محله طبرسی شمالی؛ دومین محله پرجمعیت مشهد

تاریخچه

محله طبرسی شمالی که در انتهای بولوار طبرسی شمالی قرار دارد؛ از حدود دهه‌۸۰ به حوزه شهری مشهد پیوست و پیش از آن جزو اراضی پیرامونی شهر بود. البته هنوز هم نیمی از اراضی این محله کاربری کشاورزی دارد.

در روزگاری که هنوز این محله جزو محدوده شهری نبود، بین مردم به کوی امام‌رضا (ع) معروف بود. دلیل این نام‌گذاری دیده‌شدن گنبد حرم مطهر امام‌رضا (ع) از کوچه‌های محله بود، مردم از همین‌جا رو به سوی حرم می‌ایستادند و به امام‌رضا (ع) سلام می‌دادند.

نام کنونی محله طبرسی شمالی از «ابوعلی فضل‌بن‌حسن طبرسی»، عالم معروف روحانی شیعه در قرن پنجم و ششم هجری قمری گرفته شده است. مقبره شیخ طبرسی ابتدا در باغ رضوان بوده است، اما بعد از آن جابه‌جا شده است.

بنای نوساز مقبره او اینک در اول ضلع غربی خیابان طبرسی، کنار ابنیه حرم مطهر حضرت‌رضا (ع) قرار گرفته است. از آنجایی که این خیابان و محله در امتداد جهت شمالی حرم مطهر امام‌رضا (ع) قرار دارد، طبرسی شمالی نام‌گذاری شده است.

بافت

بر اساس اطلاعات منتشر‌شده توسط معاونت برنامه‌ریزی شهرداری مشهد، ۷۴‌هکتار از مساحت ۳۰۳‌هکتاری محله طبرسی شمالی، بافت فرسوده است. همچنین در ادامه این مقاله گفته شده که از ۵۶‌هزار‌و‌۸۷۵ نفر جمعیت کل محله، ۳۱‌هزار‌و‌۸۲۴ نفر یعنی حدود ۵۶‌درصد از جمعیت آن در بافت فرسوده زندگی می‌کنند.

محله طبرسی شمالی دومین محله پرجمعیت مشهد است. این در حالی است که بیشتر از نیمی از مساحت محله به باغات کشاورزی اختصاص دارد و فقط ۳۳‌درصد آن مسکونی است. تراکم جمعیت در قیمت مسکونی محله بسیار زیاد است و در هر هکتار آن ۱۸۷‌نفر سکونت دارند.

بیشتر جمعیت محله طبرسی شمالی را کودکان کمتر از ۴ سال تشکیل می‌دهند و این به‌معنای بالا‌بودن نرخ باروری در آن است. بیشتر ساختمان‌های محله طبرسی شمالی خانه‌های ریزدانه و کمتر از سه‌طبقه هستند.

دسترسی

محله طبرسی شمالی از جهت شرق در بولوار طبرسی شمالی به خط‌۲ مترو دسترسی دارد. بولوار طبرسی شمالی تنها خیابان اصلی این محله است که به مرکز شهر ارتباط دارد. در اطراف و داخل این محله، حدود پانزده ایستگاه اتوبوس وجود دارد که هر شهروند در این محله به‌طور میانگین ۴۱۶‌متر راه تا ایستگاه اتوبوس پیش‌رو دارد که به نسبت سایر محلات مشهد زیاد است.

امکانات رفاهی و فرهنگی

• مغازه‌های بسیاری در حاشیه بولوار طبرسی شمالی وجود دارد که البته بیشتر آن‌ها به تعمیرات موتور و ماشین اختصاص دارد.
• فرعی‌های بولوار طبرسی شمالی به‌ویژه در خیابان مزینان و طبرسی شمالی‌۲۴ مغازه‌های تجاری متنوعی دارد که بیشتر نیاز‌های روزمره اهالی محله را تأمین می‌کند.
• محله طبرسی شمالی با اینکه دومین محله پرجمعیت مشهد است و تعداد زیادی از کودکان را در خود جای داده است، هیچ درمانگاهی ندارد.
• کمبود فضای سبز و مراکز فرهنگی نیز به خوبی در این محله مشهود است.
• محله طبرسی شمالی پنج دبستان و سیزده مسجد دارد. مسجد قمر بنی‌هاشم (ع) اولین مسجد این محله است که پیشینه ساخت آن به قبل از انقلاب برمی‌گردد. علاقه مردم به این مسجد چنان است که حتی تا مدتی پس از پیوستن این محله به شهر، اهالی خیابانی که مسجد در آن قرار دارد را به نام «بنی‌هاشم» می‌شناختند.

حدود جغرافیایی

محله طبرسی شمالی در محدوده شمال شرقی شهر مشهد واقع شده است. این محله در انتهای بولوار طبرسی شمالی، از طبرسی شمالی‌۱۶ به بعد قرار دارد و با محله‌های شهید قربانی، رده، عباس‌آباد و سیس‌آباد همسایه است.