام قرار گرفت و زندگی ما از این روبه آن رو شد
وی به در ادامه به بیان خاطرات خود با یکی از بچههایی که امروز پیشرفت کرده و سری در سرها درآورده است، پرداخته و میگوید: چندسال قبل خانم دکتر جوانی به دفتر خیریه آمد و بعد از نشان دادن مدرک دکترای تخصصی پزشکی خود گفت: «شاید شما من را به خاطر نداشته باشید، اما من شما را خوب میشناسم. در ۵ سالگی که پدرم را از دست دادم و یتیم شدم، دست حمایت شما بر روی سر من و خانوادهام قرار گرفت و زندگی ما از این روبه آن رو شد، با خودم عهد کردم که درسم را بخوانم و بعد از دکتر شدن وقتم را در خدمت و کمک به فرزندان یتیم و خانوادههای بیسرپرست بگذرانم. حالا بعد از سالها به آرزویم رسیدهام، به اینجا آمدهام و از شما تقاضا دارم که از تخصصم در کمک به افراد نیازمند زیرپوشش خیریه استفاده کنید.»
با شنیدن این کلمات اشک شادی از چشمانم جاری شد. این خانم دکتر متخصص برای کمک به بیماران نیازمند هر کاری انجام داده و تاکنون بیماران نیازمند زیادی را رایگان معالجه کرده است، او همچنین در کمک مالی به خیریه همیشه پیشقدم است.
خیریه در کنار حمایت از خانوادههای نیازمند، در امر مدرسهسازی و ساخت مسجد نیز مشارکت داشته است.وی در توضیح این مطلب میگوید: با توجه به شناخت و محبتی که مردم و خیران در حق من و خیریه انصار الحجه (عج) دارند، به حوزه ساخت مدرسه و مسجد نیز وارد شدیم. در حال حاضر دو مسجد به وسیله بنده، به عنوان هیئت امنای مسجد و با جلب مشارکت خیران در دست ساخت هستند، مسجد و حسینیه گنابادیها و دیگری مسجد الزهرا (س) یا میرهوای سابق است.
همچنین دوسال قبل خانم عفت السادات صفاریان توسی، با مراجعه به خیریه انصار الحجه (عج) اعلام کردند که همسرشان مرحوم سیدابوالحسن ابن الرضا وصیت کردهاند که خانهای که در سناباد مشهد دارند، در اختیار خیریه قرار دهند، خیریه نیز موظف است این خانه را فروخته و نصف پول آن را صرف مخارج خیریه و نصف دیگر آن را صرف ساخت مدرسه در یکی از مناطق محروم حاشیه شهر مشهد کنند. ما نیز بر اساس وصیتنامه، مرحوم ابن الرضا خانه سناباد را فروختیم و بعد از گفتگو و مشاوره با کارشناسان آموزش و پرورش منطقه تبادکان، در سال ۱۳۹۷ کلنگ ساخت مدرسه ابتدایی دخترانه با ۹ کلاس در زمینی به مساحت ۱۰۰۰ متر با هزینه ساخت ۲ میلیارد تومان زده شد، حالا و بعد از گذشت دوسال با صرف ۲ میلیارد تومان تا یکی دوهفته دیگر مدرسه تکمیل و آماده بهرهبرداری خواهدشد.
خیّر قدیمی مشهدی میگوید: از زمان همهگیرشدن کرونا، خیریه انصار الحجه (عج) مشارکت خوبی در زمینه کمک به خانوادههای نیازمند داشته است، تاکنون چندین مرتبه توزیع بستههای بهداشتی شامل ماسک و مواد ضدعفونیکننده را در بین خانوادههای نیازمند داشتهایم. همچنین تعداد زیادی بستههای معیشتی شامل: برنج، روغن، چای و ماکارونی را دربین خانوادههای نیازمند حاشیه شهر توزیع کردهایم. خوشبختانه با حمایت خیران و نیکاندیشی آنان خیریهای که من به همراه دوستان تأسیس کردیم، در حوزه مقابله با کرونا نیز عملکرد موفقی داشته است.