اصل گردشگری در «یَدَک» 
نخستین مرکز آموزش آکادمیک طب در مشهد چه بود؟ 
چراغ روشن خانه خدا در «میامی»
خیّران محله میامی با ساخت یک مسجد و مجتمع فرهنگی برای کاهش آسیب‌های اجتماعی محله‌شان تلاش می‌کنند.
مساجد از دیرباز علاوه‌بر‌اینکه جایگاه پرستش، نیایش و فعالیت‌های فرهنگی دینی بوده‌اند، به امور اجتماعی نیز توجه داشته و با استفاده از ظرفیت‌های مردمی خود، برای حل مشکلات اجتماعی کوشیده‌اند. همین است که مکان‌هایی پاک و معنوی مانند مساجد تاکنون در کاهش آسیب‌های اجتماعی محلات پیرامون خود بسیار موثر بوده‌اند؛ به عبارت دیگر می‌توانیم مساجد و حسینیه‌ها را کانون محبت و رفع تنش‌های اجتماعی بدانیم.»
این بخشی از صحبت‌های حجت‌الاسلام معموری، امام جماعت مسجد و حسینیه چهارده‌معصوم (ع) است که در حاشیه بولوار میامی، بین میامی۴ و ۶ واقع شده است. مکانی که اگر‌چه تا تکمیل‌شدن نهایی و به‌ثمر‌نشستن خشت‌به‌خشت و ستون‌به‌ستون آن، فاصله است، در همین ابتدای راه توانسته رویداد‌های مفیدی در محله رقم بزند؛ زیرا امام جماعت و هیئت‌امنای این خانه خدا، قصدشان فقط دایر‌کردن محلی برای عبادت نبوده و نیست؛ آنان این محله را برای ساخت این مسجد انتخاب کرده‌اند تا بتوانند با تبدیل آن به کانون و مجتمعی فرهنگی، قدمی در‌راستای برطرف‌کردن معضلات و آسیب‌های این محله بردارند. گروهی که برای ساخت مسجد در این مکان، دلایل آسیب‌شناسانه دارند و می‌کوشند در‌کنار کارکرد عبادی این مکان، بُعد فرهنگی‌اش را هم تقویت کنند. گزارش پیش رو، گفتگو با امام جماعت و اعضای هیئت‌امنای مسجد چهارده‌معصوم (ع) است تا دلایل انتخاب این محله و داستان چگونگی شکل‌گیری مسجد و حسینیه را از زبان آنها بشنویم.
برکت جلسه خانگی قرآن
حجت‌الاسلام معموری علاوه‌بر‌اینکه امام جماعت مسجد است، بیشترین فعالیت را نیز در کار‌های اجرایی و ساخت‌و‌ساز مسجد برعهده دارد. او درباره چگونگی شکل‌گیری و ساخت مسجد چهارده‌معصوم (ع) برایمان توضیح می‌دهد.
شروع کار و ایده ساخت مسجد از یک جلسه قرآن خانوادگی شروع شد. بیشتر اعضای این جلسه خانوادگی، اهل دو روستای کلاته‌بزرگ و خیرآباد در شهرستان تربت جام هستند که برخی از آنها باوجودی‌که دیگر در این محله ساکن نیستند، برای شرکت در محفل قرآن باز به این محله می‌آیند. جلسه قرآن ما از سال۸۶ تاسیس شد. دوره‌مان شب‌های سه‌شنبه است، اما جای خاصی برای دوره‌های قرآن و دعای توسل نداشیم و این محفل در خانه اعضا تشکیل می‌شد؛ گاهی ناچار می‌شدیم جلسه را در فضای آزاد برگزار کنیم، اما اجازه نمی‌دادیم حتی یک جلسه هم به تعطیلی کشیده شود.
به‌مرور زمان با اضافه‌شدن افراد جدید و وسعت‌گرفتن این محفل، مکانی که داشتیم پاسخ‌گوی تعداد افراد شرکت‌کننده نبود؛ لذا با مشورت‌هایی که در جلسه صورت گرفت، همگی به این نتیجه رسیدیم که باید به‌دنبال مکانی جدید باشیم تا بتوانیم فعالیت‌هایمان را با جدیت بیشتری دنبال کنیم. همین شد که ایده ساخت یک مسجد به ذهنمان خطور کرد.
آسیب‌های بسیاری در این محله وجود دارد. تنها فضای سبز این محدوده که «پارک ثامن» شناخته می‌شود، محلی برای تردد اراذل و اوباش، افراد کارتن‌خواب و حتی خرده‌فروشان مواد مخدر است. از‌این‌رو پارک برای خانواده‌های ساکن در این منطقه، غیرقابل استفاده شده است. از سوی دیگر، وجود جمعه‌بازار مهرآباد به تشدید این مشکلات دامن زده است. شاید بتوان گفت بزرگ‌ترین معضل محله‌مان، وجود همین بازار است.
پرت‌بودن این بازار از مرکز شهر و نبود نظارت صحیح بر فعالیت‌های آن، باعث جذب افراد بسیاری از نقاط مختلف شهر شده است. افرادی که برای سوء‌استفاده از موقعیت بازار و با نیت‌های شوم به این نقطه می‌آیند. سارقان، خلافکاران و خرده‌فروشان اجناس سرقتی از آن جمله‌اند. تصمیم گرفتیم با احداث این مسجد در‌کنار پارک و اجرای طرح گشت‌زنی بسیجی‌های محله، پارک و خیابان‌های منتهی به جمعه‌بازار را تا‌حدودی برای اراذل و اوباش ناامن کنیم. خوشبختانه این مهم تا‌حدودی محقق و تردد بزهکاران و اراذل و اوباش کمتر از گذشته شده است و همچنان امیدواریم برای بهتر‌شدن اوضاع، نظارت بیشتری انجام بگیرد.
وقف زمین یک اصفهانی
ساخت مسجدی که بتواند به افراد نیازمند کمک کند و ازسویی آسیب‌های اجتماعی موجود در این محله را کاهش دهد، از دغدغه‌های مهم اعضا و بانیان اجرای این طرح بود. از‌این‌رو به‌دنبال زمینی بودیم که در محدوده بولوار میامی باشد تا بتوانیم اهدافی را که دنبال می‌کنیم، اجرایی نماییم.
با راهنمایی یکی از دوستان با بانی این زمین وقفی آشنا شدیم. زمین از سال ۱۳۷۴ توسط آقای «کریمی ملک‌آباد» که از اهالی اصفهان هستند، وقف شده بوده، اما در این سال‌ها متولی برای ساخت نداشته است. با رایزنی‌هایی که انجام شد، ایشان در‌نهایت ملکشان را برای ساخت مسجد در‌اختیار ما قرار دادند.
چشم‌اندازی که بانیان ساخت مسجد چهارده‌معصوم (ع) برای آن در‌نظر گرفته‌اند
با توافق‌هایی که انجام شد، زمینی با متراژ ۴۰۰ متر در‌اختیارمان قرار گرفت و از ۲۳ مهر سال۹۳ شروع به ساخت مسجد کردیم. نقشه مسجد برای چهارطبقه طراحی شده است؛ ساخت یک زیرزمین مجهز‌به وسایل ورزشی برای ورزش جوانان و نوجوانان، ساخت طبقه اول برای مسجد، قرار‌گرفتن حسینیه در طبقه دوم، تجهیز یک کتابخانه در طبقه سوم و ساخت خانه‌ای برای خادم و عالم مسجد در طبقه چهارم، همه آن چیزی است که ما برای معماری این بنا در‌نظر گرفته‌ایم.
«کار ساخت‌و‌ساز، آن هم با دست خالی آسان نیست. با کمترین امکانات شروع به ساخت کردیم، اما تلاش کردیم که اصول مهندسی و ایمنی را در ساخت رعایت کنیم؛ زیرا معتقدیم با ساخت غیر‌اصولی سبب به‌خطرافتادن جان افرادی می‌شویم که برای عبادت به این مکان می‌آیند.
در حال حاضر نیز به‌دلیل نداشتن بودجه، ساخت‌و‌ساز متوقف شده و فقط از زیرزمین و طبقه اول آن استفاده می‌شود، اما این واحد‌ها نیز به‌طور کامل تمام نشده است.» این سطر، ادامه صحبت‌های این بانی پر‌تلاش برای ساخت یک مجتمع فرهنگی در بولوار میامی است تا رشته کلام را به دست بگیرد و این‌طور ادامه دهد: برآورد‌های انجام‌شده حاکی از آن است که برای تکمیل این مسجد حدود ۲ و نیم میلیارد دیگر بودجه نیاز است. مبلغی از این هزینه‌ها توسط خیّران و اهالی محله جمع شده است، بخشی از آن را هم هیئت‌امنا متقبل شده‌اند و شهرداری هم در ساخت مشارکت داشته، اما تا تکمیل نهایی راه زیادی در پیش است. ناگفته نماند که ازسوی خیّران و امور اوقاف هم قول‌هایی داده‌اند؛ با‌این‌همه برای ساخت‌و‌ساز به مساعدت‌های بیشتری نیاز داریم تا بتوانیم این پروژه را به پایان برسانیم.
مسجدی برای همه
با آنکه همه بنیان‌گذاران این مسجد اهل تربت هستند، آن را مانند سایر مساجد به اسم گروه خاصی نام‌گذاری نکرده‌اند؛ مثلا در سردر مسجد نوشته نشده «مسجد تربتی‌های مقیم مشهد»؛ زیرا نمی‌خواستیم آمد‌و‌شد در این مسجد به عده‌ای خاص محدود شود؛ بلکه در‌نظر داریم به همه زائران امام هشتم (ع) خدمت‌رسانی کنیم؛ از‌این‌رو آن را مسجد چهارده‌معصوم (ع) نام‌گذاری کردیم.
باتوجهبه موقعیت مکانی‌مان که بر سر راه کاروان‌های پیاده قرار داریم، در سالی که گذشت، پذیرای زائران امام رضا (ع) بودیم. تدارکات مورد‌نیاز انجام شد و برای اسکان زائران در زیرزمین مسجد اقدام کرده و چند کاروان پیاده را در زیرزمین مسجد اسکان دادیم و از آنها پذیرایی کردیم.
یکی دیگر از فعالیت‌هایی که هم‌زمان با تاسیس مسجد آغاز شده و تاکنون ادامه دارد، جمع‌آوری وسایل مستعمل و توزیع آن بین افراد نیازمند است. با آنکه در کارکرد مسجد، چنین موضوعی تعریف نشده است، ازآنجاکه مسجد باید گره از کار افراد نیازمند باز کند، سعی کرده‌ایم با جمع‌آوری وسایل مستعمل از سطح شهر، آن را به دست افراد نیازمند برسانیم.
جمع‌آوری وسایل از تمام نقاط سطح شهر انجام می‌گیرد و هزینه وانت برای جمع‌آوری وسایل را خودمان پرداخت می‌کنیم و از این کار بسیار خوشحالیم؛ زیرا وسایل به دست افرادی که به‌واقع نیازمند هستند، می‌رسد. برای مثال چندی قبل تختی بیمارستانی داشتیم که یک نفر، آن را برای بیماری به گناباد برد. حتی برخی از هتل‌ها وسایل خود را برای اهدا ارسال می‌کنند.
یکی دیگر از کار‌هایی که انجام می‌شود، جمع‌آوری دارو از مردم است. ضمن هماهنگی با یک داروخانه، دارو‌های جمع‌آوری‌شده را به آنها نشان می‌دهیم؛ هر کدام که قابل استفاده باشد، به بیمارانی که به آن نیاز داشته باشند، تحویل می‌دهیم و آنهایی که تاریخ مصرفشان گذشته باشد، امحا می‌شود.
مسجدی برای ۳ محله
با آنکه چند مسجد، اطراف ما ساخته شده، هیچ‌کدام از نظر مساحت و فضا، ظرفیت لازم برای نمازگزاران محلی و اجرای برنامه‌های مختلف فرهنگی و مذهبی را ندارد. در‌این‌میان تنها با مجتمع مهدیه در مهرآباد همسایه‌ایم که برنامه‌های خوبی در سطح محله خود اجرا می‌کنند و باتوجهبه جمعیت زیاد آن محله، پاسخ‌گوی سایر محله‌ها نیستند. از طرف دیگر، پروژه ساخت فاز دوم مجتمع مهدیه نیز که می‌تواند اتفاق خوشایندی برای کاهش آسیب‌های اجتماعی باشد، تا اجرا فاصله دارد.
در‌صورتی‌که کار ساخت این مسجد به پایان برسد، توانایی پوشش‌دادن به محله‌های دیگر مانند آرمون، عباس‌آباد، ثامن و حتی مهرآباد را هم دارد.
فعالیت‌های این مسجد مانند مساجد دیگر است. برگزاری کلاس‌های آموزشی با کمک معلم‌هایی که در محله هستند با استقبال خوبی روبه‌رو شده است. برگزاری کلاس‌های آموزشی احکام، جزء‌خوانی قرآن در ماه مبارک، برگزاری جشن‌ها و عزاداری‌ها و... از‌جمله کار‌هایی است که انجام می‌دهیم. در ماه مبارک رمضان، برنامه‌ای ویژه برای حفظ و یادگیری قرآن کریم داریم. همچنین به‌همت خیّران محلی و اعضای هیئت‌امنای مسجد در طول ماه مبارک به نمازگزاران افطاری داده می‌شود.
نبود کتابخانه و قرائتخانه
یکی از مشکلاتی که در این منطقه داریم، کمبود کتابخانه و قرائتخانه است. وجود یک کتابخانه برای هر محله‌ای، نیاز است تا نوجوانان و جوانان منطقه برای گذراندن اوقات فراغتشان به آنجا مراجعه کنند. اما در محله ما و حتی دیگر محله‌های نزدیک اینجا، این منطقه کتابخانه‌ای ندارد که بتواند پاسخ‌گوی نیاز‌های جمعیت ما باشد. به همین دلیل تلاش می‌کنیم هرچه سریع‌تر، بخش کتابخانه و قرائتخانه این مسجد را افتتاح کنیم تا پاسخ‌گوی نیاز‌های اهل علم منطقه باشیم؛ زیرا دانش‌آموزان و دانشجویانی که کار‌های تحقیقاتی دارند باید به حرم رضوی مشرف شوند تا بتوانند از امکانات آنجا برای درسشان کمک بگیرند.
باتوجهبه اینکه اهالی محله ما با آسیب‌های فراوان دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند، لازم است سازمان‌ها و ارگان‌ها توجه بیشتری به این مناطق داشته باشند؛ به‌ویژه از سازمان تبلیغات می‌خواهیم که فعالیت‌های فرهنگی خود را در این مناطق پر‌رنگ‌تر دنبال کند و به فعالان این منطقه توجه داشته باشد.
* این گزارش در شمـاره ۲۰۴ دوشنبه ۱۴ تیر ۹۵ شهرآرامحله منطقه ۵ چاپ شده است.
لینک کوتاه
روایات مشابه
ارسال نظر
آوا و نمــــــای شهر
