کوکب خانم هنوز بیقرار یوسفش است 
نیمقرن همسایگی با مسجد صاحبالزمان(عج) در محله مقدم 
تنها مشهدی طلایی المپیاد نجوم: دوست دارم در کشورم کار کنم
وقتی گوینده مراسم اختتامیه، نام مدال‌آوران نقره را بر‌اساس حروف کشور‌ها می‌خواند، به حرف «I» که رسید، بدون خواندن نام ایرانی‌ها گذر کرد. در این لحظه، اعضای تیم ملی المپیاد نجوم ایران، با چشمانی باز و شگفت‌زده به یکدیگر نگاه می‌کردند و وجودشان سرشار از شادی بود.
یکی از اعضای تیم با نشان‌دادن انگشتان یک دستش پرسید: «هر پنج‌تا طلا گرفتیم؟» تمام این لحظات خاطره‌انگیز در قاب دوربین یکی از اعضای همراه تیم ثبت می‌شد، بدون آنکه پنج‌دانش‌آموز المپیادی کشورمان خبر داشته باشند. ساعاتی بعد، این فیلم در فضای مجازی دست‌به‌دست شد و هیاهویی به پا کرد، رسانه‌ها تیتر زدند «هر ۵ عضو تیم المپیاد نجوم ایران طلا گرفتند.»
حالا کمتر از دوهفته از انتشار آن فیلم کوتاه سپری شده است و بچه‌هایی که غرور ما ایرانیان را برانگیختند به کشور برگشته‌اند و کنار خانواده‌هایشان هستند. یکی از آن پنج‌نفر، ارشیا میرشمسی است. همان پسری که در مراسم اختتامیه المپیاد جهانی نجوم پرسید؛ «هر پنج‌تا طلا گرفتیم؟»
ارشیا نخبه‌ای است که در محله هنرستان زندگی می‌کند و حالا با مدال طلای جهانی از هندوستان به مشهد بازگشته است.
تصورات کودکی‌ام، تبدیل به واقعیت شد
وقتی روی سن مراسم اختتامیه المپیاد جهانی نجوم، پرچم ایران را در دست داشت، تصویری برایش ترسیم شده بود که در کودکی به آن فکر کرده و زمانی حدود ده‌سال را برای تبدیل تصورات به واقعیت صرف کرده بود.
ارشیا میرشمسی تعریف می‌کند: ورزش را همیشه به‌عنوان یک مخاطب دنبال می‌کنم. وقتی سن کمی داشتم و می‌دیدم ورزشکاران به‌ویژه کشتی‌گیران قهرمان می‌شوند و پرچم ایران را در مراسم اهدای مدال بالا می‌برند، حس خاصی داشتم و دوست داشتم این اتفاق را روزی تکرار کنم. زمانی که با چهارعضو تیم ملی نجوم ایران روی سن رفتیم و پرچم در دست ما بود، یاد آن تصورات کودکی افتادم و از اینکه این پرچم را بالا بردیم، حس خوبی داشتم.
در پس لحظات خوب و افتخار بزرگی که تنها عضو غیرتهرانی تیم ملی نجوم ایران کسب کرده، روز‌ها و ساعت‌ها تلاش بوده است. او اول با علاقه و سپس با اراده خودش، یکی از اتفاقات مهم علمی کشور را در سال۱۴۰۴ به ثبت رساند.
خودش تعریف می‌کند: از بچگی به موضوعات مختلف گرایش علمی داشتم. با دایره‌المعارف نجوم به این سمت کشیده شدم و حدود ۱۰سال در این زمینه، مطالعه تخصصی داشته‌ام. حضور پدرم در این سال‌ها تأثیر پررنگی داشت که به‌سمت المپیاد نجوم بروم؛ چون ایشان عضو هیئت‌علمی دانشگاه فردوسی هستند و سابقه المپیاد زیست‌شناسی هم دارند.
در کشور ما به المپیاد نجوم بها داده می‌شود
ارشیا میرشمسی دانش‌آموز نخبه شهر ماست که از جمع پانصد‌نفره ابتدایی داوطلبان المپیاد نجوم در کشور، خودش را به تیم ملی پنج‌نفره نجوم رساند. ابتدا در آزمون انتخابی پنجاه‌نفر برگزیده موفق بود و در ادامه با سربلندی در آزمون‌ها به عضویت تیم ۱۰نفره کشور رسید؛ به این ترتیب سهمیه ورود به دانشگاه بدون‌کنکور را کسب کرد.
او در یک سال اخیر در تهران و زیرنظر باشگاه دانش‌پژوهان ایران، دوره‌های علمی را در‌کنار سایر دوستانش گذرانده است و نهایتا خرداد امسال بین تیم پنج‌نفره قرار گرفت. با‌وجود خطرات جنگ دوازده‌روزه و سختی‌هایی که به همه جامعه تحمیل شد، تلاشش را ادامه داد و در‌نهایت به‌عنوان یکی از اعضای تیم پرافتخار ایران، طلای المپیاد نجوم جهان را کسب کرد.
ارشیا می‌گوید: خوشبختانه به المپیاد نجوم در کشور ما بها داده می‌شود و سطح آزمون‌های علمی و عملی مطلوب بود که کمک کرد با آمادگی خوبی، راهی مسابقات جهانی شویم.
المپیاد در تضاد با کنکور نیست
ارشیا درباره شرایط حمایت علمی در مدارس و شهر مشهد هم می‌گوید: مدارس تا رسیدن به سطح کشور به‌خوبی حمایت می‌کنند. شرایط در خود مشهد هم برای رصد و حمایت‌هایی که می‌شود، مطلوب است. فضای رصدخانه مشهد و امکانات رصدی مرکز نجوم و دانشگاه فردوسی هم امکانات مطلوبی دارند.
حضور پدرم در این سال‌ها تأثیر پررنگی داشت که به‌سمت المپیاد نجوم بروم
او در ادامه یک نکته درباره حمایت از دانش‌آموزان مستعد مطرح می‌کند: باید این ذهنیت تقویت شود که المپیاد‌ها با کنکور در تضاد نیستند. برخی مدیران و مدارس به واسطه آموزش‌ها و فعالیت جانبی که برای دانش‌آموزان اتفاق می‌افتد، این ذهنیت را دارند که بعضا از حضور دانش‌آموزان در المپیاد‌ها حمایت نمی‌شود، در‌حالی‌که واقعیت این نیست و به نظرم باید دانش‌آموزان مسیر علاقه‌مندی خود را طی کنند.
رصد کهکشان در آسمان کاخک
عضویت در تیم ملی المپیاد نجوم جمهوری اسلامی ایران، برای ارشیا میرشمسی از مسیر مطالعه و رصد فضایی رقم خورده است. او مانند سایر اعضا چند سالی است که آسمان و کهکشان را رصد می‌کند و هر لحظه با دیدن واقعیت این فضا شگفت‌زده می‌شود و پدیده‌هایی که روزی برایش حکم تفریح داشتند، حالا تبدیل به تخصص شده‌اند.
ارشیا می‌گوید: ما اصالتا اهل کاخک هستیم و از زمانی‌که بچه بودم در سال چندباری به این شهر می‌رفتیم. آنجا به‌واسطه تمیزی هوا و نبود آلاینده‌های نوری، توجهم خیلی به آسمان جلب می‌شد و دوست داشتم این فضا را رصد کنم. بخش زیادی از علاقه و در ادامه پشتکار من از همان کنجکاوی کودکی و دیدن آسمان شکل گرفت.
او ادامه می‌دهد: اولین سؤالات و رصد‌هایی هم که توجهم را جلب کرد، درباره سیاه‌چاله‌ها بود که هر لحظه رسیدن به آنها و آشنایی با این پدیده، من را متعجب می‌کرد.
آزمون المپیاد‌های کشوری و جهانی نجوم در دو بخش تئوری و عملی برگزار می‌شود، ارشیا که در هر دوبخش، نمره ممتاز را کسب کرده است، هنوز هم دنیای رصد کهکشان را بی‌پایان می‌داند و می‌گوید: رصد‌های من از آسمان متوقف نمی‌شود. شاید در آینده مسیر تخصصی نجوم را انتخاب نکنم، ولی رصد کهکشان را ادامه می‌دهم؛ چون جذابیت‌های رصد برای من تمام نمی‌شود.
گریه کردن برای تمام شدن خورشید!
پدر ارشیا، نه‌تنها چراغ ورود به مسیر المپیاد را در ذهن فرزندش روشن کرد که در ادامه همه‌جوره در‌کنارش ایستاد تا از مسیر انتخابی خودش لذت ببرد. امید میرشمسی درباره کنجکاو‌بودن فرزندش می‌گوید: ذهن پرسشگر، خاصیت تمام بچه‌های این زمانه است؛ مهم است که این کنجکاوی و علاقه بچه کشف و به آن اهمیت داده شود.
امید میرشمسی با کمک فرزندش، خاطره‌ای را به یاد می‌آورد که شنیدنش جالب است. او تعریف می‌کند: ارشیا از همان شش‌هفت‌سالگی درباره نجوم و آسمان و ستاره‌ها سؤال می‌کرد. یک بار متوجه شده بود که زمانی خورشید تمام می‌شود و حیات این ستاره در فاز دیگری ادامه پیدا می‌کند. بعد از این داستان به حدی متأثر شده بود و گریه می‌کرد که آگاهش کردیم این اتفاق شاید چند‌میلیارد‌سال دیگر رقم بخورد و نباید ناراحت باشد.
پدر خانواده میرشمسی دلیل موفقیت تنها فرزندش را انتخاب مسیر بر‌اساس علاقه می‌داند و می‌گوید: هیچ‌وقت هیچ فشاری روی ارشیا نبوده است که چه مسیری را انتخاب کند یا چه درسی بخواند. انتخاب‌ها با خود اوست و ما تا بتوانیم، از او حمایت می‌کنیم.
ارشیا میرشمسی اهل مطالعه است و حسابی برای کتاب‌خواندن وقت می‌گذارد. این را نه‌فقط از افتخارآفرینی جهانی اش، که از صحبت‌های دقیق و دایره واژگان گسترده‌اش در طول مصاحبه می‌توان فهمید.
دغدغه ارشیا در روز‌های حضور در هندوستان این بود که مقام و مدالی بیاورد که زحمات مربیان و سرپرستان را جبران کند
پدرش می‌گوید: از سن خیلی کم شروع به مطالعه کرد و رمان‌های شاخص ادبیات کشور‌های مختلف را خوانده است. برای مطالعه وقت زیادی می‌گذارد و از این کار حس خوبی دارد.
امید میرشمسی که این روز‌ها از موفقیت جهانی فرزندش خوشحال است، ادامه می‌دهد: شکر خدا که تلاش خودش به نتیجه رسیده است. اگر می‌خواهد موفقیت را تکرار کند، باید بداند که موفقیت اینجا تمام نمی‌شود و باید تلاشش را ادامه دهد.
موفقیت‌ها برای ارشیا تکرارشدنی است
مربیان و سرپرستانی در ماه‌های اخیر در‌کنار ارشیا و دوستانش بوده‌اند. او قدردان همه آنهاست و می‌گوید: آقایان آرمان وثیق‌زاده، حسین حقی، امیرحسین موسوی و محمدحسین قاسم‌پور سرپرستان علمی بودند که خیلی زحمت کشیدند.
محمدحسین قاسم‌پور، رئیس کمیته علمی المپیاد نجوم ایران که ماه‌هاست شاهد تلاش ارشیا بوده، می‌گوید: ارشیا پسر موفق و پرتلاشی است که دو ویژگی شخصیتی در او بسیار شاخص و متفاوت است. مورد اول ادب و قدردانی اوست. ارشیا بسیار باشخصیت و مؤدب است و انسان از کار با او لذت می‌برد و به‌واسطه این ادب بسیار قدردان است، یعنی دغدغه او در روز‌های حضور در هندوستان این بود که مقام و مدالی بیاورد که زحمات مربیان و سرپرستان را جبران کند.
رئیس کمیته علمی المپیاد نجوم ایران اضافه می‌کند: علاوه‌بر‌این، او پشتکار دارد که این هم ارزشمند است.
ارشیا در این مدت و در این سن حدود یک سال در خوابگاه زندگی کرد و از خانواده دور بود. اما پشتکاری که داشت باعث می‌شد این سختی‌ها او را از مسیرش دور نکند و برای موفقیت مداوم تلاش کرد.
خدمات کشورم را جبران می‌کنم
- برای طلای المپیاد جهانی چند سال تلاش کردهای؟
زمینه حضورم در این مسیر از سال‌ها قبل با مطالعات ابتدایی لغت‌نامه‌های نجوم شروع شد که بیشتر از سر علاقه بود. اما سه سال به‌صورت تخصصی در‌این‌زمینه تلاش و مطالعه کرده‌ام.
نجوم، کشف یک سری از راز‌هایی است که در ذهن آدم نمی‌گنجد؛ در یک کلمه، علم نجوم شگفت‌انگیز است
- با آن سؤالی که لحظه اعلام نتایج پرسیدی، فکر کنم تو و دیگر اعضای گروه هم توقع پنج‌طلا را نداشتید؛ درست است؟
ما دوست داشتیم نتیجه خوب دوره قبلی المپیاد را تکرار کنیم و همین ذهنیت ما را به این باور رسانده بود که مدال‌های طلا را می‌گیریم. البته این نکته را بگویم که کشور هم در این سال‌ها سطح علمی خوبی داشته و مسیر پیشرفت علمی فراهم شده است.
- مهم‌ترین رقیبانت از چه کشور‌هایی بودند؟
دانش‌آموزان هندوستان، انگلستان و رومانی رقیبان جدی ما بودند.
- بهترین حس و اتفاقی که بعد از گرفتن مدال تجربه کردی، چه بوده است؟
پس از اینکه فیلم لحظه معرفی مدال‌آوران پخش شد، در مسیر برگشت، خیلی از مردم، ما را که همان لباس فرم تیم ملی تنمان بود، می‌شناختند و به‌گرمی تبریک می‌گفتند. در فرودگاه هم واکنش‌های صمیمانه‌ای دیدم و این خیلی خوب بود. از اینکه حس خوبی به مردم منتقل کرده بودم، خوشحال شدم. در فرودگاه مشهد هم استقبال خانواده و دوستان مدرسه‌ام که از دبیرستان هاشمی‌نژاد یک آمده بودند، حال‌و‌هوای خوبی به من داد.
- تو مجوز حضور بدون کنکور در دانشگاه را گرفته‌ای؛ رشته تحصیلی دانشگاهت را انتخاب کردهای؟
هنوز تصمیمم قطعی نیست. دوست دارم علوم پایه را انتخاب کنم، سپس فیزیک را ادامه دهم. البته هنوز یک سال تا انتخاب رشته فرصت دارم و شاید در این مدت به تصمیم جدیدی برسم.
- مهم‌ترین عوامل موفقیتت را در چه می‌بینی؟
المپیاد‌ها مسیر علاقه هستند. به همین دلیل باری روی دوش خودم احساس نمی‌کردم و فقط به‌دلیل علاقه‌ای که به این علم داشتم، مسیر المپیاد نجوم را دنبال کردم. به نظرم علاقه و کنجکاوی من در نجوم کمک کرد که نتیجه خوبی به دست بیاورم.
- این روز‌ها در فضای مجازی گمانه‌زنی بود که تیم شما با این موفقیت دیگر در ایران نمی‌ماند. تو چقدر به مهاجرت فکر می‌کنی؟
در این سال‌ها از ظرفیت‌های کشورمان برای موفقیت ما استفاده شده است. فکر می‌کنم روزی باید برای کشورم کاری کنم و این خدمات را جبران کنم. به تحصیل در خارج از کشور فکر کرده‌ام، اما دوست دارم در کشورم کار کنم و برای آن قدم‌های خوبی بردارم.
- تعریفی که از علم نجوم داری، چیست؟
نجوم، کشف یک سری از راز‌هایی است که در ذهن آدم نمی‌گنجد. ما با مطالعه علم نجوم می‌فهمیم که دنیای ما در‌مقابل کیهان کوچک است و چه اسرار عجیبی در این جهان نهفته است که هنوز کشف نشده. در یک کلمه، علم نجوم شگفت‌انگیز است.
- و بزرگ‌ترین پدیده نجومی‌ای که تاحالا رصد کردهای، چه بوده است؟
پدیده‌هایی وجود دارند به اسم جرم‌گیری؛ یک‌سری اجرام در اعماق آسمان است که باید با چشم مسلح آنها را دنبال کرد. بعضی از این اجرام بسیار شگفت‌انگیز است. رصد این پدیده در برخی کهکشان‌ها که دورتر از کهکشان ما هستند، فوق‌العاده جالب است و ما را با پدیده‌های بی‌نظیری روبه‌رو می‌کند.
- تا چه اندازه به یک سفر فضایی فکر می‌کنی؟
هیچ‌چیزی برای آینده قطعی نیست، ولی این موضوع هم می‌تواند جزو یکی از اهداف باشد که تحققش اتفاق فوق‌العاده‌ای در زندگی من خواهد بود.
* این گزارش چهارشنبه ۱۲ شهریورماه ۱۴۰۴ در شماره ۶۳۲ شهرآرامحله منطقه ۹ و ۱۰ چاپ شده است.
لینک کوتاه
آوا و نمــــــای شهر
